สามสิ่งอันดับพีทาโกรัส (อังกฤษ: Pythagorean triple) ประกอบด้วยจำนวนเต็มบวกสามจำนวน คือ a, b และ c โดยที่ a2 + b2 = c2 สามสิ่งอันดับดังกล่าวนี้มักถูกเขียนเป็น (a, b, c) ซึ่งตัวอย่างที่รู้จักกันดี คือ (3, 4, 5) ถ้า (a, b, c) เป็นสามสิ่งอันดับพีทาโกรัส แล้วจะได้ (ka, kb, kc) และมีจำนวนเต็มบวก k ใด ๆ โดยถ้ารูปสามเหลี่ยมมีความยาวด้านเท่ากับค่าของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสแล้วจะเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ซึ่งเรียกว่า รูปสามเหลี่ยมพีทาโกรัส
ปฐมฐานของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัส (primitive Pythagorean triple) คือ รูปสามเหลี่ยมที่มีด้าน a, b และ c เป็นจำนวนเฉพาะสัมพัทธ์ (coprime) ซึ่งกล่าวคือ ไม่มีตัวประกอบร่วมนอกจาก 1 และ -1 เช่น (3, 4, 5) เป็นปฐมฐานของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัส ซึ่งในขณะที่ (6, 8, 10) ไม่เป็นเนื่องจากมีตัวประกอบร่วมนอกจาก 1 คือ 2 และสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสทุกอันสามารถย่อ/ขยาย ให้เป็นปฐมฐานของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสที่มีเอกลักษณ์ได้ โดยการหาร (a, b, c) ด้วยตัวหารร่วมมาก (greatest common divisor) ซึ่งในทางกลับกัน สามสิ่งอันดับพีทาโกรัสทุกอันสามารถหาได้โดยการคูณองค์ประกอบของปฐมฐานของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสด้วยจำนวนเต็มบวก
ชื่อของสามสิ่งอันดับของพีทาโกรัสนั้นมาจากทฤษฎีบทพีทาโกรัส (Pythagorean theorem)ซึ่งอธิบายว่ารูปสามเหลี่ยมมุมฉากทุกรูปนั้นมีความความสัมพันธ์ระหว่างด้านประกอบมุมฉากทั้งสองด้านและด้านตรงข้ามมุมฉาก ตามสูตร ดังนั้นสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสสามอธิบายความยาวด้านทั้งสามที่เป็นจำนวนเต็มของรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก แต่รูปสามเหลี่ยมมุมฉากที่มีด้านที่ไม่เป็นจำนวนเต็ม จะไม่อยู่ในรูปของสามสิ่งอันดับพีทาโกรัส ตัวอย่างเช่น รูปสามเหลี่ยมที่มีด้านยาว และ ซึ่งรูปสามเหลี่ยมนี้เป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก แต่ ไม่เป็นสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสเนื่องจากรากที่สองของสองไม่เป็นจำนวนเต็มหรือจำนวนตรรกยะ อีกเหตุผลหนึ่งคือ และ ไม่มีตัวคูณร่วมที่เป็นจำนวนเต็มเพราะ เป็นจำนวนอตรรกยะ
สามสิ่งอันดับพีทาโกรัสนั้นเป็นที่รู้จักกันตั้งแต่ยุคโบราณ รายงานที่เก่าที่สุดที่มีการบันทึกมาจาก Plimpton 322 ซึ่งเป็นแผ่นจารึกดินเหนียวของชาวบาบิโลเนียที่มีอายุประมาณปี 1800 ก่อนคริสตกาลที่ถูกเขียนด้วยระบบเลขฐานหกสิบ (sexagesimal)
เมื่อหาคำตอบในรูปของจำนวนเต็ม สมการ a2 + b2 = c2 คือ สมการไดโอเฟนไทน์ (Diophantine equation) ดังนั้นสามสิ่งอันดับพีทาโกรัสเป็นหนึ่งในการหาคำตอบที่เก่าแก่ที่สุดที่รู้จักกันในชื่อของ สมการไม่เชิงเส้นไดโอเฟนไทน์ (nonlinear Diophantine equation)
เชิงอรรถและรายการอ้างอิง
- (2005), "The modular tree of Pythagoras" (PDF), American Mathematical Monthly, vol. 112 no. 9, pp. 807–816, 10.1.1.112.3085, doi:10.2307/30037602, JSTOR 30037602, 2179860
- Berggren, B. (1934), "Pytagoreiska trianglar", Tidskrift för Elementär Matematik, Fysik och Kemi (ภาษาสวีเดน), vol. 17, pp. 129–139
- Barning, F.J.M. (1963), "Over pythagorese en bijna-pythagorese driehoeken en een generatieproces met behulp van unimodulaire matrices" (PDF), Math. Centrum Amsterdam Afd. Zuivere Wisk. (ภาษาดัตช์), vol. ZW-011, p. 37
- Eckert, Ernest (1992), "Primitive Pythagorean triples", The College Mathematics Journal, vol. 23 no. 5, pp. 413–417, doi:10.2307/2686417, JSTOR 2686417
- , Pythagorean triples and Hilbert's theorem 90 (PDF)
- (1956), The Thirteen Books of Euclid's Elements Vol. 1 (Books I and II) (2nd ed.), Dover Publications, ISBN
- Long, Calvin T. (1972), Elementary Introduction to Number Theory (2nd ed.), Lexington: , LCCN 77171950
- (1875), "Rational right angled triangles nearly isosceles", , vol. 3 no. 2, pp. 47–50, doi:10.2307/2635906, JSTOR 2635906
- McCullough, Darryl (2005), "Height and excess of Pythagorean triples" (PDF), Mathematics Magazine, vol. 78 no. 1, pp. 26–44, doi:10.1080/0025570X.2005.11953298
- Romik, Dan (2008), "The dynamics of Pythagorean triples" (PDF), Trans. Amer. Math. Soc., vol. 360 no. 11, pp. 6045–6064, :math.DS/0406512, doi:10.1090/S0002-9947-08-04467-X, 2425702
- Teigen, M.G.; Hadwin, D.W. (1971), "On Generating Pythagorean Triples", The American Mathematical Monthly, vol. 78 no. 4, pp. 378–379, doi:10.2307/2316903, JSTOR 2316903
- (1998), "Pythagorean spinors and Penrose twistors", ใน S.A. Hugget; L.J. Mason; K.P. Tod; S.T. Tsou; N.M.J. Woodhouse (บ.ก.), Geometric universe (Postscript)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Clifford Algebras and Euclid's Parameterization of Pythagorean triples
- Curious Consequences of a Miscopied Quadratic
- Discussion of Properties of Pythagorean triples, Interactive Calculators, Puzzles and Problems
- Generating Pythagorean Triples Using Arithmetic Progressions
- Interactive Calculator for Pythagorean Triples
- The negative Pell equation and Pythagorean triples
- Parameterization of Pythagorean Triples by a single triple of polynomials
- Price, H. Lee (2008), The Pythagorean Tree: A New Species, :0809.4324
- Pythagorean Triples and the Unit Circle, chap. 2–3, in "A Friendly Introduction to Number Theory" by Joseph H. Silverman, 3rd ed., 2006, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ, ISBN
- Pythagorean Triples at cut-the-knot Interactive Applet showing unit circle relationships to Pythagorean Triples
- Pythagorean Triplets
- The Remarkable Incircle of a Triangle
- Solutions to Quadratic Compatible Pairs in relation to Pythagorean Triples
- Theoretical properties of the Pythagorean Triples and connections to geometry
- The Trinary Tree(s) underlying Primitive Pythagorean Triples at cut-the-knot
- Weisstein, Eric W., "Pythagorean Triple", MathWorld
- Long (1972, p. 48)
- (2002), "Words and Pictures: New Light on Plimpton 322" (PDF), , vol. 109 no. 2, pp. 105–120, doi:10.1080/00029890.2002.11919845
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
samsingxndbphithaokrs xngkvs Pythagorean triple prakxbdwycanwnetmbwksamcanwn khux a b aela c odythi a2 b2 c2 samsingxndbdngklawnimkthukekhiynepn a b c sungtwxyangthiruckkndi khux 3 4 5 tha a b c epnsamsingxndbphithaokrs aelwcaid ka kb kc aelamicanwnetmbwk k id odytharupsamehliymmikhwamyawdanethakbkhakhxngsamsingxndbphithaokrsaelwcaepnrupsamehliymmumchak sungeriykwa rupsamehliymphithaokrschiwlksn Animation sathitkhasamkhathinxythisudkhxngsamsingxndbphithaokrs khux 32 42 52 pthmthankhxngsamsingxndbphithaokrs primitive Pythagorean triple khux rupsamehliymthimidan a b aela c epncanwnechphaasmphthth coprime sungklawkhux immitwprakxbrwmnxkcak 1 aela 1 echn 3 4 5 epnpthmthankhxngsamsingxndbphithaokrs sunginkhnathi 6 8 10 imepnenuxngcakmitwprakxbrwmnxkcak 1 khux 2 aelasamsingxndbphithaokrsthukxnsamarthyx khyay ihepnpthmthankhxngsamsingxndbphithaokrsthimiexklksnid odykarhar a b c dwytwharrwmmak greatest common divisor sunginthangklbkn samsingxndbphithaokrsthukxnsamarthhaidodykarkhunxngkhprakxbkhxngpthmthankhxngsamsingxndbphithaokrsdwycanwnetmbwk chuxkhxngsamsingxndbkhxngphithaokrsnnmacakthvsdibthphithaokrs Pythagorean theorem sungxthibaywarupsamehliymmumchakthukrupnnmikhwamkhwamsmphnthrahwangdanprakxbmumchakthngsxngdanaeladantrngkhammumchak tamsutr a2 b2 c2 displaystyle a 2 b 2 c 2 dngnnsamsingxndbphithaokrssamxthibaykhwamyawdanthngsamthiepncanwnetmkhxngrupsamehliymmumchak aetrupsamehliymmumchakthimidanthiimepncanwnetm caimxyuinrupkhxngsamsingxndbphithaokrs twxyangechn rupsamehliymthimidanyaw a b 1 displaystyle a b 1 aela c 2 displaystyle c sqrt 2 sungrupsamehliymniepnrupsamehliymmumchak aet 1 1 2 displaystyle 1 1 sqrt 2 imepnsamsingxndbphithaokrsenuxngcakrakthisxngkhxngsxngimepncanwnetmhruxcanwntrrkya xikehtuphlhnungkhux 1 displaystyle 1 aela 2 displaystyle sqrt 2 immitwkhunrwmthiepncanwnetmephraa 2 displaystyle sqrt 2 epncanwnxtrrkya samsingxndbphithaokrsnnepnthiruckkntngaetyukhobran raynganthiekathisudthimikarbnthukmacak Plimpton 322 sungepnaephncarukdinehniywkhxngchawbabioleniythimixayupramanpi 1800 kxnkhristkalthithukekhiyndwyrabbelkhthanhksib sexagesimal emuxhakhatxbinrupkhxngcanwnetm smkar a2 b2 c2 khux smkaridoxefnithn Diophantine equation dngnnsamsingxndbphithaokrsepnhnunginkarhakhatxbthiekaaekthisudthiruckkninchuxkhxng smkarimechingesnidoxefnithn nonlinear Diophantine equation echingxrrthaelaraykarxangxing 2005 The modular tree of Pythagoras PDF American Mathematical Monthly vol 112 no 9 pp 807 816 10 1 1 112 3085 doi 10 2307 30037602 JSTOR 30037602 2179860 Berggren B 1934 Pytagoreiska trianglar Tidskrift for Elementar Matematik Fysik och Kemi phasaswiedn vol 17 pp 129 139 Barning F J M 1963 Over pythagorese en bijna pythagorese driehoeken en een generatieproces met behulp van unimodulaire matrices PDF Math Centrum Amsterdam Afd Zuivere Wisk phasadtch vol ZW 011 p 37 Eckert Ernest 1992 Primitive Pythagorean triples The College Mathematics Journal vol 23 no 5 pp 413 417 doi 10 2307 2686417 JSTOR 2686417 Pythagorean triples and Hilbert s theorem 90 PDF 1956 The Thirteen Books of Euclid s Elements Vol 1 Books I and II 2nd ed Dover Publications ISBN 978 0 486 60088 8 Long Calvin T 1972 Elementary Introduction to Number Theory 2nd ed Lexington LCCN 77171950 1875 Rational right angled triangles nearly isosceles vol 3 no 2 pp 47 50 doi 10 2307 2635906 JSTOR 2635906 McCullough Darryl 2005 Height and excess of Pythagorean triples PDF Mathematics Magazine vol 78 no 1 pp 26 44 doi 10 1080 0025570X 2005 11953298 Romik Dan 2008 The dynamics of Pythagorean triples PDF Trans Amer Math Soc vol 360 no 11 pp 6045 6064 math DS 0406512 doi 10 1090 S0002 9947 08 04467 X 2425702 Teigen M G Hadwin D W 1971 On Generating Pythagorean Triples The American Mathematical Monthly vol 78 no 4 pp 378 379 doi 10 2307 2316903 JSTOR 2316903 1998 Pythagorean spinors and Penrose twistors in S A Hugget L J Mason K P Tod S T Tsou N M J Woodhouse b k Geometric universe Postscript aehlngkhxmulxunClifford Algebras and Euclid s Parameterization of Pythagorean triples Curious Consequences of a Miscopied Quadratic Discussion of Properties of Pythagorean triples Interactive Calculators Puzzles and Problems Generating Pythagorean Triples Using Arithmetic Progressions Interactive Calculator for Pythagorean Triples The negative Pell equation and Pythagorean triples Parameterization of Pythagorean Triples by a single triple of polynomials Price H Lee 2008 The Pythagorean Tree A New Species 0809 4324 Pythagorean Triples and the Unit Circle chap 2 3 in A Friendly Introduction to Number Theory by Joseph H Silverman 3rd ed 2006 Pearson Prentice Hall Upper Saddle River NJ ISBN 0 13 186137 9 Pythagorean Triples at cut the knot Interactive Applet showing unit circle relationships to Pythagorean Triples Pythagorean Triplets The Remarkable Incircle of a Triangle Solutions to Quadratic Compatible Pairs in relation to Pythagorean Triples Theoretical properties of the Pythagorean Triples and connections to geometry The Trinary Tree s underlying Primitive Pythagorean Triples at cut the knot Weisstein Eric W Pythagorean Triple MathWorldLong 1972 p 48 2002 Words and Pictures New Light on Plimpton 322 PDF vol 109 no 2 pp 105 120 doi 10 1080 00029890 2002 11919845