คติคำนึงประโยชน์ (สถาปัตยกรรม)

ในสถาปัตยกรรม คติคำนึงประโยชน์ (อังกฤษ: functionalism) เป็นหลักการที่สถาปนิกควรออกแบบอาคารนั้นโดยยึดจากวัตถุประสงค์ของอาคารนั้น คำพูดนี้ดูจะขาดความเป็นตัวเองมากกว่าที่ปรากฎเห็นครั้งแรก และเป็นสิ่งที่ดูสับสนและเกิดข้อพิพาทในวงการอาชีพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ สถาปัตยกรรมแบบคติคำนึงประโยชน์มีอิทธิพลอย่างยิ่งในเยอรมนี เชโกสโลวาเกีย สหภาพโซเวียต และเนเธอร์แลนด์

หอคอยของสนามกีฬาโอลิมปิกเฮลซิงกิ (Y. Lindegren & T. Jäntti, สร้างปี 1934-38)

การคำนึงประโยชน์ในอาคารนั้น สามารถค้นกลับไปได้ในหลักการคลาสสิกสามข้อของวิตรูวิอุส (Vitruvian triad) อันได้แก่ความแข็งแรงมั่นคง (FIRMITAS), การใช้ประโยชน์ได้ (VTILITAS) และความงาม (VENVSTAS) ซึ่งเป็นหนึ่งใน 3 ข้อของคุณลักษณะทางสถาปัตยกรรม มุมมองของวิทยาแนวการหน้าที่เป็นสิ่งพื้นฐานของสถาปนิกฟื้นฟูกอทิกบางท่าน โดยเฉพาะออกัสตัส พิวจิน เขียนไว้ว่า "ไม่ควรมีสิ่งเติมแต่งในอาคาร ที่ไม่จำเป็นต่อความสะดวก โครงสร้าง หรือ ความเหมาะสม" และ "สิ่งประดับทั้งหมดมีไว้เพื่อให้โครงสร้างที่จำเป็นของอาคารดีขึ้น"

อ้างอิง

1. A.W.N.Pugin, The true principles of pointed or Christian architecture : set forth in two lectures delivered at St. Marie's, Oscott.