จาณ กยะ 375 283 ก อนคร สตกาล เป นผ ร รอบด านชาวอ นเด ยโบราณท ทำหน าท เป นคร น กเข ยน น กย ทธศาสตร น กปราชญ น กเศรษฐศาสตร

จาณักยะ (375–283 ก่อนคริสตกาล) เป็นผู้รู้รอบด้านชาวอินเดียโบราณที่ทำหน้าที่เป็นครู นักเขียน นักยุทธศาสตร์ นักปราชญ์ นักเศรษฐศาสตร์ นักกฎหมาย และนักการเมือง ตามธรรมเนียมระบุตัวตนเป็น เกาฏิลยะ หรือ วิษณุคุปต์ ที่เป็นผู้เขียนตำราการเมืองอินเดียโบราณชื่อ ตำรานี้มีอายุคร่าว ๆ ระหว่างศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 3 ทำให้เขาถือเป็นผู้บุกเบิกศาสตร์ในด้านรัฐศาสตร์และเศรษฐศาสตร์ในอินเดีย และผลงานของเขาถือเป็นงานก่อนหน้าที่สำคัญต่อ ผลงานของเขาสูญหายในช่วงเกือบสิ้นสุดสมัยจักรวรรดิคุปตะเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 6 และไม่มีผู้ค้นพบใหม่จนกระทั่งต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ประมาณ 321 ปีก่อน ค.ศ. จาณักยะช่วยให้พระเจ้าจันทรคุปต์ จักรพรรดิเมารยะองค์แรก ขึ้นมามีอำนาจ และได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางว่ามีบทบาทสำคัญต่อการสถาปนาจักรวรรดิเมารยะ จาณักยะทำหน้าที่เป็นหัวหน้าที่ปรึกษาให้แก่ทั้งพระเจ้าจันทรคุปต์กับพระเจ้าพินทุสาร พระราชโอรส

อาจารย์ จาณักยะ
จาณักยะบนหน้าปกคำแปล ใน ค.ศ. 1915 โดย
เกิด	375 ปีก่อน ค.ศ. ที่หมู่บ้าน Chanaka ในภูมิภาค Golla (ตำนานเชน); หรือที่ตักศิลา (ตำนานพุทธ)
เสียชีวิต	283 ปีก่อน ค.ศ. ปาฏลีบุตร จักรวรรดิเมารยะ
อาชีพ	อาจารย์, นักปราชญ์, นักเศรษฐศาสตร์, นักกฎหมาย, ของพระเจ้าจันทรคุปต์
มีชื่อเสียงจาก	มีส่วนสำคัญในการก่อตั้งจักรวรรดิเมารยะ
สำนักงาน	อำมาตย์แห่งจักรวรรดิเมารยะ
ผู้ดำรงตำแหน่งก่อน	สถาปนาตำแหน่ง

ภูมิหลัง

แหล่งที่มาข้อมูล

ข้อมูลประวัติศาสตร์ที่มีการบับทึกของจาณักยะมีน้อยมาก: สิ่งที่นักประวัติศาสตร์รู้เกี่ยวกับเขาส่วนใหญ่มาจากข้อมูลกึ่งตำนาน ระบุข้อมูลจำเพาะของจาณักยะ-จันทรคุปต์กถา (ตำนาน) โบราณ 4 แหล่ง:

ฉบับตำนาน	ตัวอย่างตำรา
ฉบับพุทธ	มหาวงศ์ และอรรถาธิบาย Vamsatthappakasini (ภาษาบาลี)
ฉบับเชน	โดย
ฉบับกัศมีร์	กถาสริตสาคร โดยโสมเทวะ, Brihat-Katha-Manjari โดย Ksemendra
ฉบับ	, บทละครสันสกฤตโดย Vishakhadatta

สิ่งที่ปรากฏในทั้ง 4 ฉบับคือ จาณักยะรู้สึกถูกเหยียดหยามจากกษัตริย์นันทะ และสาบานว่าจะทำลายพระองค์ หลังโค่นกษัตริย์นันทะได้แล้ว เขาก็แต่งตั้งจันทรคุปต์เป็นกษัตริย์องค์ใหม่

ฉบับพุทธ

อ้างอิง

Trautmann 1971, p. 21.
Trautmann 1971, p. 12.
Mabbett, I. W. (1964). "The Date of the Arthaśāstra". Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. 84 (2): 162–169. doi:10.2307/597102. ISSN 0003-0279. JSTOR 597102.
Transaction and Hierarchy. Routledge. 9 August 2017. p. 56. ISBN .
L. K. Jha, K. N. Jha (1998). "Chanakya: the pioneer economist of the world", International Journal of Social Economics 25 (2–4), p. 267–282.
Waldauer, C., Zahka, W.J. and Pal, S. 1996. Kauṭilya's Arthashastra: A neglected precursor to classical economics. Indian Economic Review, Vol. XXXI, No. 1, pp. 101–108.
Tisdell, C. 2003. A Western perspective of Kauṭilya's Arthashastra: does it provide a basis for economic science? Economic Theory, Applications and Issues Working Paper No. 18. Brisbane: School of Economics, The University of Queensland.
Sihag, B.S. 2007. Kauṭilya on institutions, governance, knowledge, ethics and prosperity. Humanomics 23 (1): 5–28.
"Mauryan Empire". National Geographic Society (ภาษาอังกฤษ). 2020-08-20. สืบค้นเมื่อ 2022-01-20.
Namita Sanjay Sugandhi (2008). Between the Patterns of History: Rethinking Mauryan Imperial Interaction in the Southern Deccan. pp. 88–89. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2012-06-06.^[]

บรรณานุกรม

(1988) [first published in 1966], Chandragupta Maurya and his times (4th ed.), , ISBN
(1889), Epigraphia Carnatica, vol. II: Inscriptions and Sravana Belgola, Bangalore: Mysore Government Central Press
(2016), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, , ISBN
(1971), Kauṭilya and the Arthaśāstra: a statistical investigation of the authorship and evolution of the text, Brill
Varadpande, Manohar Laxman (2005), History of Indian Theatre, Abhinav, ISBN

แหล่งข้อมูลอื่น

Kautilya Arthashastra English translation by R. Shamasastry 1956 (revised edition with IAST diacritics and interwoven glossary)
: English translation by Miles Davis.

[FOOTNOTETrautmann197121-1] Trautmann 1971, p. 21.

[FOOTNOTETrautmann197112-2] Trautmann 1971, p. 12.

[Mabbett-3] Mabbett, I. W. (1964). "The Date of the Arthaśāstra". Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. 84 (2): 162–169. doi:10.2307/597102. ISSN 0003-0279. JSTOR 597102.

[4] Transaction and Hierarchy. Routledge. 9 August 2017. p. 56. ISBN .

[5] L. K. Jha, K. N. Jha (1998). "Chanakya: the pioneer economist of the world", International Journal of Social Economics 25 (2–4), p. 267–282.

[bss.sfsu.edu-6] Waldauer, C., Zahka, W.J. and Pal, S. 1996. Kauṭilya's Arthashastra: A neglected precursor to classical economics. Indian Economic Review, Vol. XXXI, No. 1, pp. 101–108.

[7] Tisdell, C. 2003. A Western perspective of Kauṭilya's Arthashastra: does it provide a basis for economic science? Economic Theory, Applications and Issues Working Paper No. 18. Brisbane: School of Economics, The University of Queensland.

[8] Sihag, B.S. 2007. Kauṭilya on institutions, governance, knowledge, ethics and prosperity. Humanomics 23 (1): 5–28.

[9] "Mauryan Empire". National Geographic Society (ภาษาอังกฤษ). 2020-08-20. สืบค้นเมื่อ 2022-01-20.

[Namita2008-10] Namita Sanjay Sugandhi (2008). Between the Patterns of History: Rethinking Mauryan Imperial Interaction in the Southern Deccan. pp. 88–89. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2012-06-06.^[]