การล้อมตันฉอง

การล้อมตันฉอง (จีน: 陳倉之圍) เป็นยุทธการระหว่างรัฐจ๊กก๊กและวุยก๊กในช่วงปลายปี ค.ศ. 228 ถึงต้นปี ค.ศ. 229 ในยุคสามก๊กของจีน เป็นการบุกขึ้นเหนือที่นำโดยจูกัดเหลียงผู้เป็นอัครมหาเสนาบดีและผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์แห่งจ๊กก๊กเพื่อบุกวุยก๊กเป็นครั้งที่ 2 เป็นส่วนหนึ่งความพยายามจะเบี่ยงเบนทัพวุยก๊กออกจากมณฑลเกงจิ๋วหลังยุทธการที่เซ็กเต๋งระหว่างวุยก๊กและง่อก๊กที่เป็นรัฐพันธมิตรของจ๊กก๊ก การล้อมสิ้นสุดลงเมื่อทัพจ๊กก๊กถอยทัพหลังยึดตันฉองไม่สำเร็จ

การล้อมตันฉอง
ส่วนหนึ่งของ การบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียงครั้งที่ 2
แผนที่แสดงการบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียงครั้งแรกและครั้งที่ 2
วันที่ มกราคม – กุมภาพันธ์ ค.ศ. 229 สถานที่ นคร มณฑลฉ่านซี ประเทศจีน ผล วุยก๊กชนะ
คู่สงคราม
วุยก๊ก	จ๊กก๊ก
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
เฮ็กเจียว	จูกัดเหลียง
กำลัง
1,000	40,000-50,000
ความสูญเสีย
ไม่ทราบ	ไม่ทราบ

การล้อมตันฉอง
อักษรจีนตัวเต็ม	陳倉之圍
อักษรจีนตัวย่อ	陈仓之围
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Chéncāng zhī wéi

ภูมิหลัง

ในปี ค.ศ. 228 ภายหลังจากง่อก๊กเอาชนะวุยก๊กในยุทธการที่เซ็กเต๋ง วุยก๊กจึงระดมกำลังทหารไปเสริมกำลังด้านตะวันออก จูกัดเหลียงอัครมหาเสนาบดีและผู้สำเร็จราชการแห่งจ๊กก๊กหวังจะใช้โอกาสนี้บุกโจมตีอาณาเขตของวุยก๊ก ก่อนที่จูกัดเหลียงจะเริ่มแผนปฏิบัติการ โจจิ๋นแห่งวุยก๊กได้คาดการณ์เส้นทางการบุกของจูกัดเหลียงไว้ว่าจะมาทางตันฉอง และแนะนำให้เฮ็กเจียวสร้างป้อมปราการที่ตันฉอง โจจิ๋นให้คำมั่นกับจักรพรรดิโจยอยเรื่องการป้องกันการบุกที่อาจจะเกิดขึ้นจากจ๊กก๊ก อย่างไรก็ตาม เฮ็กเจียวมีทหารใต้บังคับบัญชาที่ตันฉองเพียง 1,000 นาย การคาดการณ์เส้นทางเดินทัพเกิดขึ้นหลังจากจูกัดเหลียงพ่ายแพ้ในการบุกวุยก๊กครั้งแรกเมื่อต้นปีนั้น

ยุทธการ

เบื้องต้น

หลังความล้มเหลวในยุทธการที่เขากิสานและเกเต๋ง จูกัดเหลียงก็เปลี่ยนเป้าหมายการโจมตีเป็นที่ตันฉองตามที่โจจิ๋นคาดการณ์ไว้ จูกัดเหลียงเตรียมการอย่างถี่ถ้วน เตรียมอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ใช้ในการปิดล้อมและกำลังทหารนับแสนนาย แม้ว่านายทหารบางนายเช่นอุยเอี๋ยนจะแนะนำให้ใช้เส้นทางอื่น แต่จูกัดเหลียงก็ตั้งใจที่จะยกไปตามหุบเขาเจียหลิง (嘉陵) ซึ่งจะออกทางตอนเหนือซึ่งแม่น้ำอุยโหมีช่วงกว้างที่ไหลผ่านบริเวณใกล้เคียงของตันฉอง จูกัดเหลียงวางแผนจะยึดตันฉองสำหรับเป็นศูนย์กลางสำหรับปฏิบัติการทางการทหารต่อไปในการเข้ายึดนครเตียงฮัน

ทัพจ๊กก๊กไปถึงป้อมปราการของตันฉองในช่วงเดือนธันวาคม ค.ศ. 238 ซึ่งการป้องกันของวุยก๊กน่าจะยังไม่สมบูรณ์เพราะโจจิ๋นไม่ได้ส่งกำลังเพิ่มเติมมาหนุน เมื่อเริ่มการปิดล้อม จูกัดเหลียงส่งกิมเซียง (靳詳 จิ้น เสียง) สหายของเฮ็กเจียวไปเกลี้ยกล่อมเฮ็กเจียวให้ยอมจำนน เมื่อกิมเซียงเจรจากับเฮ็กเจียวครั้งแรก เฮ็กเจียวปฏิเสธที่จะยอมจำนนโดยพูดว่า "ท่านก็รู้กฎหมายของวุยและท่านก็รู้จักข้าดี ข้าได้รับพระคุณเป็นล้นพ้นจากรัฐของข้าและข้าก็ไม่อาจทิ้งครอบครัวไปได้ ไม่มีอะไรที่ท่านจะพูดได้ กลับไปหาจูกัด (เหลียง) และบอกให้เตรียมเข้าโจมตีเถิด" กิมเซียงกลับรายงานจูกัดเหลียงเรื่องสิ่งที่เฮ็กเจียวพูด จูกัดเหลียงจึงส่งกิมเซียงไปเกลี้ยกล่อมเฮ็กเจียวอีกครั้ง กิมเซียงพูดจากนอกประตูเมืองว่า "กองทัพของเรามีมากนัก ส่วนท่านมีเพียงกองกำลังเล็ก ๆ จะมีประโยชน์อันใดที่จะดิ้นรนอย่างไร้ค่าเพื่อรอความพินาศ" คราวนี้เฮ็กเจียวนำเกาทัณฑ์ขึ้นพาดสายแล้วตอบไปว่า "ข้ายืนกรานในสิ่งที่ข้าบอกท่านไปแล้วก่อนหน้านี้ แม้ข้าจะรู้จักท่าน แต่เกาทัณฑ์ของข้าไม่รู้จักท่าน" เป็นการขู่จะสังหารกิมเซียง กิมเซียงจึงลากลับไป จูกัดเหลียงทราบคำตอบของเฮ็กเจียวดังนั้นจึงเริ่มโจมตีตันฉอง

การล้อม

จูกัดเหลียงมุ่งที่จะยึดป้อมปราการโดยตรง จึงสั่งกองกำลังทหารให้ใช้บันไดพาดและไต่ขึ้นกำแพงของตันฉอง แต่เฮ็กเจียวตอบโต้โดยสั่งให้ทหารมือเกาทัณฑ์ยิงเกาทัณฑ์ไฟไปยังบันไดพาด ทำให้บันไดลุกติดไฟคลอกทหารที่อยู่บนบันได ระหว่างนั้นรถกระทุ้งประตูเมืองของจูกัดเหลียงก็มาถึง เฮ็กเจียวจึงรีบสั่งให้ทหารผูกหินกับสายโซ่ แล้วทุ่มหินจากบนกำแพงไปทำลายรถกระทุ้งประตู การตอบสนองอย่างรวดเร็วและความเป็นผู้นำของเฮ็กเจียวทำให้จูกัดเหลียงประหลาดใจ เพราะจูกัดเหลียงไม่ได้คาดการณ์ไว้ว่าจะมีการต้านทานอย่างมั่นคงเช่นนี้

จูกัดเหลียงจึงออกคำสั่งล่าถอยและทบทวนกลยุทธใหม่ เนื่องจากคูเมืองทำให้ยุทโธปรณ์ที่ใช้กับการล้อมเมืองเข้าถึงกำแพงเมืองได้ยาก จูกัดเหลียงจึงตัดสินใจสั่งใหทหารถมคูเมืองเพื่อเพิ่มจุดโจมตี ทหารจ๊กก๊กทำตามคำสั่งของจูกัดเหลียงและเริ่มเตรียมหอรบ เมื่อคูเมืองถูกถมจนราบเรียบ ทหารจ๊กก๊กก็นำยุทโธปกรณ์ปิดล้อมเข้าไปใกล้ป้อมปราการ ทหารราบก็ปีนหอรบขึ้นไปเพื่อขึ้นไปยังบนกำแพง แต่เฮ็กเจียววางแผนโต้กลับด้วยการสร้างกำแพงชั้นในซ้อนกับกำแพงชั้นนอก ตราบใดที่หอรบไม่สามารถผ่านกำแพงชั้นนอกเข้าไป ทหารที่อยู่หอรบแม้จะสามารถขึ้นไปบนกำแพงชั้นนอกได้แต่ก็ไม่สามารถปีนกำแพงชั้นในได้ จึงติดกับอยู่ภายในระหว่างสองกำแพง จึงกลายเป็นเป้ายิงของทหารมือเกาทัณฑ์ของเฮ็กเจียวบนกำแพงชั้นในโดยง่าย หลังล้มเหลวในการตีตันฉองอีกครั้ง จูกัดเหลียงจึงหันไปใช้วิธีให้ทหารขุดอุโมงเข้าไปใต้ป้อมปราการ แต่เฮ็กเจียวก็ให้ทหารขุดคูภายในป้อมปราการเพื่อสกัดไว้

ในที่สุดก็มีข่าวว่าทัพเสริมของวุยก๊กนำโดยเตียวคับยกมาถึง ทัพจ๊กก๊กจึงล่าถอยไป อองสงขุนพลวุยก๊กฉวยโอกาสนี้นำทหารม้าไล่ตามตีข้าศึกไปถึง แต่ถุูกจูกัดเหลียงวางกำลังทหารซุ่มโจมตีแล้วถูกสังหาร อีกด้านหนึ่ง เตียวคับคาดการณ์อย่างแม่นยำว่าจูกัดเหลียงจะต้องถอยไปก่อนที่ตนจะยกกำลังไปถึงตันฉอง เตียวคับจึงนำทัพมุ่งไปลำเต๋ง แต่ตามจูกัดเหลียงไม่ทัน

ผลสืบเนื่อง

หลังได้รับชัยชนะ เฮ็กเจียวได้กลายเป็นผู้มีชื่อเสียง ราชสำนักมีราชโองการแต่งตั้งให้เฮ็กเจียวมีบรรดาศักดิ์ระดับโหว จักรพรรดิโจยอยยังทรงเรียกเฮ็กเจียวมาเข้าเฝ้าที่ลกเอี๋ยงนครหลวงของวุยก๊ก และทรงยกย่องเฮ็กเจียวเป็นอย่างสูงจากความกล้าหาญในการป้องกันตันฉอง อย่างไรก็ตาม ต่อมาไม่นานเฮ็กเจียวก็ป่วยเสียชีวิจระหว่างพำนักอยู่ที่ลกเอี๋ยง

ในปีเดียวกัน ค.ศ. 229 จูกัดเหลียงเปิดฉากการบุกขึ้นเหนือครั้งที่สาม ครั้งนี้ได้เปลี่ยนเส้นทางโดยส่งตันเซ็กเข้าเมืองปูเต๋าและอิมเป๋งกุยห้วยขุนพลวุยก๊กทิ้งเมืองทั้งสองให้ทัพจ๊กก๊กยึดครอง เนื่องจากกุยห้วยเกรงว่าจะถูกตีกระหนาบโดยตันเซ็กและจูกัดเหลียง

อ้างอิง

1. จือจือทงเจี้ยน เล่มที่ 71.
2. Sawyer (2010), p. 86
3. Liang, p. 5
4. Sawyer (2010), p. 89
5. ตันซิ่ว. จดหมายเหตุสามก๊ก, เล่มที่ 35, ชีวประวัติจูกัดเหลียง.
6. (亮圍陳倉，使昭鄉人靳詳於城外遙說之，昭於樓上應詳曰：「魏家科法，卿所練也；我之為人，卿所知也。我受國恩多而門戶重，卿無可言者，但有必死耳。卿還謝諸葛，便可攻也。」). อรรถาธิบายจากเว่ย์เลฺว่ในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 3.
7. (詳以昭語告亮，亮又使詳重說昭，言人兵不敵，無為空自破滅。昭謂詳曰：「前言已定矣。我識卿耳，箭不識也。」詳乃去。) อรรถาธิบายจากเว่ย์เลฺว่ในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 3.
8. (亮乃更为井阑百尺以射城中，以土丸填堑，欲直攀城，昭又于内筑重墙。) อรรถาธิบายจากเว่ย์เลฺว่ในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 3.
9. (亮又为地突，欲踊出于城里，昭又于城内穿地横截之。) อรรถาธิบายจากเว่ย์เลฺว่ในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 3.

บรรณานุกรม

• Liang, Jieming (2006). Chinese Siege Warfare: Mechanical Artillery and Siege Weapons of Antiquity, an Illustrated History. Da Pao Publishing. ISBN .
• Sawyer, Ralph (2010). Zhuge Liang: Strategy , Achievements, and Writings. CreateSpace Independent Publishing. ISBN .