Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
บทความนี้ต้องการการจัดหน้า หรือ ให้ คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้เพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
กฎของกริมม์ (อังกฤษ: Grimm's law), กฎของรัสก์ (Rask's rule) หรือ การเคลื่อนเสียงเจอร์แมนิกครั้งแรก (First Germanic Sound Shift) เป็นชุดของคำกล่าวซึ่งตั้งชื่อตาม และ และอธิบายเสียงพยัญชนะกักในภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมขณะมีวิวัฒนาการใน (บรรพบุรุษร่วมกันของภาษากลุ่มเจอร์แมนิกของตระกูลอินโด-ยูโรเปียน) ในสหัสวรรษที่ 1 ก่อนคริสต์ศักราช กฎของกริมม์เป็นชุดของปฏิภาค (ลักษณะความสัมพันธ์ที่เทียบเท่ากัน) ระหว่างเสียงกักในภาษาเจอร์แมนิกเริ่มแรก เสียงเสียดแทรกในภาษาเจอร์แมนิกเริ่มแรก และเสียงกักในอื่น ๆ บางภาษา (กริมม์ใช้ภาษาละตินและกรีกในการยกตัวอย่างประกอบเป็นส่วนใหญ่)
ภาพรวม
กฎของกริมม์ประกอบด้วยสามส่วนซึ่งเป็นส่งผลต่อเนื่องกันเป็นลูกโซ่ ขั้นตอนมักจะมีโครงสร้างดังนี้
- เสียงกัก ไม่ก้อง ในภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม กลายเป็นเสียงเสียดแทรก ไม่ก้อง
- เสียงกัก ก้อง ในภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม กลายเป็นเสียงกัก ไม่ก้อง
- เสียงกัก ก้อง พ่นลม ในภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม กลายเป็นเสียงกัก ก้อง หรือเสียงเสียดแทรก (ในฐานะหน่วยเสียงย่อย)
การเคลื่อนเสียงเป็นลูกโซ่เช่นนี้ (ตามลำดับ 3, 2, 1) สามารถแสดงโดยสังเขปได้ดังนี้
- bʰ > b > p > ɸ
- dʰ > d > t > θ
- gʰ > g > k > x
- gʷʰ > gʷ > kʷ > xʷ
เสียงแต่ละเสียงจะย้ายตำแหน่งไปทางขวาเพื่อรับค่าเสียงใหม่ ภายในภาษาเจอร์แมนิกดั้งเดิม เสียงที่แทนด้วยรูปเขียน ⟨b⟩, ⟨d⟩, ⟨g⟩ และ ⟨gw⟩ นั้นเป็นเสียงกักในสภาพแวดล้อมหนึ่ง และเป็นเสียงเสียดแทรกในสภาพแวดล้อมอื่น ดังนั้น bʰ > b คือ bʰ > b/β และเสียงอื่น ๆ ก็เป็นไปในทำนองเดียวกัน ส่วนเสียงเสียดแทรก ไม่ก้อง ตามธรรมเนียมมักจะแทนด้วยรูปเขียน ⟨f⟩, ⟨þ⟩, ⟨h⟩ และ ⟨hw⟩ ในบริบทของภาษาเจอร์แมนิก
ตัวอย่าง
| ภาษาอินโดยูโรเปียนดั้งเดิม | ความหมาย | คำร่วมเชื้อสายนอกกลุ่มภาษาเจอร์แมนิก (ไม่เคลื่อนเสียง) | การเปลี่ยนแปลง | ภาษาเจอร์แมนิกดั้งเดิม | ตัวอย่างในภาษาเจอร์แมนิกดั้งเดิม (เคลื่อนเสียง) |
|---|---|---|---|---|---|
| *pṓds | "เท้า" | กรีกโบราณ: πούς, ποδός (poús, podós), ละติน: pēs, pedis, สันสกฤต: pāda, รัสเซีย: под (pod) "ข้างใต้, พื้น", ลิทัวเนีย: pėda, ลัตเวีย: pēda, เปอร์เซีย: پا (pa) | *p > f [ɸ] | *fōt- | อังกฤษ: foot, ฟรีเชียตะวันตก: foet, เยอรมัน: Fuß, กอทิก: fōtus, ไอซ์แลนด์, แฟโร: fótur, เดนมาร์ก: fod, นอร์เวย์, สวีเดน: fot |
| *trit(y)ós | "ที่สาม" | กรีกโบราณ: τρίτος (tritos), ละติน: tertius, เวลส์: trydydd, สันสกฤต: treta, รัสเซีย: третий (tretij), เซิร์บ-โครแอต: трећи (tretji), ลิทัวเนีย: trečias, แอลเบเนีย: tretë | *t > þ [θ] | *þridjô | อังกฤษ: third, ฟรีเชียเก่า: thredda, แซกซันเก่า: thriddio, กอทิก: þridja, ไอซ์แลนด์: þriðji, เดนมาร์ก, สวีเดน: tredje |
| *ḱwón- ~ *ḱun- | "สุนัข" | กรีกโบราณ: κύων (kýōn), ละติน: canis, เวลส์: ci (pl. cwn), เปอร์เซีย: سگ (sag) | *k > h [x] | *hundaz | อังกฤษ: hound, ดัตช์: hond, เยอรมัน: Hund, กอทิก: hunds, ไอซ์แลนด์, แฟโร: hundur, เดนมาร์ก, นอร์เวย์, สวีเดน: hund |
| *kʷód | "อะไร" | ละติน: quod, ไอริช: cad, สันสกฤต: kád, รัสเซีย: ко- (ko-), ลิทัวเนีย: kas, เซิร์บ-โครแอต (สำเนียงไคคาเวียน): кај (kaj) | *kʷ > hw [xʷ] | *hwat | อังกฤษ: what, กอทิก: ƕa ("hwa"), ไอซ์แลนด์: hvað, แฟโร: hvat, เดนมาร์ก: hvad, นอร์เวย์: hva |
| *dʰewb- | "ลึก" | ลิทัวเนีย: dubùs, เซิร์บ-โครแอต: дубок (dubok) | *b > p [p] | *deupaz | อังกฤษ: deep, ฟรีเชียตะวันตก: djip, ดัตช์: diep, ไอซ์แลนด์: djúpur, สวีเดน: djup, กอทิก: diups |
| *déḱm̥t | "สิบ" | ละติน: decem, กรีก: δέκα (déka), ไอริช: deich, สันสกฤต: daśan, รัสเซีย: десять (desyat'), ลิทัวเนีย: dešimt | *d > t [t] | *tehun | อังกฤษ: ten, ดัตช์: tien, กอทิก: taíhun, ไอซ์แลนด์: tíu, แฟโร: tíggju, เดนมาร์ก, นอร์เวย์: ti, สวีเดน: tio |
| *gel- | "เย็น" | ละติน: gelū, กรีก: γελανδρός (gelandrós), ลิทัวเนีย: gelmenis, gelumà | *g > k [k] | *kaldaz | อังกฤษ: cold, ฟรีเชียตะวันตก: kâld, ดัตช์: koud, เยอรมัน: kalt, ไอซ์แลนด์, แฟโร: kaldur, เดนมาร์ก: kold, นอร์เวย์: kald, สวีเดน: kall |
| *gʷih₃wós | "มีชีวิต" | ลิทัวเนีย: gyvas, รัสเซีย: живой (živoj), สันสกฤต: jīvá-, เซิร์บ-โครแอต: жив (živ) | *gʷ > kw [kʷ] | *kwi(k)waz | อังกฤษ: quick, ฟรีเชียตะวันตก: kwik, kwyk, ดัตช์: kwiek, เยอรมัน: keck, กอทิก: qius, ไอซ์แลนด์, แฟโร: kvikur, เดนมาร์ก: kvik, สวีเดน: kvick, นอร์เวย์ kvikk |
| *bʰréh₂tēr | "พี่น้องชาย" | สันสกฤต: bhrātṛ, กรีกโบราณ: φρατήρ (phrātēr) ("member of a brotherhood"), ละติน: frāter, รัสเซีย, เซิร์บ-โครแอต: брат (brat), ลิทัวเนีย: brolis, สลาวอนิกคริสตจักรเก่า: братръ (bratr'), ลัตเวีย: brālis, เปอร์เซีย: برادر (barádar) | *bʰ > b [b ~ β] | *brōþēr | อังกฤษ: brother, ฟรีเชียตะวันตก, ดัตช์: broeder, เยอรมัน: Bruder, กอทิก: broþar, ไอซ์แลนด์, แฟโร: bróðir, เดนมาร์ก, นอร์เวย์, สวีเดน: broder |
| *médʰu | "น้ำผึ้ง" | สันสกฤต: mádhu, กรีกโฮเมอร์: μέθυ (methu), ลิทัวเนีย: midus, รัสเซีย: мёд (mjod), เซิร์บ-โครแอต: мед (med) | *dʰ > d [d ~ ð] | *meduz | อังกฤษ: mead, East Frisian: meede, ดัตช์: mede, เดนมาร์ก, นอร์เวย์: mjød, ไอซ์แลนด์: mjöður , สวีเดน: mjöd |
| *steygʰ- | "เดิน, ก้าว" | สันสกฤต: stighnoti, กรีกโบราณ: στείχειν (steíkhein) | *gʰ > g [ɡ ~ ɣ] | *stīganą | Old อังกฤษ: stīgan, ดัตช์: stijgen, เยอรมัน: steigen, ไอซ์แลนด์, แฟโร: stíga, เดนมาร์ก, นอร์เวย์: stige, กอทิก steigan (all meaning "ascend, climb") |
| *ǵʰans- | "ห่าน" | ละติน: anser < *hanser, กรีกโบราณ: χήν (khēn), สันสกฤต: hamsa ("swan"), ลิทัวเนีย: žąsis (older žansis), รัสเซีย: гусь (gus'), เปอร์เซีย: غاز (ğaz), เซิร์บ-โครแอต: гуска (guska) | *gʰ > g [ɡ ~ ɣ] | *gans- | อังกฤษ: goose, ฟรีเชียตะวันตก: goes, guos, ดัตช์: gans, เยอรมัน: Gans, ไอซ์แลนด์: gæs, แฟโร: gás, เดนมาร์ก, นอร์เวย์, สวีเดน: gås |
| *sengʷʰ- | "ร้องเพลง" | กรีกโฮเมอร์: ὀμφή (omphē) "voice" | *gʷʰ > gw [ɡʷ] (ตามหลัง n) | *singwaną | อังกฤษ: sing, ฟรีเชียตะวันตก: sjonge, ดัตช์: zingen, เยอรมัน: singen, กอทิก: siggwan, ไอซ์แลนด์เก่า: syngva, syngja, ไอซ์แลนด์, แฟโร: syngja, สวีเดน: sjunga, เดนมาร์ก: synge, sjunge |
อ้างอิง
- Campbell, Lyle (2004). Historical linguistics (2nd ed.). Cambridge: MIT Press. p. 49. ISBN .
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamnitxngkarkarcdhna cdhmwdhmu islingkphayin hruxekbkwadenuxha ihmikhunphaphdikhun khunsamarthprbprungaekikhbthkhwamniid aelanapayxxk phicarnaichpaykhxkhwamxunephuxchichdkhxbkphrxng kdkhxngkrimm xngkvs Grimm s law kdkhxngrsk Rask s rule hrux karekhluxnesiyngecxraemnikkhrngaerk First Germanic Sound Shift epnchudkhxngkhaklawsungtngchuxtam aela aelaxthibayesiyngphyychnakkinphasaxinod yuorepiyndngedimkhnamiwiwthnakarin brrphburusrwmknkhxngphasaklumecxraemnikkhxngtrakulxinod yuorepiyn inshswrrsthi 1 kxnkhristskrach kdkhxngkrimmepnchudkhxngptiphakh lksnakhwamsmphnththiethiybethakn rahwangesiyngkkinphasaecxraemnikerimaerk esiyngesiydaethrkinphasaecxraemnikerimaerk aelaesiyngkkinxun bangphasa krimmichphasalatinaelakrikinkaryktwxyangprakxbepnswnihy phaphrwmkdkhxngkrimmprakxbdwysamswnsungepnsngphltxenuxngknepnlukos khntxnmkcamiokhrngsrangdngni esiyngkk imkxng inphasaxinod yuorepiyndngedim klayepnesiyngesiydaethrk imkxng esiyngkk kxng inphasaxinod yuorepiyndngedim klayepnesiyngkk imkxng esiyngkk kxng phnlm inphasaxinod yuorepiyndngedim klayepnesiyngkk kxng hruxesiyngesiydaethrk inthanahnwyesiyngyxy karekhluxnesiyngepnlukosechnni tamladb 3 2 1 samarthaesdngodysngekhpiddngni bʰ gt b gt p gt ɸ dʰ gt d gt t gt 8 gʰ gt g gt k gt x gʷʰ gt gʷ gt kʷ gt xʷ esiyngaetlaesiyngcayaytaaehnngipthangkhwaephuxrbkhaesiyngihm phayinphasaecxraemnikdngedim esiyngthiaethndwyrupekhiyn b d g aela gw nnepnesiyngkkinsphaphaewdlxmhnung aelaepnesiyngesiydaethrkinsphaphaewdlxmxun dngnn bʰ gt b khux bʰ gt b b aelaesiyngxun kepnipinthanxngediywkn swnesiyngesiydaethrk imkxng tamthrrmeniymmkcaaethndwyrupekhiyn f th h aela hw inbribthkhxngphasaecxraemniktwxyangphasaxinodyuorepiyndngedim khwamhmay kharwmechuxsaynxkklumphasaecxraemnik imekhluxnesiyng karepliynaeplng phasaecxraemnikdngedim twxyanginphasaecxraemnikdngedim ekhluxnesiyng pṓds etha krikobran poys podos pous podos latin pes pedis snskvt pada rsesiy pod pod khangit phun lithweniy peda ltewiy peda epxresiy پا pa p gt f ɸ fōt xngkvs foot friechiytawntk foet eyxrmn Fuss kxthik fōtus ixsaelnd aefor fotur ednmark fod nxrewy swiedn fot trit y os thisam krikobran tritos tritos latin tertius ewls trydydd snskvt treta rsesiy tretij tretij esirb okhraext treћi tretji lithweniy trecias aexlebeniy trete t gt th 8 thridjo xngkvs third friechiyeka thredda aesksneka thriddio kxthik thridja ixsaelnd thridji ednmark swiedn tredje ḱwon ḱun sunkh krikobran kywn kyōn latin canis ewls ci pl cwn epxresiy سگ sag k gt h x hundaz xngkvs hound dtch hond eyxrmn Hund kxthik hunds ixsaelnd aefor hundur ednmark nxrewy swiedn hund kʷod xair latin quod ixrich cad snskvt kad rsesiy ko ko lithweniy kas esirb okhraext saeniyngikhkhaewiyn kaј kaj kʷ gt hw xʷ hwat xngkvs what kxthik ƕa hwa ixsaelnd hvad aefor hvat ednmark hvad nxrewy hva dʰewb luk lithweniy dubus esirb okhraext dubok dubok b gt p p deupaz xngkvs deep friechiytawntk djip dtch diep ixsaelnd djupur swiedn djup kxthik diups deḱm t sib latin decem krik deka deka ixrich deich snskvt dasan rsesiy desyat desyat lithweniy desimt d gt t t tehun xngkvs ten dtch tien kxthik taihun ixsaelnd tiu aefor tiggju ednmark nxrewy ti swiedn tio gel eyn latin gelu krik gelandros gelandros lithweniy gelmenis geluma g gt k k kaldaz xngkvs cold friechiytawntk kald dtch koud eyxrmn kalt ixsaelnd aefor kaldur ednmark kold nxrewy kald swiedn kall gʷih wos michiwit lithweniy gyvas rsesiy zhivoj zivoj snskvt jiva esirb okhraext zhiv ziv gʷ gt kw kʷ kwi k waz xngkvs quick friechiytawntk kwik kwyk dtch kwiek eyxrmn keck kxthik qius ixsaelnd aefor kvikur ednmark kvik swiedn kvick nxrewy kvikk bʰreh ter phinxngchay snskvt bhratṛ krikobran frathr phrater member of a brotherhood latin frater rsesiy esirb okhraext brat brat lithweniy brolis slawxnikkhristckreka bratr bratr ltewiy bralis epxresiy برادر baradar bʰ gt b b b brōther xngkvs brother friechiytawntk dtch broeder eyxrmn Bruder kxthik brothar ixsaelnd aefor brodir ednmark nxrewy swiedn broder medʰu naphung snskvt madhu krikohemxr me8y methu lithweniy midus rsesiy myod mjod esirb okhraext med med dʰ gt d d d meduz xngkvs mead East Frisian meede dtch mede ednmark nxrewy mjod ixsaelnd mjodur swiedn mjod steygʰ edin kaw snskvt stighnoti krikobran steixein steikhein gʰ gt g ɡ ɣ stigana Old xngkvs stigan dtch stijgen eyxrmn steigen ixsaelnd aefor stiga ednmark nxrewy stige kxthik steigan all meaning ascend climb ǵʰans han latin anser lt hanser krikobran xhn khen snskvt hamsa swan lithweniy zasis older zansis rsesiy gus gus epxresiy غاز gaz esirb okhraext guska guska gʰ gt g ɡ ɣ gans xngkvs goose friechiytawntk goes guos dtch gans eyxrmn Gans ixsaelnd gaes aefor gas ednmark nxrewy swiedn gas sengʷʰ rxngephlng krikohemxr ὀmfh omphe voice gʷʰ gt gw ɡʷ tamhlng n singwana xngkvs sing friechiytawntk sjonge dtch zingen eyxrmn singen kxthik siggwan ixsaelndeka syngva syngja ixsaelnd aefor syngja swiedn sjunga ednmark synge sjungexangxingCampbell Lyle 2004 Historical linguistics 2nd ed Cambridge MIT Press p 49 ISBN 0 262 53267 0