การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอิตาลี

การทับศัพท์ภาษาอิตาลีในที่นี้เป็นหลักการทั่วไปที่กำหนดตามราชบัณฑิตยสถาน (ปัจจุบันคือสำนักงานราชบัณฑิตยสภา) สำหรับศัพท์บางคำที่มีการอ่านออกเสียงผิดไปจากปรกติ ให้ถือการทับศัพท์ตามการออกเสียงของคำนั้น

หลักทั่วไป

1. สระ ให้ถอดตามการออกเสียงในพจนานุกรมภาษาอิตาลี ตามปรกติสระที่เรียงกันตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไป จะออกเสียงแยกกันเสมอ เว้นแต่สระที่เรียงกันอยู่นั้นมีสระ i หรือ u ผสมอยู่และไม่ได้ลงเสียงหนักที่ i หรือ u ในกรณีนี้จะออกเสียงเป็นเสียงสระผสม การเทียบเสียงสระภาษาไทยให้เป็นไปตามตารางเทียบเสียงสระภาษาอิตาลี เช่น

bravo = บราโว

mese = เมเซ

libro = ลีโบร

ora = โอรา

uccello = อุชเชลโล

maestro = มาเอสโตร

luogo = ลูโอโก

fiore = ฟีโอเร

laico = ไลโก

dai = ได

2. พยัญชนะ ให้ถอดเป็นพยัญชนะไทยตามหลักเกณฑ์ในตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาอิตาลี เช่น

letto = เลตโต

3. ตัวอักษรภาษาอิตาลี ในการเขียนตัวย่อ ใช้ดังนี้

A = อา	B = บี	C = ชิ
D = ดี	E = เอ	F = เอฟเฟ
G = จี	H = อักกะ	I = อี
J = อีลุงกา	K = คัปปา	L = เอลเล
M = เอมเม	N = เอนเน	O = โอ
P = ปี	Q = คุ	R = แอร์เร
S = เอซเซ	T = ตี	U = อู
V = วู, วี	W = วูดอปปียา	X = อิกซ์
Y = อิปซีลอน	Z = เซตา

4. หลักเกณฑ์อื่น ๆ เช่น การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต ไม้ไต่คู้ เครื่องหมายวรรณยุกต์ ให้ถือตาม(หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษ)

ตารางเทียบเสียงสระภาษาอิตาลี

สระ	ใช้	ตัวอย่าง
A
a (ไม่มีตัวสะกด)	อา	bravo= บราโว
a (มีตัวสะกด)	อะ (—ั)	gatto= กัตโต
à	อะ	dà= ดะ
ai	อาอี	Caino= กาอีโน
ai (ไม่ลงเสียงหนักที่ i)	ไอ	laico= ไลโก
au	อาอู	paura= ปาอูรา
au (ไม่ลงเสียงหนักที่ u)	เอา	aula= เอาลา
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
E
e	เอ	mese= เมเซ
é	เอะ	perché= แปร์เกะ
è	แอะ	caffè= กัฟแฟะ
ei	เออี	deismo= เดอีสโม
ei (ไม่ลงเสียงหนักที่ i)	เอย์	dei= เดย์
er (เมื่อ r ไม่ได้เป็น พยัญชนะต้นของ พยางค์ถัดไป)	แอร์	ferro= แฟร์โร
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
I
i (ไม่มีตัวสะกด)	อี	libro= ลีโบร
i (มีตัวสะกด)	อิ	Filippo= ฟีลิปโป
ì	อิ	lunedì= ลูเนดิ
หมายเหตุ (1) i ที่ตามหลัง g และ c และมีสระอื่นตามหลัง ถ้าไม่ได้ลงเสียงหนักที่ i จะไม่ออกเสียง เนื่องจากเป็นเพียงเครื่องหมายบอกว่า g ออกเสียง จ และ c ออกเสียง ช เช่น Giuseppe= จูเซปเป Giotto= จอตโต Boccaccio= บอกกัชโช (2) ia, ie, io และ iu ที่ลงเสียงหนักเฉพาะที่ i หรือ u ตัวใดตัวหนึ่ง ให้ออกเสียงแยกกัน เช่น via= วีอา mie= มีเอ mio= มีโอ fiume= ฟีอูเม (3) ia, ie, io และ iu ที่มีสระอื่นนำหน้าหรืออยู่ต้นศัพท์ จะไม่ลงเสียงหนักที่ i หรือ u ให้ถอดเป็น ยา เย โย และ ยู ตามลำดับ เช่น Iacopo= ยาโกโป paia = ปายา baie= บาเย paio= ปาโย Paiuolo= ปายูโอโล (4) ia ที่ตามหลังพยัญชนะ และไม่ลงเสียงหนักทั้งที่ i และ a ให้ถอดเป็น เอีย เช่น Venezia= เวเนเซีย
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
O
o (ไม่มีตัวสะกด)	โอ	ora= โอรา
o (มีตัวสะกด)	ออ	cotto= กอตโต
ò	เอาะ	però= เปเราะ
oi	โออี	stoico= สโตอีโก
or (เมื่อ r ไม่ได้เป็น พยัญชนะต้นของ พยางค์ถัดไป)	ออร์	Sforza= สฟอร์ซา
สระ	ใช้	ตัวอย่าง
U
u (ไม่มีตัวสะกด)	อู	tu = ตู
u (มีตัวสะกด)	อุ	uccello = อุชเชลโล
ù	อุ	virtù= วีร์ตุ
ui	อุย	suicida= ซุยชีดา

ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาอิตาลี

พยัญชนะ	พยัญชนะต้น		ตัวสะกดและตัวการันต์
	ใช้	ตัวอย่าง	ใช้	ตัวอย่าง
b	บ	bene = เบเน	บ	nebbia= เนบเบีย
c + a	ก	casa = กาซา	ก, ช	(ดูหมายเหตุ)
c + o		colore = โกโลเร
c + u		cura = กูรา
c + l		bicicletta = บีชีเกลตตา
c + r		critica = กรีตีกา
c + e	ช	cento = เชนโต	-	-
c + i		Cina = ชีนา
ch + e	ก	che = เก	-	-
ch + i		chi = กี
หมายเหตุ c เมื่อเป็นตัวสะกด (1) จะมีเสียงตาม c ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น bistecca= บิสเตกกา frecce= เฟรชเช (2) จะมีเสียงตาม ch และ qu ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น ricchi= ริกกี acqua= อักกวา
cu + o	กว	cuore = กวอเร	-	-
d	ด	donna = ดอนนา	ด	freddo= เฟรดโด
f	ฟ	facile = ฟาชีเล	ฟ	effetto= เอฟเฟตโต
g + a	ก	gamba = กัมบา	ก, จ	(ดูหมายเหตุ)
g + o		gondola = กอนโดลา
g + u		gusto = กุสโต
g + r		grida = กรีดา
g + e	จ	gelato = เจลาโต	-	-
g + i		giro = จีโร
gh + e	ก	ghetto= เกตโต	-	-
gh + i		ghiaccio = กีอัชโช
g เมื่อเป็นตัวสะกด (1) จะมีเสียงตาม g ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น aggancio = อักกันโช agguzzo = อักกุซโซ soggetto = ซอจเจตโต raggi = รัจจี (2) จะมีเสียงตาม gh ที่เป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป เช่น mugghiare = มุกเกียเร
gl + a	กล	gladiolo = กลาดีโอโล	-	-
gl + e		gleba = เกลบา
gl + o		glossario = กลอสซารีโอ
gl + u		glucosio = กลูโกซีโอ
gl + i	กล	negligente= เนกลีเจนเต	-	-
	ลย	figlia= ฟีลยา gli= ลยี
gl ที่ตามด้วยสระ i ส่วนใหญ่ออกเสียง ลย ยกเว้นบางคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก เช่น glicerina = กลีเชรีนา
gn	ญ	gnomo = โญโม	-	-
หมายเหตุ gn เมื่อไม่อยู่ต้นคำ ใช้ ญญ เช่น gnagnera = ญัญเญรา Ognissanti = ออญญิสซันตี Impegnoso = อิมเปญโญโซ
gu + a	กว	guancia = กวันชา	-	-
gu + e		guerra = แกวร์รา
gu + i		guida = กวีดา
h (ไม่ออกเสียง)	-	hanno = อันโน	-	-
l	ล	lampada = ลัมปาดา	ล	polso= ปอลโซ
m	ม	mano = มาโน	ม	campana = กัมปานา
n	น	nipote = นีโปเต	น	bandiera = บันดีเอรา
p	ป	posto = ปอสโต	ป	cappotto= กัปปอตโต
pn	ปน	pneumatico = ปเนอูมาตีโก	-	-
ps	ปซ	psicologia = ปซีโกโลจีอา	-	-
qu	กว	quanto = กวันโต	-	-
r	ร	Roma = โรมา	ร์	furbo= ฟูร์โบ
s	-	-	ส	sasso= ซัสโซ
s + สระ	ซ	sala = ซาลา	-	-
s + พยัญชนะ	ส	spalla = สปัลลา stampa = สตัมปา	-	-
sc + a	สก	scala = สกาลา	-	-
sc + o		scolaro = สโกลาโร
sc + u		scultore = สกุลโตเร
sc + e	ช	scelta = เชลตา	-	-
sc + i		sci = ชี
sch + e	สก	scheda= สเกดา	-	-
sch + i		schifo= สกีโฟ
t	ต	tavolo = ตาโวโล	ต	letto= เลตโต
v	ว	vasto = วัสโต	ฟ	provvidenza= ปรอฟวีเดนซา
z	ซ	zio = ซีโอ	ซ	pazzo= ปัซโซ

1. ไม่ใช่พยัญชนะภาษาอิตาลี แต่อาจปรากฏในคำที่มาจากภาษาต่างประเทศ
2. คำในภาษาอิตาลี ส่วนใหญ่จะลงเสียงหนักที่พยางค์รองสุดท้าย

ดูเพิ่ม

• ภาษาอิตาลี
• หลักเกณฑ์การทับศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานและสำนักงานราชบัณฑิตยสภา

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิธีทับศัพท์ภาษาอิตาลี ตาม ประกาสสำนักนายกรัถมนตรี เรื่องบัญญัติสัพทฉบับที่ ๑ ลงวันที่ 24 กันยายน 2485
• หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอิตาลี ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส เยอรมัน อิตาลี สเปน รัสเซีย ญี่ปุ่น อาหรับ และมลายู ลงวันที่ 5 มีนาคม 2535

คู่มือการทับศัพท์ภาษาต่างประเทศในวิกิพีเดียภาษาไทย
อิตาลี