Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มเพื่อ |
พระเจ้าเหี้ยนเต้ (2 เมษายน ค.ศ. 181 - 21 เมษายน ค.ศ. 234) หรือ จักรพรรดิฮั่นเซี่ยนตี้ (จีน: 漢獻帝; พินอิน: Hàn Xiàn Dì) พระนามส่วนพระองค์ เล่าเหียบ หรือภาษาจีนกลางเรียกว่า หลิว เสีย (จีน: 劉協; พินอิน: Liú Xié) พระนามรอง ปั๋วเหอ (จีน: 伯和; พินอิน: Bóhé) เป็นจักรพรรดิลำดับที่ 14 และลำดับสุดท้ายของราชวงศ์ฮั่นตะวันออกในประวัติศาสตร์จีน ครองราชย์ตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน ค.ศ. 189 จนถึง 11 ธันวาคม ค.ศ. 220
| จักรพรรดิเหี้ยนเต้ (ฮั่นเซี่ยนตี้) 漢獻帝 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันออก | |||||||||
 พระบรมสาทิสลักษณ์ของพระเจ้าเหี้ยนเต้ในยุคราชวงศ์ชิง | |||||||||
| จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่น | |||||||||
| ครองราชย์ | 28 กันยายน ค.ศ. 189 – 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 | ||||||||
| ก่อนหน้า | หองจูเปียน | ||||||||
| ผู้สำเร็จราชการ | |||||||||
| ซันเอียงก๋ง (山陽公 ชานหยางกง) | |||||||||
| ดำรงพระยศ | 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 – 21 เมษายน ค.ศ. 234 | ||||||||
| ถัดไป | หลิว คัง (劉康) | ||||||||
| อ๋องแห่งปุดไฮ (渤海王 ปั๋วไห่หวาง) | |||||||||
| ดำรงพระยศ | ค.ศ. 189 | ||||||||
| ตันลิวอ๋อง (陳留王 เฉินหลิวหวาง) | |||||||||
| ดำรงพระยศ | ค.ศ. 189 | ||||||||
| ประสูติ | 2 เมษายน ค.ศ. 181 นครลกเอี๋ยง ประเทศจีนยุคราชวงศ์ฮั่นตะวันออก | ||||||||
| สวรรคต | 21 เมษายน ค.ศ. 234 (53 ปี) เมือง รัฐวุยก๊ก | ||||||||
| มเหสี | ฮกเฮา โจเฮา | ||||||||
| |||||||||
| ราชวงศ์ | ฮั่น | ||||||||
| พระราชบิดา | พระเจ้าเลนเต้ | ||||||||
| พระราชมารดา | อองบีหยิน | ||||||||
เล่าเหียบเป็นพระราชโอรสองค์เล็กของพระเจ้าเลนเต้และเป็นพระราชอนุชาต่างพระราชมารดาของจักรพรรดิองค์ก่อนคือหองจูเปียน ในปี ค.ศ. 189 ขณะมีพระชนมายุได้ 8 พรรษา พระองค์ได้ขึ้นเป็นจักรพรรดิหลังจากขุนศึกตั๋งโต๊ะ ผู้ควบคุมราชสำนักฮั่นประกาศปลดพระเชษฐาของพระองค์ออกจากราชบัลลังก์ เล่าเหียบที่เพิ่งขึ้นครองราชย์หรือที่รู้จักในพระนามพระเจ้าเหี้ยนเต้ แท้จริงแล้วเป็นจักรพรรดิหุ่นเชิดภายใต้การควบคุมของตั๋งโต๊ะ ในปี ค.ศ. 190 เมื่อพันธมิตรของกลุ่มขุนศึกร่วมกันเปิดฉากการทัพปราบตั๋งโต๊ะในนามของการปลดปล่อยพระเจ้าเหี้ยนเต้ ตั๋งโต๊ะสั่งทำลายเมืองหลวงของจักรวรรดิในเวลานั้นคือลกเอี๋ยง และบังคับย้ายเมืองหลวงของจักรวรรดิพร้อมกับผู้อยู่อาศัยไปยังเตียงฮันซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกและเคยเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิในสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก หลังจากการลอบสังหารตั๋งโต๊ะโดยลิโป้ซึ่งเป็นองครักษ์ส่วนตัวและบุตรบุญธรรมของเขาในปี ค.ศ. 192 พระเจ้าเหี้ยนเต้ก็ตกอยู่ภายใต้การควบคุมของลิฉุยและกุยกี อดีตสองผู้ใต้บังคับบัญชาของตั๋งโต๊ะ ขุนศึกในหัวเมืองต่าง ๆ ยอมรับความชอบธรรมของพระเจ้าเหี้ยนเต้อย่างเป็นทางการ แต่ไม่เคยดำเนินการใด ๆ เพื่อช่วยเขาจากการถูกจับเป็นตัวประกัน
ใน ค.ศ. 195 พระเจ้าเหี้ยนเต้ทรงสามารถหลบหนีออกมาจากเตียงฮันและกลับไปที่ซากเมืองลกเอี๋ยงในช่วงที่เกิดความบาดหมางระหว่างลิฉุยและกุยกี ที่ซึ่งในไม่ช้าพระองค์ทรงติดอยู่ที่นั่น ปีต่อมา ขุนศึกโจโฉได้นำกองทัพเข้าสู่ลกเอี๋ยง ต้อนรับพระเจ้าเหี้ยนเต้ รับพระองค์ไว้ภายใต้การคุ้มครอง และคุ้มกันพาพระองค์ไปที่นครฮูโต๋ ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองหลวงใหม่ของจักรวรรดิ แม้ว่าโจโฉจะจงรักภักดีต่อพระเจ้าเหี้ยนเต้เพียงเล็กน้อย แต่แท้จริงแล้ว เขาเป็นหัวหน้ารัฐบาลส่วนกลางโดยพฤตินัย เขาใช้พระเจ้าเหี้ยนเต้อย่างชาญฉลาดในฐานะ"ไพ่ตาย" เพื่อเสริมสร้างความชอบธรรมของเขา เมื่อเขาโจมตีและกำจัดขุนศึกที่เป็นคู่แข่งในเป้าหมายของเขาในการรวบรวมจักรวรรดิฮั่นอีกครั้งภายใต้การปกครองของรัฐบาลส่วนกลาง ความสำเร็จของโจโฉดูเหมือนใกล้จะเป็นจริงจนกระทั่งฤดูหนาว ค.ศ. 208-209 เมื่อเขาพ่ายแพ้ในยุทธการที่เซ็กเพ็กให้แก่ขุนศึกฝ่ายใต้อย่างซุนกวนและเล่าปี่ การต่อสู้ครั้งนี้ได้ปูทางไปสู่การก่อกำเนิดของอาณาจักรสามก๊ก ได้แก่ วุยก๊ก จ๊กก๊ก และง่อก๊กในเวลาต่อมา
ในช่วงปลายปี ค.ศ. 220 ไม่กี่เดือนภายหลังโจโฉถึงแก่กรรม โจผี ทายาทผู้สืบทอดของโจโฉได้บีบบังคับให้พระเจ้าเหี้ยนเต้สละราชบังลังก์แล้วยกให้แก่ตน จากนั้นเขาได้สถาปนาวุยก๊กด้วยตัวเขาเองในฐานะจักรพรรดิองค์ใหม่ ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่บ่งบอกถึงการสิ้นสุดอย่างเป็นทางการของราชวงศ์ฮั่นและเป็นจุดเริ่มต้นของยุคสามก๊กในจีน พระเจ้าเหี้ยนเต้ ผู้ถูกปลดออกจากราชบังลังก์ได้รับตำแหน่งขุนนางเป็น ซันเอียงก๋ง (山陽公 ชานหยางกง) จากพระเจ้าโจผี และทรงใช้ชีวิตที่เหลืออย่างสงบสุขและได้รับการดูแลเป็นพิเศษ พระองค์สวรรคตเมื่อวันที่ 21 เมษายน ค.ศ. 234 ประมาณ 14 ปีภายหลังจากการล่มสลายของราชวงศ์ฮั่น
หมายเหตุ
- ในสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เรียกพระเจ้าเหี้ยนเต้ในช่วงก่อนขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิว่า หองจูเหียบ ตรงกับคำภาษาจีนกลางว่า หฺวางจื่อเสีย (จีน: 皇子協; พินอิน: Huángzǐ Xié) มีความหมายว่า "ราชบุตรเหียบ (協 เสีย)"
อ้างอิง
- de Crespigny (2007), p. xxxiii.
- de Crespigny (2007), p. 554.
- de Crespigny 2007, p. 555. 's biography in the Sanguozhi recorded that the Duke of Shanyang died on the gengyin day of the 3rd month of the 2nd year of the Qinglong era of Cao Rui's reign. This date corresponds to 21 April 234 in the Gregorian calendar. Original quote in Sanguozhi vol. 3: [青龍二年]三月庚寅，山陽公薨
-
In the tenth month of 220 (November), various ministers proposed that Cao Pi replace Liu Xie as the emperor, citing various astrological signs. On 25 November, Liu Xie performed various ceremonies in preparation for abdicating the throne. On 11 December, Liu Xie formally abdicated the throne and Cao Pi ascended as the new emperor. Chronicle of the Three Kingdoms, Achilles Fang.
-
On 11 December Cao Cao's son and successor Cao Pi received the abdication of the Han Emperor and took the imperial title for himself, with a new reign period Huangchu "Yellow Beginning," named in honour of the new Power of Yellow and Earth which had been foretold should succeed to the Red and Fire of Han. (Cf. note 84 to Jian'an 24.) To Establish Peace, Rafe de Crespigny
บรรณานุกรม
- Chen Shou (280s or 290s). . Pei Songzhi, , 429. Hong Kong: Zhonghua Publishing, 1971. 5 vols. Cited as Sanguozhi.
- de Crespigny, Rafe (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23-220 AD. Handbook of Oriental Studies. Section 4: China, Volume 19. Leiden: Brill. doi:10.1163/ej.9789004156050.i-1311.7. ISBN .
- , บ.ก. (1965) [445]. [Book of the Later Han]. Beijing: Zhonghua Shuju. Cited as Houhanshu.
- Chen Shou (1977) [429]. Pei Songzhi (บ.ก.). . Taipei: Dingwen Printing. Cited as Sanguozhi zhu.
- , บ.ก. (1956) [1084]. . Beijing: Zhonghua Publishing.
| ก่อนหน้า | พระเจ้าเหี้ยนเต้ | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| หฺวังจื่อเปี้ยน (หองจูเปียน) |  | จักรพรรดิจีน (ค.ศ. 189–220) |  | ยุคสามก๊ก วุยก๊ก : จักรพรรดิเว่ยเหวินตี้ จ๊กก๊ก : จักรพรรดิฮั่นเจาเลี่ยตี้ ง่อก๊ก : จักรพรรดิหวูต้าตี้ |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamniyngtxngkarephimaehlngxangxingephuxphisucnkhwamthuktxngkhunsamarthphthnabthkhwamniidodyephimaehlngxangxingtamsmkhwr enuxhathikhadaehlngxangxingxacthuklbxxk haaehlngkhxmul phraecaehiynet khaw hnngsuxphimph hnngsux skxlar JSTOR eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir phraecaehiynet 2 emsayn kh s 181 21 emsayn kh s 234 hrux ckrphrrdihnesiynti cin 漢獻帝 phinxin Han Xian Di phranamswnphraxngkh elaehiyb hruxphasacinklangeriykwa hliw esiy cin 劉協 phinxin Liu Xie phranamrxng pwehx cin 伯和 phinxin Bohe epnckrphrrdiladbthi 14 aelaladbsudthaykhxngrachwngshntawnxxkinprawtisastrcin khrxngrachytngaetwnthi 28 knyayn kh s 189 cnthung 11 thnwakhm kh s 220ckrphrrdiehiynet hnesiynti 漢獻帝ckrphrrdiaehngrachwngshntawnxxkphrabrmsathislksnkhxngphraecaehiynetinyukhrachwngschingckrphrrdiaehngrachwngshnkhrxngrachy28 knyayn kh s 189 11 thnwakhm kh s 220kxnhnahxngcuepiynphusaercrachkartngotaxxngxunlichuyaelakuykiocochocphisnexiyngkng 山陽公 chanhyangkng darngphrays11 thnwakhm kh s 220 21 emsayn kh s 234thdiphliw khng 劉康 xxngaehngpudih 渤海王 pwihhwang darngphrayskh s 189tnliwxxng 陳留王 echinhliwhwang darngphrayskh s 189prasuti2 emsayn kh s 181 nkhrlkexiyng praethscinyukhrachwngshntawnxxkswrrkht21 emsayn kh s 234 234 04 21 53 pi emuxng rthwuykkmehsihkeha ocehaphranametmnamskul hliw ela 劉 esiy ehiyb 協 chuxrxng pwehx 伯和 phramrnnamsn esiyn ehiyn 獻 wuykk hmin min 愍 ckkk yaw esiywesiyn ehaehiyn 孝獻 wuykk esiywhmin ehamin 孝愍 ckkk rachwngshnphrarachbidaphraecaelnetphrarachmardaxxngbihyin elaehiybepnphrarachoxrsxngkhelkkhxngphraecaelnetaelaepnphrarachxnuchatangphrarachmardakhxngckrphrrdixngkhkxnkhuxhxngcuepiyn inpi kh s 189 khnamiphrachnmayuid 8 phrrsa phraxngkhidkhunepnckrphrrdihlngcakkhunsuktngota phukhwbkhumrachsankhnprakaspldphraechsthakhxngphraxngkhxxkcakrachbllngk elaehiybthiephingkhunkhrxngrachyhruxthiruckinphranamphraecaehiynet aethcringaelwepnckrphrrdihunechidphayitkarkhwbkhumkhxngtngota inpi kh s 190 emuxphnthmitrkhxngklumkhunsukrwmknepidchakkarthphprabtngotainnamkhxngkarpldplxyphraecaehiynet tngotasngthalayemuxnghlwngkhxngckrwrrdiinewlannkhuxlkexiyng aelabngkhbyayemuxnghlwngkhxngckrwrrdiphrxmkbphuxyuxasyipyngetiynghnsungtngxyuthangthistawntkaelaekhyepnemuxnghlwngkhxngckrwrrdiinsmyrachwngshntawntk hlngcakkarlxbsnghartngotaodyliopsungepnxngkhrksswntwaelabutrbuythrrmkhxngekhainpi kh s 192 phraecaehiynetktkxyuphayitkarkhwbkhumkhxnglichuyaelakuyki xditsxngphuitbngkhbbychakhxngtngota khunsukinhwemuxngtang yxmrbkhwamchxbthrrmkhxngphraecaehiynetxyangepnthangkar aetimekhydaeninkarid ephuxchwyekhacakkarthukcbepntwprakn in kh s 195 phraecaehiynetthrngsamarthhlbhnixxkmacaketiynghnaelaklbipthisakemuxnglkexiynginchwngthiekidkhwambadhmangrahwanglichuyaelakuyki thisunginimchaphraxngkhthrngtidxyuthinn pitxma khunsukocochidnakxngthphekhasulkexiyng txnrbphraecaehiynet rbphraxngkhiwphayitkarkhumkhrxng aelakhumknphaphraxngkhipthinkhrhuot sungepnthitngkhxngemuxnghlwngihmkhxngckrwrrdi aemwaocochcacngrkphkditxphraecaehiynetephiyngelknxy aetaethcringaelw ekhaepnhwhnarthbalswnklangodyphvtiny ekhaichphraecaehiynetxyangchaychladinthana iphtay ephuxesrimsrangkhwamchxbthrrmkhxngekha emuxekhaocmtiaelakacdkhunsukthiepnkhuaekhnginepahmaykhxngekhainkarrwbrwmckrwrrdihnxikkhrngphayitkarpkkhrxngkhxngrthbalswnklang khwamsaerckhxngocochduehmuxniklcaepncringcnkrathngvduhnaw kh s 208 209 emuxekhaphayaephinyuththkarthieskephkihaekkhunsukfayitxyangsunkwnaelaelapi kartxsukhrngniidputhangipsukarkxkaenidkhxngxanackrsamkk idaek wuykk ckkk aelangxkkinewlatxma inchwngplaypi kh s 220 imkieduxnphayhlngocochthungaekkrrm ocphi thayathphusubthxdkhxngocochidbibbngkhbihphraecaehiynetslarachbnglngkaelwykihaektn caknnekhaidsthapnawuykkdwytwekhaexnginthanackrphrrdixngkhihm sungepnehtukarnthibngbxkthungkarsinsudxyangepnthangkarkhxngrachwngshnaelaepncuderimtnkhxngyukhsamkkincin phraecaehiynet phuthukpldxxkcakrachbnglngkidrbtaaehnngkhunnangepn snexiyngkng 山陽公 chanhyangkng cakphraecaocphi aelathrngichchiwitthiehluxxyangsngbsukhaelaidrbkarduaelepnphiess phraxngkhswrrkhtemuxwnthi 21 emsayn kh s 234 praman 14 piphayhlngcakkarlmslaykhxngrachwngshnhmayehtuinsamkk chbbecaphrayaphrakhlng hn eriykphraecaehiynetinchwngkxnkhunkhrxngrachyepnckrphrrdiwa hxngcuehiyb trngkbkhaphasacinklangwa h wangcuxesiy cin 皇子協 phinxin Huangzǐ Xie mikhwamhmaywa rachbutrehiyb 協 esiy xangxingde Crespigny 2007 p xxxiii de Crespigny 2007 p 554 de Crespigny 2007 p 555 s biography in the Sanguozhi recorded that the Duke of Shanyang died on the gengyin day of the 3rd month of the 2nd year of the Qinglong era of Cao Rui s reign This date corresponds to 21 April 234 in the Gregorian calendar Original quote in Sanguozhi vol 3 青龍二年 三月庚寅 山陽公薨 In the tenth month of 220 November various ministers proposed that Cao Pi replace Liu Xie as the emperor citing various astrological signs On 25 November Liu Xie performed various ceremonies in preparation for abdicating the throne On 11 December Liu Xie formally abdicated the throne and Cao Pi ascended as the new emperor Chronicle of the Three Kingdoms Achilles Fang On 11 December Cao Cao s son and successor Cao Pi received the abdication of the Han Emperor and took the imperial title for himself with a new reign period Huangchu Yellow Beginning named in honour of the new Power of Yellow and Earth which had been foretold should succeed to the Red and Fire of Han Cf note 84 to Jian an 24 To Establish Peace Rafe de Crespigny brrnanukrm Chen Shou 280s or 290s Pei Songzhi 429 Hong Kong Zhonghua Publishing 1971 5 vols Cited as Sanguozhi de Crespigny Rafe 2007 A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23 220 AD Handbook of Oriental Studies Section 4 China Volume 19 Leiden Brill doi 10 1163 ej 9789004156050 i 1311 7 ISBN 9789004156050 b k 1965 445 Book of the Later Han Beijing Zhonghua Shuju Cited as Houhanshu Chen Shou 1977 429 Pei Songzhi b k Taipei Dingwen Printing Cited as Sanguozhi zhu b k 1956 1084 Beijing Zhonghua Publishing kxnhna phraecaehiynet thdiph wngcuxepiyn hxngcuepiyn ckrphrrdicin kh s 189 220 yukhsamkk wuykk ckrphrrdiewyehwinti ckkk ckrphrrdihnecaeliyti ngxkk ckrphrrdihwutati