ก่อ สวัสดิพาณิชย์

ศาสตราจารย์ ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ (1 มกราคม พ.ศ. 2465 – 22 มกราคม พ.ศ. 2536) เป็นอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และเป็นอดีตอธิบดีกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

ศาสตราจารย์ ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2523
นายกรัฐมนตรี	พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
ก่อนหน้า	เกรียง กีรติกร
ถัดไป	นิพนธ์ ศศิธร
ดำรงตำแหน่ง 2 มีนาคม พ.ศ. 2534 – 22 มีนาคม พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	อานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	พลเอกเทียนชัย สิริสัมพันธ์
ถัดไป	พลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์
ดำรงตำแหน่ง 10 มิถุนายน พ.ศ. 2535 – 22 กันยายน พ.ศ. 2535
นายกรัฐมนตรี	อานันท์ ปันยารชุน
ก่อนหน้า	พลอากาศเอกสมบุญ ระหงษ์
ถัดไป	สัมพันธ์ ทองสมัคร
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	1 มกราคม พ.ศ. 2465 จังหวัดร้อยเอ็ด
เสียชีวิต	22 มกราคม พ.ศ. 2536 (71 ปี)
คู่สมรส	ชูศรี สวัสดิ์พาณิชย์

ประวัติ

ศาสตราจารย์ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เกิดเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2465 ที่อำเภออาสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด จบการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (รุ่นที่ 1) ระดับปริญญาตรีอักษรศาสตรบัณฑิต จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2487 จบปริญญาโททางการศึกษา จากมหาวิทยาลัยโอคลาโฮมา และปริญญาเอกสาขาประถมศึกษา จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย

ศาสตราจารย์ก่อ ได้รับปริญญากิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ดังนี้

• พ.ศ. 2524 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• พ.ศ. 2526 - ปริญญาครุศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• พ.ศ. 2529 - ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• พ.ศ. 2534 - ปริญญาศึกษาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ศาสตราจารย์ก่อ ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2536 สิริอายุ 71 ปี

การทำงาน

ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เริ่มรับราชการในปี พ.ศ. 2487 เป็นครูสังกัดกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ และได้เลื่อนตำแหน่งเรื่อยมาจนได้รับตำแหน่งอธิบดีกรมสามัญศึกษา ในปี พ.ศ. 2515

ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์ เป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในปี พ.ศ. 2517 ในรัฐบาลของศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ และรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ และได้รับความไว้วางใจให้ทำหน้าที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการอีก 4 คณะรัฐมนตรี คือ ในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช แต่ยังมิได้เริ่มปฏิบัติงาน เนื่องจากไม่ได้รับความไว้วางใจจากสภาในการแถลงนโยบาย รัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ และรัฐบาลอานันท์ ปันยารชุน 2 สมัย ในปี พ.ศ. 2534 และ พ.ศ. 2535

นอกจากงานด้านการศึกษาของไทยแล้ว ศาสตราจารย์ก่อ เคยเป็นกรรมการบริหารยูเนสโก ในปี พ.ศ. 2525-2529

ศาสตราจารย์ก่อ เคยเป็นอาจารย์พิเศษให้กับบัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ และมีผลงานแต่งตำราอีกมาก เช่น แบบเรียนชุดเสริมประสบการณ์ภาษาไทย ชั้น ป.1 เรื่อง "เราช่วยกัน" และ "เราขยันเรียน"

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2521 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2520 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2527 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2535 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ
• พ.ศ. 2512 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

อ้างอิง

1. ดวงประทีปแห่งความรุ่งโรจน์ของมูลนิธิฯ ตามลำดับแห่งกาลเวลา
2. บุคคลสำคัญ 2012-08-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กระทรวงวัฒนธรรม
3. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 2014-07-08.
4. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-09-23. สืบค้นเมื่อ 2019-10-29.
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๐ ราย)
6. คอลัมน์ส่วนร่วมสังคมไทย โดน นรนิติ เศรษฐบุตร หน้า 8 หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ฉบับที่ 22,506 ประจำวันศุกร์ที่ 27 พฤษภาค พ.ศ. 2554
7. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๓ ราย)
8. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๔ ราย) 2015-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนเล่ม 108 ตอนที่ 45 วันที่ 6 มีนาคม 2534
9. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๖ ราย)เล่ม 109 ตอนที่ 69 วันที่ 14 มิถุนายน 2535
10. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๖ ตอนที่ ๑๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๓, ๓๑ มกราคม ๒๕๒๒
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๕ ตอนที่ ๓๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๔, ๒๗ มีนาคม ๒๕๒๑
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๑ ตอนที่ ๖๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๗, ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๒๗
13. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ, เล่ม ๑๐๙ ตอนที่ ๑๓๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑, ๙ ตุลาคม ๒๕๓๕
14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๖ ตอนที่ ๑๑๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๐๗๔, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๒