การสำรวจดาวอังคาร

การสำรวจดาวอังคารเริ่มต้นในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 จากการสำรวจระยะไกลโดยยานสำรวจอวกาศที่ส่งมาจากโลก โดยเน้นไปที่การทำความเข้าใจเกี่ยวกับธรณีวิทยาและศักยภาพในการตั้งถิ่นฐาน การวางแผนเพื่อเดินทางในเชิงวิศวกรรมนั้นซับซ้อน ทำให้การสำรวจนั้นมีอัตราความล้มเหลวสูงโดยเฉพาะในระยะเริ่มต้น ประมาณร้อยละ 60 ของยานอวกาศทั้งหมดที่มุ่งสู่สำหรับดาวอังคารนั้นล้มเหลวก่อนที่จะเสร็จสิ้นภารกิจและในบางภารกิจ ล้มเหลวก่อนที่การสำรวจจะเริ่มขึ้น แม้กระนั้น บางภารกิจก็ประสบความสำเร็จอย่างคาดไม่ถึง เช่น ยานสปิริต และ ออปเพอร์จูนิที ที่สามารถปฏิบัติภารกิจเกินกว่าที่ได้กำหนดไว้

ภาพถ่ายตนเอง ของเพอร์เซอเวียแรนซ์ โรเวอร์ และ อินเจนูอิตี เฮลิคอปเตอร์ (ซ้ายมือ) บนดาวอังคาร (7 เมษายน 2021)

ภารกิจที่กำลังปฏิบัติการอยู่บนดาวอังคาร
(Active Mars missions)
ค.ศ. 1996 ถึง ปัจจุบัน^α

ปี (ค.ศ.)	จำนวนภารกิจ
2021	11	11
2020	8	8
2019	8	8
2018	9	9
2017	8	8
2016	8	8
2015	7	7
2014	7	7
2013	5	5
2012	5	5
2011	4	4
2010	5	5
2009	5	5
2008	6	6
2007	5	5
2006	6	6
2005	5	5
2004	5	5
2003	3	3
2002	2	2
2001	2	2
2000	1	1
1999	1	1
1998	1	1
1997	2	2
1996	0

ปัจจุบัน

ณ ปี 2021 มียานสำรวจอวกาศทั้งสิ้น 14 ยานสำรวจบนและรอบดาวอังคาร ประกอบด้วย โรเวอร์ที่ปฏิบัติการบนพื้นผิวดาวอังคารทั้งสิ้นสี่โรเวอร์ ได้แก่ รถโรเวอร์ คิวริออซิตี และเพอร์เซอเวียแรนซ์ อินเจนูอิตีเฮลิคอปเตอร์ ซึ่งดำเนินการโดยองค์การนาซา (NASA) ของสหรัฐ และ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของภารกิจ โดย (CNSA) ยานโคจรรอบดาวอังคาร (ดาวเทียม) แปดดวง ได้แก่ (MEX) มาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์ (MRO) (MOM) MAVEN (TGO) ยานโคจรเทียนเวิน-1 และ และ สองแลนเดอร์ที่ลงจอดบนพื้นผิวดาวอังคาร คือ อินไซต์ และ แลนเดอร์

ทั้งนี้ ภารกิจต่อไปที่คาดว่าจะมายังดาวอังคาร คือ โรเวอร์ ของรัฐวิสาหกิจรอสคอสมอสและองค์การอวกาศยุโรป และโครงการ Mars Orbiter Mission 2 ของอินเดีย

ระบบดาวอังคาร (Martian system)

การสำรวจดาวอังคารอยู่ในความสนใจของมนุษย์มาอย่างยาวนาน และการค้นพบใหม่ ๆ ยิ่งกระตุ้นความสนใจในการศึกษาและสำรวจดาวเคราะห์สีแดงนี้มากขึ้น การสังเกตด้วยกล้องส่องทางไกลในช่วงต้นเผยให้เห็นการเปลี่ยนแปลงของสีพื้นผิวที่เกิดตามฤดูกาลและลักษณะเชิงเส้นที่ชัดเจน การสังเกตการณ์ด้วยกล้องส่องทางไกลเพิ่มเติมทำให้พบดวงจันทร์สองดวง ได้แก่ โฟบอสและดีมอส น้ำแข็งขั้วโลกของดาวอังคาร และ โอลิมปัส ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในระบบสุริยะ ดาวอังคารเป็นดาวเคราะห์หิน เหมือนกับโลก ที่ก่อตัวขึ้นในเวลาเดียวกัน แต่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงครึ่งหนึ่งของโลก มีพื้นผิวที่เย็นและเหมือนทะเลทราย และมีชั้นบรรยากาศที่บางกว่ามาก

ช่วงเวลาที่เหมาะต่อการปล่อยยานสำรวจ

การปล่อยยานอวกาศ และระยะทางระหว่างดาวอังคารกับโลก (ล้านกิโลเมตร)

ช่วงเวลาที่เหมาะสมต่อการปล่อยยานสำรวจขึ้นสู่อวกาศโดยใช้พลังงานน้อย (the minimum-energy launch windows) เพื่อไปยังดาวอังคาร เกิดขึ้นประมาณทุก ๆ สองปีและสองเดือน (ราวทุก ๆ 780 วัน ซึ่งเป็นช่วงที่ดาวอังคารโคจรมาใกล้โลกมากที่สุด) และจะใช้พลังงานน้อยที่สุดในทุก ๆ 16 ปี

การปล่อยยานสำรวจ ค.ศ. 2013–2022

ปี	ปล่อยยานฯ เมื่อ	ยานสำรวจ (ที่ปล่อยแล้ว และที่วางแผน)
2013	พฤศจิกายน 2013	MAVEN,
2016	มีนาคม 2016
2018	พฤษภาคม 2018	อินไซต์
2020	กรกฎาคม – กันยายน 2020	, ยานโคจร และ , Mars 2020 คิวริออซิตี และ เพอร์เซอเวียแรนซ์
2022
2024-2025		(MOM-2)

ภารกิจในอดีตและปัจจุบัน

ในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1960 โซเวียตได้ริเริ่มการส่งยานสำรวจไปยังดาวอังคาร เช่น ความพยายามที่จะโคจรผ่าน (flyby) และลงจอดแบบกระแทก (impact landing) ของ แต่การโคจรผ่านครั้งแรกที่ประสบความสำเร็จนั้นกระทำโดย ขององค์การนาซาเมื่อวันที่ 14-15 กรกฎาคม 1965 ยาน มาริเนอร์ 9 กลายเป็นยานสำรวจอวกาศลำแรกที่โคจรรอบดาวเคราะห์ดวงอื่น เมื่อเข้าสู่วงโคจรของดาวอังคารได้สำเร็จ

ยานฯ ลำแรกที่สัมผัสพื้นผิวดาว คือ ยานสำรวจของสหภาพโซเวียต 2 ลำ: ในวันที่ 27 พฤศจิกายน 1971 และยานลงจอด ในวันที่ 2 ธันวาคม 1971 แม้ว่า Mars 2 ได้ล้มเหลวในระหว่างการลดระดับ และ Mars 3 ที่ปฏิบัติการแค่ประมาณยี่สิบวินาทีหลังจากการลงจอดแบบนุ่มนวลครั้งแรกบนพื้นผิวดาว ยาน เองก็ล้มเหลวในระหว่างการลดระดับในปี 1974 แต่ได้ส่งข้อมูลเกี่ยวกับชั้นบรรยากาศที่ไม่สมบูรณ์ของนาซาในปี 1975 ประกอบด้วยยานโคจรสองลำ โดยแต่ละลำต่างประสบความสำเร็จในการลงจอดบนพื้นผิวดาวอังคารในปี 1976 พร้อมกับเป็นผู้ส่งข้อมูลภาพพาโนรามาสีแรกของดาวอังคารสู่โลก สามารถปฏิบัติภารกิจได้หกปี สามปี

ยานสำรวจ ของสหภาพโซเวียตถูกส่งไปยังดาวอังคารในปี 1988 เพื่อศึกษาดาวอังคารและดวงจันทร์สองดวงโดยเน้นที่โฟบอส โฟบอส 1 ขาดการติดต่อระหว่างการเดินทางไปดาวอังคาร โฟบอส 2 สามารถถ่ายภาพดาวอังคารและโฟบอสได้สำเร็จ แต่ล้มเหลวก่อนที่จะปล่อยยานลงจอดสองลำสู่พื้นผิวโฟบอส

ภารกิจที่สิ้นสุดก่อนกำหนด หลังจาก โฟบอส 1 และ 2 เมื่อปี 1988 ได้แก่

• (launched in 1992)
• (1996)
• (1999)
• with (1999)
• (2003)
• (2003)
• with (2011)
• (2016)

อ้างอิง

1. Grotzinger, John P. (24 January 2014). "Introduction to Special Issue – Habitability, Taphonomy and the Search for Organic Carbon on Mars". Science. 343 (6169): 386–387. Bibcode:2014Sci...343..386G. doi:10.1126/science.1249944. PMID 24458635.
2. Society, National Geographic (2009-10-15). "Mars Exploration, Mars Rovers Information, Facts, News, Photos – National Geographic". National Geographic. สืบค้นเมื่อ 2016-03-04.
3. Loeffler, John (2021-08-17). "NASA's Mars helicopter is now scouting new sites for Perseverance rover to study". TechRadar (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-10-01.
4. February 2021, Vicky Stein 08. "Tianwen-1: China's first Mars mission". Space.com (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-02-24.
5. "China lands its Zhurong rover on Mars". BBC. 2021-05-14. สืบค้นเมื่อ 2021-05-14.
6. Sheehan, William (1996). . The University of Arizona Press, Tucson. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-06-01. สืบค้นเมื่อ 2009-02-15.
7. David S. F. Portree, Humans to Mars: Fifty Years of Mission Planning, 1950–2000, NASA Monographs in Aerospace History Series, Number 21, February 2001. Available as NASA SP-2001-4521.
8. "D. McCleese, et al. – Robotic Mars Exploration Strategy" (PDF). nasa.gov. สืบค้นเมื่อ 9 February 2017.
9. "Mariner 4". NSSDC Master Catalog. NASA. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
10. . NASA. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-07-31.
11. Mars 2 Lander – NASA. Nssdc.gsfc.nasa.gov. Retrieved on 2012-05-10.
12. Mars 6 – NASA. Nssdc.gsfc.nasa.gov. Retrieved on 2012-05-10.
13. . Journey through the galaxy. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-09-20. สืบค้นเมื่อ 2006-06-13.
14. Sagdeev, R. Z.; Zakharov, A. V. (October 19, 1989). "Brief history of the Phobos mission". Nature. 341 (6243): 581–585. Bibcode:1989Natur.341..581S. doi:10.1038/341581a0.