ร อยโท กระจ าง ต ลาร กษ หร อ นายกระจ าง ต ลาร กษ 1 เมษายน พ ศ 2456 23 ม ถ นายน พ ศ 2552 หน งในสมาช กคณะราษฎร ผ ทำการเปล

ร้อยโท กระจ่าง ตุลารักษ์ หรือ นายกระจ่าง ตุลารักษ์ (1 เมษายน พ.ศ. 2456 — 23 มิถุนายน พ.ศ. 2552) หนึ่งในสมาชิกคณะราษฎร ผู้ทำการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 และอดีตกรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์

ร้อยโท กระจ่าง ตุลารักษ์

เกิด	1 เมษายน พ.ศ. 2456 เมืองฉะเชิงเทรา ประเทศสยาม
เสียชีวิต	23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 (96 ปี) จังหวัดยะลา ประเทศไทย
อาชีพ	ทหารบก
มีชื่อเสียงจาก	คณะราษฎร
คู่สมรส	พวงเพ็ชร ตุลารักษ์
บุตร	4 คน

ประวัติ

นายกระจ่าง เป็นชาวไทยเชื้อสายจีน เกิดเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2456 ที่อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา เข้าร่วมกับคณะราษฎรด้วยวัยเพียง 19 ปี ขณะยังเป็นนักเรียนช่างกลอยู่ จากการชักชวนของพี่ชาย คือ นายสงวน ตุลารักษ์ โดยเข้ามาเป็นสมาชิกคณะราษฎรในสายพลเรือนเพียง 5 วัน ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองเท่านั้น โดยนายสงวนได้มอบหมายให้นายกระจ่างพาเพื่อนร่วมอุดมการณ์ที่มีพฤติกรรมดี ไม่ดื่มเหล้า ไม่ติดการพนัน เข้าร่วมเป็นคณะราษฎรเพิ่มด้วย 2-3 คน

บทบาททางการเมือง

ในเช้าวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง นายกระจ่างรับหน้าที่ควบคุมตัวบุคคลสำคัญและเจ้านายชั้นสูงในพระที่นั่งอนันตสมาคม รวมถึงอารักขาหัวหน้าคณะราษฎรด้วย โดยไม่ได้รับรู้มาก่อนเลยว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เพราะเป็นบุคคลระดับเล็ก ๆ ไม่ได้รับรู้ถึงแผนการชั้นสูง

ภายหลังเปลี่ยนแปลงการครอง ที่สมาชิกคณะราษฎรหลายคนได้มีตำแหน่งและบทบาททางการเมือง แต่นายกระจ่างก็ได้กลับไปเป็นลูกจ้างตามเดิม โดยไม่มีตำแหน่งใด ๆ ทั้งสิ้น เนื่องจากอายุยังน้อยอยู่ จนกระทั่งเกิดสงครามมหาเอเชียบูรพาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 นายกระจ่างได้ร่วมกับขบวนการเสรีไทย โดยได้ปฏิบัติหน้าที่เล็ดลอดเข้าไปในประเทศจีนเพื่อให้ความคุ้มครองบุคคลสำคัญต่าง ๆ และปฏิบัติงานอยู่ตามตะเข็บชายแดนไทย-ลาว และลาว-เวียดนาม หลังเสร็จสงครามแล้วได้รับยศเป็น ร้อยโท (ร.ท.) เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2488

จากนั้น ร.ท.กระจ่างก็ได้กลับไปใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัวที่จังหวัดยะลา โดยได้เปิดกิจการโรงเลื่อยที่อำเภอรามัน และได้สมรสกับนางพวงเพ็ชร (นามเดิม: สวนเพ็ชร โกวิทยา) ซึ่งเป็นภรรยา มีบุตรธิดารวมทั้งสิ้น 4 คน

ร.ท.กระจ่าง เคยเป็น ส.ส. จังหวัดขอนแก่น จากการเลือกตั้งเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2489 (ต่อมาเข้าร่วมกับพรรคสหชีพ) จากนั้น เมื่อหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช อดีตหัวหน้าเสรีไทยสาย สหรัฐอเมริกา ได้เข้ารับตำแหน่งหัวหน้า พรรคประชาธิปัตย์ ต่อจากนายควง อภัยวงศ์ ที่ถึงแก่อสัญกรรมไปเมื่อปี พ.ศ. 2511 ร.ท.กระจ่างได้สมัครเป็นสมาชิกพรรค และได้ลงเลือกตั้งเป็น ส.ส. ในจังหวัดยะลา แต่ไม่ได้รับการเลือกตั้ง หลังจากนั้นชีวิตก็ได้วนเวียนอยู่ในแวดวงการเมืองมาโดยตลอด เช่น เป็นนักการเมืองท้องถิ่น และปลูกฝังทัศนคติทางการเมือง การปกครองแก่บุตรหลานและคนใกล้ชิด เป็นต้นกระทั่ง พ.ศ. 2525 ร้อยโทกระจ่างได้เข้ามาเป็นกรรมการบริหาร พรรคประชาธิปัตย์ ที่จดทะเบียนขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง ก่อนจะพ้นจากตำแหน่งกรรมการบริหารพรรคเมื่อ พ.ศ. 2526

ในเดือนมิถุนายนปี พ.ศ. 2542 ซึ่งเป็นวาระครบรอบ 67 ปี ของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ร.ท.กระจ่างได้ให้สัมภาษณ์นิตยสารสารคดีถึงเหตุการณ์ในวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง ในฐานะที่เป็นสมาชิกคณะราษฎรคนสุดท้ายที่ยังมีชีวิตอยู่

ถึงแก่กรรม

ร.ท.กระจ่าง ตุลารักษ์ ถึงแก่กรรมลงอย่าสงบในบ้านพักของตัวเองในเวลา 23:00 น. ของวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 หรือ 1 ชั่วโมงก่อนเข้าสู่วันครบรอบ 77 ปีของการเปลี่ยนแปลงการปกครองด้วยวัย 96 ปี มีพิธีฌาปนกิจศพเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2552 ณ ณาปนสถานเทศบาลนครยะลา

อ้างอิง

ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
เข้ามาเป็นกรรมการบริหาร
พ้นจากตำแหน่งกรรมการบริหาร
กระจ่าง ตุลารักษ์ สมาชิกคณะราษฎรคนสุดท้ายสิ้นใจ 2009-06-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กรุงเทพธุรกิจ

แหล่งข้อมูลอื่น

บทสัมภาษณ์ในนิตยสารสารคดี เมื่อ พ.ศ. 2542
สารคดีข่าวการเสียชีวิต (1)
สารคดีข่าวการเสียชีวิต (2)

[1] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร

[2] เข้ามาเป็นกรรมการบริหาร

[3] พ้นจากตำแหน่งกรรมการบริหาร

[4] กระจ่าง ตุลารักษ์ สมาชิกคณะราษฎรคนสุดท้ายสิ้นใจ 2009-06-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กรุงเทพธุรกิจ