จีอี (รถจักร)

เจเนอรัล อิเล็กทริก ยูเอ็ม12ซี (อังกฤษ: General Electric UM12C) หรือ จีอี (GE) เป็นรถจักรดีเซลไฟฟ้า ที่การรถไฟแห่งประเทศไทย นำเข้าจากบริษัทเจเนอรัลอิเล็กทริกทรานส์ปอร์เทชัน สหรัฐอเมริกา นำเข้ามาใช้งานจำนวนทั้งสิ้น 50 คัน หมายเลขรถ 4001 - 4050 ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 - พ.ศ. 2509 เป็นรถจักรดีเซลไฟฟ้าอายุมากที่สุดที่ยังคงใช้งานเป็นหลัก ปัจจุบันมักทำขบวนรถธรรมดา ขบวนรถชานเมือง รวมไปถึงขบวนรถสินค้าที่ยังคงใช้ระบบห้ามล้อแบบสุญญากาศ และยังใช้ในงานสับเปลี่ยนตามย่านสถานีต่าง ๆ

Manila Railroad 2000 class GE UM12C
ประเภทและที่มา ประเภทเครื่องยนต์ รถจักรดีเซลไฟฟ้า ผู้สร้าง หมายเลขตัวรถ 32454-32463 (2001-2020; PNR) 34850-34889 (4001-4040; รฟท.) 35947-35956 (4041-4050; รฟท.) โมเดล UM12C วันสร้าง 1956 1963,1966 จำนวนผลิต 20 (PNR) 50 (รฟท.)
คุณลักษณะ การกำหนดค่า: ​  •   •  ช่วงกว้างราง 1,067 mm (3 ft 6 in) (PNR) 1,000 mm (3 ft 3 ^3⁄8 in) (รฟท.) เส้นผ่าศูนย์กลางล้อ 914 mm (36.0 in) ความยาว 16,288 mm (53 ft 5.3 in) ความกว้าง 2,794 mm (9 ft 2.0 in) ความสูง 3,753 mm (12 ft 3.8 in) Loco weight 70.178 ton (empty) 75.00 ton (in working order) Cummins KT38L (รฟท.) Cooper Bessemer (PNR) พิสัยรอบต่อนาที 2,000 รอบต่อนาที ลูกสูบ V12 เบรกด้วยการอัดอากาศ และเบรกสุญญากาศ
ค่าประสิทธิภาพ ความเร็วสูงสุด 103 km/h (64 mph) กำลังขาออก 1,320 hp (0.98 MW)
การบริการ ผู้ให้บริการ การรถไฟแห่งชาติฟิลิปปินส์ การรถไฟแห่งประเทศไทย หมายเลขตัวรถ 2001-2020 (PNR) 4001-4050 (รฟท.) ชื่อเป็นทางการ GE UM12C Locale เกาะลูซอน ประเทศฟิลิปปินส์ ประเทศไทย Delivered กุมภาพันธ์ - มิถุนายน 1956 (PNR) 1964 (รฟท.) ปลดประจำการ 1999 (PNR) การจัดการ จองทิ้งทั้งหมด (PNR) ให้บริการ 45 คัน, ปลดประจำการ 5 คัน (รฟท.)

หัวรถจักรดีเซลไฟฟ้าจีอี หมายเลข 4004 ที่โรงงานรถไฟมักกะสัน กรุงเทพมหานคร

GE-K

ช่วงที่มีการเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่จากเครื่องยนต์ Cummins VT12-825B1 มาเป็นเครื่องยนต์ Cummins ตระกูล K2300 หรือ Cummins KT38-L ทำให้ช่วงนั้นมีเครื่องยนต์ในรถจักร จีอี ที่ใช้เครื่องยนต์ถึงสองแบบจึงมีการแยกประเภทด้วยการเติม -เค (-K) ต่อท้ายชื่อรุ่นที่เปลี่ยนเครื่องยนต์ เป็น จีอี-เค (GE-K) ในเอกสารการซ่อมบำรุง เพื่อแยกรถที่เปลี่ยนเครื่องยนต์แล้วกับรถที่ใช้เครื่องยนต์เดิม ปัจจุบัน จีอี ใช้เครื่องแบบ Cummins KT-38L แต่ในบัญชีและเอกสารข้อมูลต่าง ๆ ยังคงใช้ชื่อ จีอี อยู่แต่ก็มีการเรียกติดปากเป็น จีอี-เค (GE-K) อยู่บ้าง

ระบบห้ามล้อ

• ลมดูดอย่างเดียว หมายเลข 4001 - 4027 (ยกเว้น †4003 4004 4005 4006 4007 4008 4011 4016 4017 4018 4023 4026)
• ลมดูด/ลมอัด หมายเลข †4003, 4004, 4005, 4006, 4007, 4008, 4011, 4016, 4017, 4023, 4026, 4029 - 4050 (ยกเว้น 4038)
• ลมอัดอย่างเดียว หมายเลข 4018,4028, 4038

รถจักรพิเศษ

• หมายเลข †4030 จะมีหูสีแดงสองข้าง หลายคนเรียกว่า มิกกี้เมาส์
• หมายเลข 4001 4002 4005 4006 4007 4008 4011 4015 4016 4017 4019 †4020 4021 4023 4025 4029 †4030 4031 4033 †4034 4036 4038 4039 4042 4043 4047 4048 เป็นรถจักรที่มีการทำสีตัวรถใหม่
• หมายเลข 4026 เป็นรถจักรที่มีการทำสีแบบพิเศษ โดยเป็นการผสมสีรูปแบบเก่ากับสีรูปแบบใหม่เข้าด้วยกัน และเป็นรถจักรคันเดียวในรุ่น ที่มีการกำกับเลขข้างรถ 8จุด(หน้ารถจักร 2 ฝั่ง ฝั่งละ2จุด ข้างรถจักร2ฝั่ง ตำแหน่งห้องขับฝั่งละ2จุด)
• หมายเลข 4029 4033 4047 เป็นรถจักรที่มีการหุ้มเกราะกันกระสุน
• หมายเลข 4045 เป็นรถจักรที่มีการติดตั้งหวีดของรถจักรจีอีเอ (GEA)
• หมายเลข †4035 4027 เป็นรถจักรที่ยังมีระฆังสัญญาณ อยู่ในสภาพที่เกือบสมบูรณ์ โดยที่หมายเลข †4035ยังมีระฆังติดอยู่กับซากรถจักร
• หมายเลข 4047 เป็นรถจักรที่ยังมีระฆังสัญญาณ แต่ไม่มีกระเดื่องภายใน
• หมายเลข4006 †4034 4039เป็นรถจักรที่มีการดัดแปลงระบบเร่งรอบ เป็นแบบรถจักรจีอีเอ(GEA)

รถจักรที่ประสบอุบัติเหตุ

หมายเลข	ลักษณะอุบัติเหตุ	ขบวนที่ทำ	วันที่	สถานที่	ความเสียหาย	สถานะปัจจุบัน	อ้างอิง
†4003	ไฟไหม้ขณะทำขบวนรถสินค้าสายเหนือ	ขบวนรถสินค้าน้ำมันสำเร็จรูปสายเหนือ	-	-	ตัวรถ (ไฟไหม้เสียหายทั้งหมด)	ตัดบัญชี	-
4016	ชนกับรถบรรทุก 10 ล้อ	ขบวนรถสินค้าที่ 701 ชุมทางบางซื่อ - ชุมทางหาดใหญ่	-	ระหว่างสถานีรถไฟประจวบคีรีขันธ์กับสถานีรถไฟหนองหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์	-	กลับมาทำการแล้ว	-
†4020	ชนกับรถจักรหมายเลข 4030 และ 4034	-	วันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2562	สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย จังหวัดสระบุรี	-	ตัดบัญชี	-
4029	ชนกับรถบรรทุก	ขบวนรถธรรมดาที่ 211 กรุงเทพ (หัวลําโพง) - ตะพานหิน	-	-	-	กลับมาทำการแล้ว	-
†4030	อุบัติเหตุเดียวกันกับหมายเลข 4020	-	วันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2562	สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย จังหวัดสระบุรี	-	ตัดบัญชี	-
†4032	ตกรางเนื่องจากการกระทำของกลุ่มผู้ก่อความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้	ขบวนรถสายใต้ขบวนรถท้องถิ่นที่ 456 ยะลา - นครศรีธรรมราช	-	ระหว่างกับสถานีรถไฟปัตตานี จังหวัดปัตตานี	-	ตัดบัญชี	-
†4034	อุบัติเหตุเดียวกันกับหมายเลข 4020 และ 4030	-	วันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2562	สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย จังหวัดสระบุรี	-	ตัดบัญชี	-
†4035	ชนกับขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางนั่งปรับอากาศที่ 39/41 กรุงเทพ - สุราษฎร์ธานี/ยะลา	ขบวนรถเร็วที่ 178 หลังสวน - ธนบุรี	วันที่ 14 มกราคม พ.ศ. 2550	สถานีรถไฟหนองแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์	เสียหายทั้งหมด	ตัดบัญชี	-
4040	ชนกับรถบรรทุกอ้อย	ขบวนรถสินค้าที่ 648	-	สถานีรถไฟปางม่วง จังหวัดลำปาง	-	กลับมาทำการแล้ว	-
4043	ชนกับรถบรรทุก	ขบวนรถธรรมดาที่ 251 ธนบุรี - ประจวบคีรีขันธ์	-	-	ด้านหน้ารถ	กลับมาทำการแล้ว	-
†4046	ถูกขบวนรถสินค้าไถลลงมาทับ	ขบวนรถสินค้าน้ำมันสำเร็จรูป	วันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2543	จังหวัดนครราชสีมา	ไฟไหม้เสียหายทั้งหมด	ตัดบัญชี	-
4047	ชนกับรถจักรของขบวนรถเร็วที่ 102 เชียงใหม่ - กรุงเทพ	-	-	สถานีรถไฟผาคัน จังหวัดแพร่	-	กลับมาทำการแล้ว	-
†4049	ชนกับรถบรรทุก 10 ล้อ	ขบวนรถสินค้าน้ำมันสำเร็จรูปสายตะวันออก	วันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2547	บริเวณสถานีรถไฟชุมทางศรีราชา จังหวัดชลบุรี	ไฟไหม้เสียหายทั้งหมด	ตัดบัญชี	-
4050	ชนกับรถบรรทุก 10 ล้อ	ขบวนรถสินค้าที่ 701 ชุมทางบางซื่อ - ชุมทางหาดใหญ่	-	ระหว่างสถานีรถไฟประจวบคีรีขันธ์กับสถานีรถไฟหนองหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์	-	กลับมาทำการแล้ว	-

รายชื่อหมายเลขรถจักร

เจเนอรัล อิเล็กทริก ยูเอ็ม12ซี (General Electric UM12C)

หมายเลขรถจักร	หมายเลขที่ผลิต	รุ่น	แรงม้า	เครื่องยนต์	ล้อ	ขนาดความกว้างรางรถไฟ	ปีที่เข้าประจำการ	ระบบห้ามล้อ	หมายเหตุ
4001	34850	UM12C	1320	VT12-825B1	Co-Co	1.000 เมตร (Metre gauge)	ตุลาคม - ธันวาคม พ.ศ. 2506	ลมดูด
4002	34851
4003	34852							ลมดูด/ลมอัด	ไฟไหม้ขณะทำขบวนรถสินค้าสายเหนือ
4004	34853
4005	34854
4006	34855
4007	34856
4008	34857
4009	34858							ลมดูด
4010	34859
4011	34860							ลมดูด/ลมอัด
4012	34861							ลมดูด
4013	34862
4014	34863
4015	34864
4016	34865							ลมดูด/ลมอัด
4017	34866
4018	34867							ลมอัด
4019	34868							ลมดูด
4020	34869
4021	34870
4022	34871
4023	34872							ลมดูด/ลมอัด
4024	34873							ลมดูด
4025	34874
4026	34875							ลมดูด/ลมอัด
4027	34876							ลมดูด
4028	34877
4029	34878							ลมดูด/ลมอัด	มีการหุ้มเกราะกันกระสุน
4030	34879								มีหูสีแดงสองข้าง หลายคนเรียกว่า มิกกี้เมาส์
4031	34880
4032	34881								ตกรางเนื่องจากการกระทำของกลุ่มผู้ก่อความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ระหว่างกับสถานีรถไฟปัตตานี จังหวัดปัตตานี
4033	34882								มีการหุ้มเกราะกันกระสุน
4034	34883
4035	34884								มีกระดิ่งหู; ชนกับขบวนรถด่วนพิเศษที่ 39/41 กรุงเทพ - สุราษฎร์ธานี/ยะลา ที่สถานีรถไฟหนองแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
4036	34885
4037	34886
4038	34887							ลมอัด
4039	34888							ลมดูด/ลมอัด
4040	34889
4041	35947						กรกฎาคม - กันยายน พ.ศ. 2509
4042	35948
4043	35949
4044	35950
4045	35951								มีการติดตั้งหวีดของรถจักรจีอีเอ
4046	35952								ถูกขบวนรถสินค้าไถลลงมาทับ ที่ จังหวัดนครราชสีมา
4047	35953								มีการหุ้มเกราะกันกระสุน
4048	35954
4049	35955								ชนกับรถบรรทุก 10 ล้อ ที่บริเวณสถานีรถไฟชุมทางศรีราชา จังหวัดชลบุรี
4050	35956

อ้างอิง

1. Dave Dallner (November 20, 2010). "General Electric UM12C Production Roster".
2. Phil's Loco Page (July 4, 2015). "GE Export".
3. "SRT Diesel locomotive". September 6, 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 19, 2016. สืบค้นเมื่อ July 4, 2015.
4. "As of January 1999, the 2000 class have been withdrawn from service." from "asia pictures". locopage.net. สืบค้นเมื่อ February 28, 2021.
5. ฝ่ายช่างกล การรถไฟแห่งประเทศไทย (July 3, 2015). "รายงานสถานการณ์รถจักร ของการรถไฟแห่งประเทศไทย ประจำเดือนกรกฏาคม 2558". Facebook.

แหล่งข้อมูลอื่น

• การรถไฟแห่งประเทศไทย 2007-07-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• http://www.geocities.ws/railsthai/train01.htm
• ภาพการลำเลียงรถจักรดีเซลไฟฟ้าจีอี วันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2507
• http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=4632&start=20