โครงการฉีดวัคซีนโควิด-19 ของอิสราเอล มีชื่ออย่างเป็นทางการว่าโครงการ Give a Shoulder (ฮีบรู: לתת כתף, อักษรโรมัน: latet katef ) เริ่มต้นเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ซึ่งได้รับการกล่าวถึงในด้านความเร็ว โดยประชากรประเทศอิสราเอลร้อยละยี่สิบ ได้รับวัคซีนโดสแรก (จากที่ต้องได้รับคนละสองโดส) ในช่วงเวลาเพียงสามสัปดาห์
วันที่ | 19 ธันวาคม พ.ศ. 2563 – ปัจจุบัน |
---|---|
ที่ตั้ง | อิสราเอล |
สาเหตุ | การระบาดทั่วของโควิด-19 |
เป้าหมาย | ภูมิคุ้มกันหมู่ที่สมบูรณ์ต่อโควิด-19 ในประชากรอิสราเอล |
ประมาณ 60% ของชาวอิสราเอลได้รับวัคซีนอย่างน้อยหนึ่งโดส ทำให้ในเวลานั้นอิสราเอลมีผู้ที่ได้รับการฉีดวัคซีนต่อประชากรมากที่สุดในโลก การฉีดวัคซีนเป็นการร่วมกันขับเคลื่อนโดยหน่วยงานด้านสุขภาพในประเทศ โดยใช้ข้อมูลติดต่อรายบุคคลจากฐานข้อมูล ซึ่งทำให้เกิดความสำเร็จในการฉีดวัคซีนในสัดส่วนประชากรที่สูงในช่วงเวลาสั้น ๆ เมื่อเปรียบเทียบกับส่วนอื่นของโลก
ภูมิหลัง
การกระจายวัคซีนอย่างรวดเร็วในรัฐอิสราเอลเกิดจากหลายปัจจัย เช่นประชากรของอิสราเอลมีอายุน้อยกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศพัฒนาแล้วอื่น ๆ โดยประชากรในอิสราเอลที่มีอายุเกิน 65 ปีมีเพียงร้อยละ 12
อิสราเอลมีพื้นที่น้อยกว่าประเทศพัฒนาแล้วอื่น ๆ และยังมีประชากรที่ค่อนข้างน้อยคือประมาณ 9.3 ล้านคน การตอบสนองอย่างเป็นระบบของอิสราเอลในแง่ของการได้มา การจัดเก็บ และการกระจายวัคซีน ถือว่ามีการประสานงานกันโดยรวมเป็นอย่างดี ส่วนหนึ่งเป็นผลจากลักษณะรวมศูนย์ของ ตัวอย่างเช่น การไม่ได้ส่งมอบการตัดสินใจเกี่ยวกับนโยบายด้านสุขภาพหลายประการไปยังหน่วยงานระดับรัฐที่ต่ำกว่า รัฐได้จัดซื้อวัคซีนโควิด-19 ของบริษัทไฟเซอร์-ไบออนเทค อย่างรวดเร็วเป็นจำนวนมากเมื่อเทียบกับจำนวนประชากร ในเดือนธันวาคม พ.ศ 2563 ก่อนหน้านั้นในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2563 รัฐก็ได้บรรลุข้อตกลงกับบริษัทที่กำลังพัฒนาวัคซีนเช่น
คำสั่งซื้อวัคซีน
วัคซีน | การอนุมัติ | การนำไปใช้ |
---|---|---|
ไฟเซอร์-ไบออนเทค | ใช่ | ใช่ |
โมเดอร์นา | ใช่ | ใช่ |
วัคซีนในระยะทดลอง
วัคซีน | ชนิด (เทคโนโลยี) | ระยะที่ 1 | ระยะที่ 2 | ระยะที่ 3 |
---|---|---|---|---|
ไฟเซอร์-ไบออนเทค | อาร์เอ็นเอ | เสร็จสิ้น | เสร็จสิ้น | เสร็จสิ้น |
เวกเตอร์ไวรัส | กำลังดำเนินการ | กำลังดำเนินการ | ยังไม่ดำเนินการ |
ประวัติ
ในช่วงเริ่มต้นของโครงการ อิสราเอลได้ให้ข้อมูลทางการแพทย์เกี่ยวกับพลเมืองของตนแก่บริษัทไฟเซอร์ โดยเป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงกับบริษัทในการจัดหาวัคซีนป้องกันโควิด-19 สำหรับประเทศ
การรณรงค์ฉีดวัคซีนเบื้องต้นมุ่งเน้นไปที่ผู้สูงอายุ (ผู้ที่มีอายุเกิน 60 ปี) และกลุ่มผู้ป่วยอื่น ๆ ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเจ็บป่วยที่รุนแรงหากเกิดกรณีการติดเชื้อ เช่น ผู้ที่มีโรคประจำตัว ตลอดจนเจ้าหน้าที่ในภาคส่วนบริการสุขภาพ หลังจากแปดสัปดาห์ เจ้าหน้าที่การแพทย์เกือบ 85% ที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในกรุงเยรูซาเล็ม () ได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว
อิสราเอลเริ่มรณรงค์เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2563 โดยนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู เป็นบุคคลแรกในประเทศที่ได้รับวัคซีน โดยมีการถ่ายทอดสดการฉีดวัคซีนทางโทรทัศน์เพื่อสนับสนุนให้ชาวอิสราเอลคนอื่น ๆ เข้ารับวัคซีน ภายในเวลาไม่ถึงสองสัปดาห์ ชาวอิสราเอลมากกว่า 10% ได้รับวัคซีนโดสแรก
การฉีดวัคซีนประชากรจำนวนมากในอิสราเอลได้แสดงหลักฐานว่าวัคซีนไฟเซอร์หยุดยั้งการแพร่เชื้อไวรัส รวมถึงการติดเชื้อที่ไม่มีอาการ โครงการฉีดวัคซีนยังช่วยควบคุมอัตราการเสียชีวิตในประเทศอีกด้วย
เมื่อต้นเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ชาวอิสราเอลอายุเกิน 60 ปีอย่างน้อย 90% ได้รับวัคซีนไฟเซอร์อย่างน้อยหนึ่งโดส และจำนวนผู้ติดเชื้อที่ได้รับการยืนยันในประเทศลดลง 41% เมื่อเทียบกับเดือนก่อนหน้า ภายในปลายเดือนกุมภาพันธ์ ชาวอิสราเอลอย่างน้อย 4.8 ล้านคนได้รับวัคซีนอย่างน้อยหนึ่งโดส การฉีดวัคซีนจำนวนมากนี้ทำให้ผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการรุนแรงลดลง อิสราเอลผ่านกฎหมายที่อนุญาตให้เจ้าหน้าที่ของรัฐระบุและติดต่อผู้ที่ยังไม่ได้รับการฉีดวัคซีน เพื่อโน้มน้าวให้พวกเขาเข้ารับวัคซีน
ในการผ่านเข้าสถานที่บางแห่ง เช่น สนามกีฬาในร่ม โรงแรม และโรงละคร ประชาชนที่ได้รับวัคซีนแล้วต้องแสดง"บัตรผ่านสีเขียว" (ฮีบรู: דרכון ירוק, อักษรโรมัน: darkon yarok ) หรือที่เรียกว่า "ป้ายสีเขียว" (ฮีบรู: תו הירוק, อักษรโรมัน: tav yeruka ) ซึ่งได้รับการประกาศใช้อย่างเป็นทางการโดยเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 บัตรผ่านสีเขียวแสดงว่าผู้ถือบัตรมีภูมิคุ้มกันจากโควิด-19 แล้ว ไม่ว่าจะจากการได้รับวัคซีนหรือจากการติดเชื้อก่อนหน้านั้น ผู้ที่ได้รับวัคซีนโควิด-19 ทั้งสองโดสจะมีสิทธิ์ได้รับใบรับรองการฉีดวัคซีนนี้ ซึ่งจะมีอายุใช้งานหกเดือน
ณ เดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 อิสราเอลมีผู้ที่ได้รับวัคซีนต่อหัวประชากรสูงที่สุดในโลก ประมาณ 60% ของผู้อยู่อาศัยในอิสราเอลได้รับวัคซีนป้องกันโควิด-19 อย่างน้อยหนึ่งโดสภายในเดือนมีนาคม และสถานที่สาธารณะบางแห่งได้เปิดใช้บริการอีกครั้งสำหรับผู้ที่ได้รับวัคซีนแล้ว เวลานั้นมีเพียง 100,000 คนที่อายุเกิน 50 ปีที่ยังคงไม่ได้รับการฉีดวัคซีน ภายในเดือนมีนาคม อย่างน้อย 50% ของประชากรอิสราเอลได้รับวัคซีนไฟเซอร์ทั้งสองโดสแล้ว
ความสำเร็จของโปรแกรมการฉีดวัคซีนของอิสราเอลได้รับการให้เครดิตกับระบบส่วนกลางที่จัดการโดย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวกับการจัดการข้อมูลสุขภาพส่วนบุคคลของชาวอิสราเอล พวกเขาสามารถประสานงานการขับเคลื่อนการฉีดวัคซีนแห่งชาติ โดยเข้าถึงผู้อยู่อาศัยโดยตรงโดยใช้ฐานข้อมูลของข้อมูลติดต่อ เช่น หมายเลขโทรศัพท์และอีเมล พลเมืองอิสราเอลทุกคนต้องลงทะเบียนกับหนึ่งในองค์กรหลักประกันสุขภาพสี่องค์กรของประเทศ
ปัญหาการกระจายวัคซีน
ทางการอิสราเอลประสบปัญหาในการแจกจ่ายวัคซีนป้องกันโควิด-19 ก่อนเริ่มการขับเคลื่อนการฉีดวัคซีน ซึ่งรวมถึงปัญหาในการจัดตารางนัดหมาย การตีความคุณสมบัติเบื้องต้นอย่างไม่ชัดเจน ซึ่งนำไปสู่ปัญหา และการขาดการแจกจ่ายที่เพียงพอไปยังหมู่บ้านที่มีประชากรน้อยและชุมชน
การแจกจ่ายวัคซีนให้กับชาวปาเลสไตน์ยังไม่ทั่วถึงเท่าพลเมืองอิสราเอล ในช่วงต้นเดือนมีนาคม มีปัญหาอุปทานวัคซีนป้องกันโควิด-19 ไม่เพียงพอสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ทั้งหมด จนถึงเดือนมีนาคม เมื่ออิสราเอลเริ่มให้วัคซีนแก่คนงานชาวปาเลสไตน์ด้วยวัคซีนโควิด-19 ของโมเดอร์นา ทางองค์การบริหารแห่งชาติปาเลสไตน์ได้รับปริมาณที่เพียงพอสำหรับประมาณ 6,000 คนเท่านั้น ขณะที่กาซามีประชากรประมาณ 2 ล้านคน เจ้าหน้าที่ขององค์การสหประชาชาติเรียกร้องให้มีการสนับสนุนการฉีดวัคซีนชาวปาเลสไตน์มากขึ้น และชื่นชมความช่วยเหลือของอิสราเอลในเรื่องนี้ ขณะที่องค์กรแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล แสดงความกังวลว่าอิสราเอลไม่ได้ทำเพื่อชาวปาเลสไตน์มากเพียงพอสำหรับสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 เจ้าหน้าที่สาธารณสุขของอิสราเอลบางคนเรียกร้องให้รัฐบาลให้วัคซีนแก่ชาวปาเลสไตน์ทุกคน
ตามรายงานของเว็บไซต์ พลเมืองอิสราเอลไม่ว่าถิ่นกำเนิดใด ๆ รวมทั้งชาวปาเลสไตน์ในเยรูซาเล็มตะวันออก มีสิทธิ์ได้รับวัคซีน โดยผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี, เจ้าหน้าที่สาธารณสุข และ "กลุ่มที่มีความเสี่ยงอย่างยิ่ง" ได้รับการจัดลำดับความสำคัญ อย่างไรก็ตาม ชาวปาเลสไตน์ประมาณห้าล้านคนในเขตเวสต์แบงก์และฉนวนกาซา (ซึ่งไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมของอิสราเอล) ไม่มีสิทธิ์เนื่องจากการรักษาพยาบาลของพวกเขาอยู่ภายใต้เขตอำนาจของทางการปาเลสไตน์ตามข้อตกลงออสโล ในช่วงปลายเดือนมีนาคม อิสราเอลให้วัคซีนแก่คนงานชาวปาเลสไตน์มากกว่า 100,000 คน
เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 และชาวอาหรับ-อิสราเอลมีอัตราการฉีดวัคซีนที่ต่ำกว่า เมื่อเทียบกับประชากรส่วนอื่น ๆ ในอิสราเอล ประชากรเหล่านี้ยังค่อนข้างจะลังเลหรือสงสัยเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนอีกด้วย กลุ่มชาวยิวฮาเรดีมีประชากรประมาณ 12% ของอิสราเอล
ประชากรเกือบ 100,000 คน (หรือประมาณ 2% ของชาวอิสราเอลที่ได้รับวัคซีน) ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนเข็มที่สองหลังจากได้รับเข็มแรก เจ้าหน้าที่จากกระทรวงสาธารณสุขของอิสราเอลระบุว่า ปัจจัยสองประการที่ทำให้มีความไม่เต็มใจที่จะรับวัคซีนครั้งที่สอง คือข้อมูลที่ผิดและความกลัวต่อผลข้างเคียง กระทรวงสาธารณสุขระบุว่า อัตราเร็วในการฉีดวัคซีนในอิสราเอลช้าลงเมื่อเทียบกับความเร็วเดิม
ในขณะที่ผู้เยาว์อายุต่ำกว่า 16 ปีรวมอยู่ในสัดส่วนของประชากรที่ต้องฉีดวัคซีนเพื่อให้มีภูมิคุ้มกันหมู่ แต่ไม่มีวัคซีนที่อนุมัติสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 16 ปี เจ้าหน้าที่สาธารณสุขระบุว่าสัดส่วนการฉีดวัคซีนของประชากรอิสราเอลต้องถึง 80% สำหรับภูมิคุ้มกันหมู่ที่สมบูรณ์
อ้างอิง
- "280,000 Vaccinated in the First Week of the 'Give a Shoulder' Campaign". GOV.IL. สืบค้นเมื่อ 2021-04-14.
- Ellyatt, Holly (8 January 2021). "Israel's Covid vaccine rollout is the fastest in the world — here are some lessons for the rest of us". CNBC. สืบค้นเมื่อ 2021-01-13.
- Schwartz, Felicia (11 January 2021). "Israel's Covid-19 Vaccinations Hold Lessons for U.S." Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. สืบค้นเมื่อ 2021-01-13.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Rosen, Bruce; Waitzberg, Ruth; Israeli, Avi (2021-01-26). "Israel's rapid rollout of vaccinations for COVID-19". Israel Journal of Health Policy Research. 10 (1): 6. doi:10.1186/s13584-021-00440-6. ISSN 2045-4015. PMC 7835664. PMID 33499905.
- Rosen, Bruce; Dine, Sarah; Davidovitch, Nadav (2021-03-18). "Lessons In COVID-19 Vaccination From Israel". (ภาษาอังกฤษ). doi:10.1377/hblog20210315.476220/full/. สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Kraft, Dina (2021-02-26). "Israel turns to carrots, and maybe some sticks, to persuade COVID-19 vaccine holdouts". Los Angeles Times (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel leading the world in vaccination, ambassador shares tips for Massachusetts and U.S." (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2021-03-27. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel Secures COVID-19 Vaccine Doses By Agreeing To Share Medical Data On Israelis". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Feuer, Will (2021-02-26). "Israeli data suggest mass vaccinations led to drop in severe Covid cases, CDC study finds". CNBC (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Benenson, Shmuel; Oster, Yonatan; Cohen, Matan J.; Nir-Paz, Ran (2021-03-23). "BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine Effectiveness among Health Care Workers". New England Journal of Medicine. 0 (0): null. doi:10.1056/NEJMc2101951. ISSN 0028-4793.
- "Israeli PM Benjamin Netanyahu receives Pfizer vaccine". NBC News. สืบค้นเมื่อ 2021-01-13.
- "Israel's COVID-19 Vaccination Rollout Is Slowing at a Critical Moment. That's a Warning for the Rest of Us". Time Magazine. สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Mallapaty, Smriti (2021-02-05). "Vaccines are curbing COVID: Data from Israel show drop in infections". Nature (ภาษาอังกฤษ). 590 (7845): 197–197. doi:10.1038/d41586-021-00316-4.
- Silberman, Eric (2021-03-11). "Pfizer vaccine shows 94% effectiveness against asymptomatic transmission of COVID". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Pfizer-BioNTech Shot Stops Covid Spread, Israeli Study Shows". (ภาษาอังกฤษ). 2021-02-21. สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israeli COVID-19 vaccine response leaders to speak April 6 at MSU". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Hendrix, Steve; Rubin, Shira; Brulliard, Karin. "Israel's ahead-of-the-world vaccine rollout offers hope for countries lagging behind". The Washington Post (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). ISSN 0190-8286. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Rinott, Ehud (2021). "Reduction in COVID-19 Patients Requiring Mechanical Ventilation Following Implementation of a National COVID-19 Vaccination Program — Israel, December 2020–February 2021". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 70. doi:10.15585/mmwr.mm7009e3. ISSN 0149-2195.
- "Israel's "green pass" vaccine passport is an early vision of how we leave lockdown". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel's Covid-19 vaccination pass opens fast track to normal life". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Kershner, Isabel (2021-02-18). "As Israel Reopens, 'Whoever Does Not Get Vaccinated Will Be Left Behind'". The New York Times (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). ISSN 0362-4331. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Gold, Hadas (2021-03-11). "Israel vaccination 'green pass' may offer a glimpse of a post-Covid future". CNN (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Fauzia, Miriam (2021-03-02). "Fact check: Israel launching 'Green Pass' for citizens vaccinated against COVID-19". USA Today (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - . (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-03. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
- Trofimov, Felicia Schwartz and Yaroslav (2021-03-18). "How Israel Delivered the World's Fastest Vaccine Rollout". Wall Street Journal (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). ISSN 0099-9660. สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel opens restaurants and bars to customers vaccinated against Covid-19". France 24 (ภาษาอังกฤษ). 2021-03-07. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Only 100,000 Israelis over 50 left to be vaccinated - new data". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Winer, Stuart (2021-03-25). "With most Israelis now fully vaccinated, virus spread continues sharp drop-off". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel Is Now The First Country Where Vaccinations Are Starting To Curb The Pandemic". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israelis and Palestinians See Starkly Different Coronavirus Vaccination Numbers". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Mahase, Elisabeth (2021-03-02). "Covid-19: Where are we on vaccines and variants?". The BMJ (ภาษาอังกฤษ). 372: n597. doi:10.1136/bmj.n597. ISSN 1756-1833. PMID 33653708.
- Kellman, Laurie (2021-03-08). "Israel celebrates 5 millionth coronavirus vaccination". . สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israel shines as Covid success story while neighbors in Gaza are left without vaccines". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "UN envoy calls for more support to aid Palestinian COVID-19 response". UN News (ภาษาอังกฤษ). 2021-03-25. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Denying COVID-19 vaccines to Palestinians exposes Israel's institutionalized discrimination". Amnesty International (ภาษาอังกฤษ). 2021-01-06. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Israeli Health Officials To Government: Vaccinate All Palestinians". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Zitser, Joshua. "Israel, the Palestinians, and the COVID-19 vaccination rollout: The legal and moral obligations". Business Insider. สืบค้นเมื่อ 2021-01-13.
- Ben Zion, Ilan. "Israelis gather for Passover, celebrating freedom from virus". (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Ben Zion, Ilan (2021-03-27). "Israelis gather for Passover, celebrating freedom from virus". . สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Lubell, Maayan (2021-03-15). "Israel's Ultra-Orthodox Jews get COVID vaccine but still face resentment". Reuters (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Nearly 100,000 Israelis neglected to get second dose of COVID vaccine". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-03-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "100,000 Israelis who got first COVID shot reportedly haven't returned for second". (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2021-03-14. สืบค้นเมื่อ 2021-03-28.
{{}}
: CS1 maint: url-status ()
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์