ครูบาคำหล้า สังวโร

ครูบาคำหล้า เป็นพระมหาเถระแห่งล้านนา ผู้ที่บูรณะพระธาตุสำคัญหลายแห่ง เช่น พระธาตุดอยตุง วัดพระธาตุดอยจอมสักสังวราราม พระธาตุดอยเขาควาย จังหวัดเชียงราย เจดีย์วัดนาหนุน จังหวัดน่าน ฯลฯ

ครูบาคำหล้า สังวโร ( สังวโร ภิกขุ)
ชื่ออื่น	อาจารย์หล้า
ส่วนบุคคล
เกิด	23 มกราคม พ.ศ. 2461 (71 ปี)
มรณภาพ	8 มกราคม พ.ศ. 2533
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดพระธาตุขุนห้วยสวด จังหวัดพะเยา
อุปสมบท	28 ธันวาคม พ.ศ. 2481
พรรษา	51

ประวัติ

ครูบาคำหล้า สังวโร เกิดเมื่อวันพุธที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2460 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2461) ที่บ้านเลขที่ 16 หมู่ที่ 14 ตำบลรอบเวียง อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย เป็นบุตรคนสุดท้ายของใจ และน้อย สุภายศ เมื่ออายุ 8 ปี ได้ศึกษาชั้นประถม 1 ที่โรงเรียนจำรูญราษฎร์ อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย พออายุ 9 ปี ได้เจ็บป่วยกระเสาะกระแสะ พ่อแม่จึงนำไปถวายตัวเป็นลูกศิษย์ครูบาศรีวิชัย สิริวิชโย ซึ่งขณะนั้นท่านพำนัก ณ วัดเชียงยืน (วัดสันโค้งหลวง) อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย

มีพี่น้องร่วมสายโลหิตห้าคน ดังนี้

1. บุญปั๋น เนตรสุวรรณ
2. สุจา วิจิตรรัตน์
3. สุข สุภายศ
4. สุวรรณ สุรัตน์
5. คำหล้า สํวโร

ท่านเป็นคนสุดท้องจึงได้นามว่า “คำหล้า”

บรรพชา

ครูบาศรีวิชัย ได้ทำการบรรพชาให้ครูบาคำหล้า ณ วัดเชียงยืน ประมาณ พ.ศ. 2470 หลังจากบูรณะพระธาตุดอยตุงเสร็จแล้ว ครูบาศรีวิชัยก็ธุดงค์กลับลำพูน ครูบาคำหล้าได้พำนักที่วัดเชียงยืน หลังจากนั้นท่านก็ได้เรียนหนังสือจนจบชั้นประถม 4 จึงเข้าศึกษาต่อระดับชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนสามัคคีวิทยาคม จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จึงลาออกจากการเป็นนักเรียน ด้านปริยัติธรรมท่านสอบได้นักธรรมชั้นตรี ที่วัดเจ็ดยอด อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย นอกจากนี้ท่านยังได้ศึกษาอักษรพื้นเมือง(อักษรธรรมล้านนา หรือตั๋วเมือง) กับพระครูปัญญา ที่วัดฮ่างต่ำ อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย เป็นเวลา 3 ปี (ระหว่างปี พ.ศ. 2477 - พ.ศ. 2479)

อุปสมบทเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2481 ณ พัทธสีมาวัดมุงเมือง อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย โดยมี เจ้าคณะจังหวัดในขณะนั้นเป็นพระอุปัชฌาย์ โดยได้รับฉายาว่า “ฐิตสํวโร” ครูบาคำหล้าเป็นพระที่มีปฏิปทาคล้ายกับครูบาศรีวิชัยมาก เช่น การไม่ฉันเนื้อ การถือฉันมื้อเดียวเป็นวัตร ชอบธุดงค์ และสร้างถาวรวัตถุทั้งศาสนสถาน และสาธารณสถาน ครูบาคำหล้า สังวโร เคยธุดงค์ข้ามไปในเขตเมืองเชียงตุง เมืองพะยาก เมืองเชียงรุ่ง เมืองเลน และเคยจำพรรษาที่เมืองผง(เมืองพง) สหภาพพม่า เป็นเวลา 3 ปี ท่านได้สร้างถาวรวัตถุมากมายในเขตจังหวัดเชียงราย จังหวัดพะเยาและจังหวัดน่าน รวมแล้วไม่ต่ำกว่า 20 แห่ง ใน พ.ศ. 2496 ท่านได้รับนิมนต์จากพระพิมลธรรม (อาสภมหาเถระ) วัดมหาธาตุ ให้ไปศึกษาวิปัสสนากรรมฐาน ณ วัดมหาธาตุ กรุงเทพมหานคร เป็นเวลา 3 เดือน

สร้างและบูรณปฏิสังขรณ์โบราณสถานแผ่นดินล้านนา

ศาสนสถานที่ครูบาคำหล้า สํวโร สร้างนั้น ผู้ออกแบบและร่วมสร้าง ได้แก่ ครูบาอินถา สุทนฺโต ซึ่งเป็นสหธรรมมิกของครูบาคำหล้า ศาสนสถานที่สำคัญที่ครูบาคำหล้าได้บูรณะซ่อมแซม ได้แก่

• สร้าง ตำบลบ้านดู่ อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย
• พระธาตุดอยเขาควาย ตำบลรอบเวียง อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์วัดพระธาตุจอมทอง ตำบลปล้อง อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
• วัดพระธาตุจอมจ้อ ตำบลเวียง อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
• สร้างพระธาตุศรีมหาโพธิ์ วัดพระศรีมหาโพธิ์ ตำบลเวียง อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์เด่นหล้าจอมสวรรค์ ตำบลยางฮอม อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์วัดกู่แก้ว ตำบลจันจว้า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย
• สร้างวิหารวัดพระธาตุจอมสวรรค์ บ้านสันขี้เหล็ก อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์และวิหาร ตำบลไม้ยา อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์ป่าตาล ตำบลป่าตาล อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย
• สร้างเจดีย์ปูขวาง ตำบลแม่นาเรือ อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
• สร้างเจดีย์วัดนาซาว อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
• สร้างเจดีย์ขุนบง ตำบลสบบง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
• บูรณะพระธาตุวัดพระธาตุเจดีย์คำ ตำบลเจดีย์คำ อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
• สร้างวิหารพระเจ้านั่งดิน ตำบลเวียง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
• สร้างเจดีย์วัดพระแก้ว ตำบลเวียง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
• สร้างเจดีย์และวิหารวัดพระธาตุภูซาง ตำบลภูซาง อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา
• บูรณะพระอุโบสถวัดบ้านแก ตำบลป่าสัก อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ในปี พ.ศ. 2520
• สร้างพระธาตุและวิหารวัดขิงแกง ตำบลจุน อำเภอจุน จังหวัดพะเยา
• สร้างวิหารวัดสะเกิน ตำบลยอด อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน
• เจดีย์วัดนาหนุน ตำบลแสนทอง อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน

สาธารณสมบัติที่สำคัญที่ครูบาคำหล้า สํวโร สร้างคือ สะพานข้ามแม่น้ำพุง ตำบลป่าแงะ อำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย เป็นต้น

มรณภาพ

ครูบาคำหล้า สังวโร ท่านได้เลิกสร้างศาสนสถานโดยเข้าไปจำพรรษาในสำนักสงฆ์ห้วยขุนสวด บ้านแวนโค้ง ตำบลฝายกวาง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ซึ่งเป็นบริเวณป่าลึกห่างไกลจากการคมนาคมเพื่อบำเพ็ญเพียร ปลายปี พ.ศ. 2532 ครูบาคำหล้า สํวโร ได้ล้มป่วยด้วยโรคลำไส้อักเสบ เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเชียงคำ อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา และโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ จังหวัดเชียงรายหลายครั้ง แต่อาการก็ไม่ทุเลาลง ท่านถึงแก่มรณภาพ ณ ตึกสงฆ์อาพาธ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ เมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2533 ศพของครูบาคำหล้า ฌาปนกิจ ณ สำนักสงฆ์ห้วยขุนสวด บ้านแวนโค้ง ตำบลฝายกวาง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2535

อ้างอิง

1. ประวัติพระอริยะสงฆ์แห่งเชียงราย-พะเยาโดยสังเขป
2. ชีวประวัติของครูบาคำหล้า ฐิตสํวโร
3. ประวัติพระอริยะสงฆ์แห่งเชียงราย-พะเยาโดยสังเขป
4. ประวัติพระอริยะสงฆ์แห่งเชียงราย-พะเยาโดยสังเขป
5. ชีวประวัติของครูบาคำหล้า ฐิตสํวโร
6. ประวัติ ครูบาคำหล้า สังวโร

แหล่งข้อมูลอื่น

• ครูบาคำหล้า สังวโร สำนักสงฆ์ห้วยขุนสวด จ.พะเยา 2013-03-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

• ครูบาคำหล้า สังวโร