คณะกรรมการราษฎร (ประเทศสยาม)

คณะกรรมการราษฎร (28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 - 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475) นับเป็นคณะรัฐมนตรีคณะแรกของประเทศสยาม

คณะกรรมการราษฎร
คณะรัฐมนตรีคณะที่ 1 แห่งราชอาณาจักรสยาม
มิถุนายน - ธันวาคม พ.ศ. 2475
วันแต่งตั้ง	(28 มิถุนายน พ.ศ. 2475)
วันสิ้นสุด	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 (0 ปี 165 วัน)
บุคคลและองค์กร
พระมหากษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประธานกรรมการราษฎร	พระยามโนปกรณ์นิติธาดา
จำนวนรัฐมนตรีทั้งหมด	15
ประวัติ
การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี	(28 มิถุนายน พ.ศ. 2475)
สภานิติบัญญัติ	ผู้แทนราษฎรชั่วคราว
วาระสภานิติบัญญัติ	28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 – 6 ธันวาคม พ.ศ. 2476
ถัดไป	คณะรัฐมนตรีสยาม คณะที่ 2

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระบรมราชานุมัติ ให้ใช้พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และในวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 สภาผู้แทนราษฎรอันประกอบด้วย สมาชิกซึ่งคณะผู้รักษาพระนครฝ่ายทหารได้ตั้งขึ้น จำนวน 70 นาย ได้ประชุมกันเป็นครั้งแรก ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม

โดยที่ธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน มาตรา 33 บัญญัติว่า "ให้สภาเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้หนึ่งเป็นประธานกรรมการ และให้ผู้เป็นประธานนั้นเลือกสมาชิกในสภาอีก 14 นาย เพื่อเป็นกรรมการ การเลือกนี้เมื่อได้รับความเห็นชอบของสภาแล้ว ให้ถือว่าผู้ได้รับเลือกเป็นกรรมการของสภา"

ในการนี้ ได้มีสมาชิกเสนอให้มหาอำมาตย์โท พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) เป็นประธานคณะกรรมการราษฎร โดยสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้เลือก เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ประธานคณะกรรมการราษฎรได้เสนอชื่อคณะกรรมการราษฎรและสภาได้อนุมัติ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ดังมีรายชื่อต่อไปนี้

รายชื่อในคณะกรรมการราษฎร

ดำรงตำแหน่งเมื่อตั้งคณะรัฐมนตรี		ดำรงตำแหน่งจนสิ้นสุดคณะรัฐมนตรี
แต่งตั้งเพิ่ม		เปลี่ยนแปลง/โยกย้ายไปตำแหน่งอื่น
ย้ายมาจากตำแหน่งอื่น		ออกจากตำแหน่ง
กรรมการราษฎร

สีแสดง		คณะราษฎร
		อิสระ

คณะกรรมการราษฎร
ตำแหน่ง		ลำดับ	รายนาม	เริ่มวาระ		สิ้นสุดวาระ		หมายเหตุ
ประธานกรรมการราษฎร		*	มหาอำมาตย์โท พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		1	นายพลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ (วัน จารุภา)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		2	มหาอำมาตย์ตรี พระยาศรีวิสารวาจา (เทียนเลี้ยง ฮุนตระกูล)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		3	นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		4	นายพันเอก พระยาทรงสุรเดช (เทพ พันธุมเสน)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		5	นายพันเอก พระยาฤทธิอัคเนย์ (สละ เอมะศิริ)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		6	อำมาตย์เอก พระยาประมวญวิชาพูล (วงศ์ บุญหลง)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		7	นายพันโท พระประศาสน์พิทยายุทธ (วัน ชูถิ่น)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		8	นายพันตรี หลวงพิบูลสงคราม (แปลก ขีตตะสังคะ)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		9	นายนาวาตรี หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		10	อำมาตย์ตรี หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		11	รองอำมาตย์เอก หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์)		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		12	รองอำมาตย์เอก ตั้ว ลพานุกรม		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		13	รองอำมาตย์เอก ประยูร ภมรมนตรี		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
		14	นายแนบ พหลโยธิน		28 มิถุนายน พ.ศ. 2475	10 ธันวาคม พ.ศ. 2475

หมายเหตุ

• ในปัจจุบันคณะกรรมการราษฎรเทียบเท่ากับ คณะรัฐมนตรี ในปัจจุบัน
• ประธานคณะกรรมการราษฎรเทียบเท่ากับตำแหน่ง นายกรัฐมนตรี
• กรรมการราษฎรเทียบเท่ากับตำแหน่ง รัฐมนตรี ในปัจจุบัน

การแถลงนโยบายของรัฐบาล

คณะกรรมการราษฎรคณะนี้ ไม่มีการแถลงนโยบายการบริหารราชการแผ่นดินต่อสภา แต่ได้ถือเอา หลัก 6 ประการของคณะราษฎรที่ได้ให้สมาชิกสภาปฏิญาณตนต่อสภาก่อนเข้ารับหน้าที่นั้น เป็นนโยบายของรัฐบาล

การสิ้นสุดของคณะรัฐมนตรี

คณะรัฐมนตรีคณะเริ่มแรกนี้สิ้นสุดเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 เพราะมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับถาวร

อ้างอิง

• คณะรัฐมนตรีคณะที่ 1 จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี 2008-01-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี 2012-02-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน