อำเภอปะทิว

ปะทิว เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชุมพร

อำเภอปะทิว
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Pathio
คำขวัญ:  ประตูทักษิณ ถิ่นค่างแว่น แดนหาดทรายงาม ลือนามปะการัง ชื่อดังเขาเจดีย์
แผนที่จังหวัดชุมพร เน้นอำเภอปะทิว
พิกัด: 10°42′30″N 99°19′6″E / 10.70833°N 99.31833°E / 10.70833; 99.31833
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ชุมพร
พื้นที่
• ทั้งหมด	596.0 ตร.กม. (230.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	47,315 คน
• ความหนาแน่น	79.39 คน/ตร.กม. (205.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	86160, 86210 (เฉพาะตำบลเขาไชยราช ปากคลอง และดอนยาง), 86230 (เฉพาะตำบลสะพลี)
รหัสภูมิศาสตร์	8603
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอปะทิว หมู่ที่ 7 ตำบลบางสน อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร 86160
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอปะทิวตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบางสะพานน้อย (จังหวัดประจวบคีรีขันธ์)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองชุมพร
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอท่าแซะ

ประวัติ

อำเภอปะทิว เป็นเมืองขนาดเล็กที่กล่าวถึงมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ซึ่ง เมืองอุทุมพร (ชุมพร) เป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรนครศรีธรรมราช เมืองปะทิว แต่เดิมจะเป็นทางผ่านไปทำมาหากินของคนเมืองจากตะวันตกซึ่งเป็น พื้นที่สูงไปทางตะวันออกสู่ทะเล ที่เรียกว่า ปากทิว หรือ ปะทิว มีแหล่งชุมชนอยู่ที่ ดอนตาเถร ดอนยายชี ดอนตะเคียน บ้านหัวนอน และบ้านเกาะชะอม

ทางราชการประกาศเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นรูปแบบ มณฑลเทศาภิบาล ในปี พ.ศ. 2439 ได้ยุบเมืองปะทิว เป็น "อำเภอปะทิว" และได้มีแต่งตั้ง หลวงพรมสุภา จินดาพรหม (ทรัพย์ จินดาพรหม) ซึ่งดำรงตำแหน่งตุลาการเมืองชุมพร มาดำรงตำแหน่ง นายอำเภอปะทิวคนแรก (ร.ศ.115) มีศาลาว่าการตั้งอยู่ที่บ้านท่าเสม็ด ตำบลดอนยาง (ปัจจุบันคือหมู่ที่ 9 ตำบลปากคลอง)

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้เสร็จออกตรวจราชการภาคใต้ เมื่อปี พ.ศ. 2445 กรมการอำเภอสร้างพลับพลาที่ประทับบริเวณ บ้านหน้าค่าย และมีแนวความคิดที่จะย้ายศาลาว่าการไปอยู่ที่บ้านท่ากรวด หมู่ที่ 7 ตำบลบางสน

เกิดพายุพัดใหญ่ที่จังหวัดชุมพร เมื่อปี พ.ศ. 2472 ทำให้ที่ว่าการอำเภอปะทิวที่บ้าน ท่ากรวดถูกพัดพังเสียหาย จึงได้ย้ายไปทำงานที่โรงเรียนประชาบาลบ้านบางสน 1 (พิพิธราษฎร์บำรุง) และสร้างที่ว่าการอำเภอปะทิวหลังใหม่ขึ้นที่บ้านดอนตาเถร หมู่ที่ 14 (ปัจจุบันคือหมู่ที่ 3 ตำบลบางสน) สร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2473 ทำพิธีเปิดในวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2473

ได้เกิดพายุไต้ฝุ่นเกย์ (พ.ศ. 2532)ซึ่งเป็นพายุไต้ฝุ่น เมื่อวันเสาร์ที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2532 เป็นไต้ฝุ่นระดับ 3 ตามมาตราเฮอริเคนแซฟเฟอร์–ซิมป์สัน เคลื่อนที่ด้วยความเร็ว 185 กิโลเมตรต่อชั่วโมง(ค่าลมพัดต่อเนื่องเฉลี่ย1-นาที) พัดเข้าชายฝั่งอำเภอปะทิว ก่อให้เกิดความเสียหายทั่ว รวมถึงที่ว่าการอำเภอปะทิวจึงได้สร้างที่ว่าการอำเภอปะทิว หลังใหม่ขึ้นแทน เมื่อปลายปี พ.ศ. 2532

ได้มีการก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอหลังใหม่ขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2559 และทำพิธีเปิด เมื่อวันศุกร์ที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 เนื่องในโอกาสการก่อตั้งอำเภอปะทิว ครบ 120 ปี

• วันที่ 15 ตุลาคม 2483 ยกฐานะตำบลท่าแซะ ตำบลนากระตาม ตำบลคุริง ตำบลท่าข้าม ตำบลรับร่อ ตำบลสลุย และตำบลตะเงาะ กิ่งอำเภอท่าแซะ อำเภอปะทิว ขึ้นเป็น อำเภอท่าแซะ
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลชุมโค แยกออกจากตำบลปะทิว
• วันที่ 4 กรกฎาคม 2493 ตั้งตำบลทะเลทรัพย์ แยกออกจากตำบลบางสน
• วันที่ 20 กันยายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลปะทิว ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางสน และตำบลทะเลทรัพย์
• วันที่ 7 มีนาคม 2515 จัดตั้งสุขาภิบาลมาบอำมฤต ในท้องที่บางส่วนของตำบลดอนยาง
• วันที่ 22 เมษายน 2535 จัดตั้งสุขาภิบาลสะพลี ในท้องที่บางส่วนของตำบลสะพลี
• วันที่ 15 มกราคม 2536 ตั้งตำบลเขาไชยราช แยกออกจากตำบลดอนยาง
• วันที่ 11 สิงหาคม 2536 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลมาบอำมฤต เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทำนุบำรุงท้องถิ่นให้เจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้น
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลปะทิว สุขาภิบาลมาบอำมฤต และสุขาภิบาลสะพลี เป็นเทศบาลตำบลปะทิว เทศบาลตำบลมาบอำมฤต และเทศบาลตำบลสะพลี ตามลำดับ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอปะทิวแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 7 ตำบล 70 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)	แผนที่
1.	บางสน	Bang Son	8	4,413
2.	ทะเลทรัพย์	Thale Sap	8	5,202
3.	สะพลี	Saphli	11	8,181
4.	ชุมโค	Chum Kho	14	10,356
5.	ดอนยาง	Don Yang	16	9,726
6.	ปากคลอง	Pak Khlong	7	4,411
7.	เขาไชยราช	Khao Chai Rat	11	4,885

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอปะทิวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลปะทิว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางสน และบางส่วนของตำบลทะเลทรัพย์
• ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลดอนยาง
• ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลสะพลี
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทะเลทรัพย์ (นอกเขตเทศบาลตำบลปะทิว)
• เทศบาลตำบลชุมโค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชุมโคทั้งตำบล
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางสน (นอกเขตเทศบาลตำบลปะทิว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสะพลี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสะพลี (นอกเขตเทศบาลตำบลสะพลี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนยาง (นอกเขตเทศบาลตำบลมาบอำมฤต)
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากคลอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากคลองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาไชยราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาไชยราชทั้งตำบล

อ้างอิง

1. [1]ประวัติอำเภอปะทิว
2. [2]ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ยกฐานะกิ่งอำเภอท่าแซะ ขึ้นอำเภอปทิว จังหวัดชุมพร ขึ้นเป็นอำเภอ ขนานนามว่า อำเภอท่าแซะ
3. [3] 2011-11-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
4. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและตั้งตำบลทะเลทรัพย์ในท้องที่อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
5. [5]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลปะทิว อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
6. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาล สุขาภิบาลมาบอำมฤต อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
7. [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสะพลี อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
8. [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าแซะและอำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
9. [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลมาบอำมฤต อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร
10. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.