อ กษรไทเว ยด ไทดำ ꪎ ꪼꪕ เว ยดนาม Chữ Thái Việt เป นอ กษรพราหม ท ใช โดยชาวไทดำและชาวไทอ น ๆ ในประเทศเว ยดนามอ กษรไทเว ยดชน

อักษรไทเวียด (ไทดำ: ꪎꪳꪼꪕ; เวียดนาม: Chữ Thái Việt) เป็นอักษรพราหมีที่ใช้โดยชาวไทดำและชาวไทอื่น ๆ ในประเทศเวียดนาม

อักษรไทเวียด

ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	คริสต์ศตวรรษที่ 16 - ปัจจุบัน
ทิศทาง	Left-to-right
ภาษาพูด	ไทดำ, ไทแดง, ไทขาว, ไทโซ่ง และไทเติ๊ก
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ชุดตัวอักษรฟินิเชีย ชุดตัวอักษรแอราเมอิก พราหมี ปัลลวะ เขมร สุโขทัย ไทยเก่า อักษรไทเวียด
ISO 15924
	Tavt (359), Tai Viet
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Tai Viet
ช่วงยูนิโคด	U+AA80–U+AADF
บทความนี้ประกอบด้วยในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ (สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ)

ประวัติ

นักเขียนชาวไทยรายงานว่า ระบบการเขียนนี้น่าจะสืบมาจากตัวเขียนภาษาไทยแบบเก่าในอาณาจักรสุโขทัย มีผู้แนะนำว่าอักษรไทยฝักขามเป็นต้นกำเนิดของระบบการเขียนของไทดอน, ไทดำ และไทแดงใน ซึ่งมีผู้พูดในมณฑลยูนนานตะวันออก, ภาคเหนือของลาว และประเทศเวียดนาม

รายละเอียด

อักษรนี้มี 31 พยัญชนะและ 14 สระ ซึ่งไม่มีสระลดรูป (inherent vowel) เหมือนอักษรสระประกอบหรืออักษรพราหมีอื่น ๆ และสระทุกตัวต้องมีสัญลักษณ์ระบุสระ โดยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรของสระจะตั้งอยู่ข้างบน ข้างล่าง หรือด้านซ้ายและ/หรือขวาของพยัญชนะ บางสระมีพยัญชนะสุดท้ายแบบลดรูป เช่น /-aj/, /-am/, /-an/ และ /-əw/

อักษรนี้ใช้เครื่องหมายวรรคตอนของอักษรละติน และเพิ่มอักษรพิเศษ 5 ตัว ตัวหนึ่งระบุบุคคล ตัวหนึ่งระบุเลข "หนึ่ง" ตัวหนึ่งระบุเป็นตัวบอกซ้ำคำก่อนหน้า ตัวหนึ่งตั้งเป็นจุดเริ่มต้นข้อความ และตัวหนึ่งตั้งอยู่ที่ท้ายข้อความ

ในอดีตจะไม่มีการเว้นช่องระหว่างคำ จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1980 ที่เริ่มมีการเว้นช่องระหว่างคำ

พยัญชนะ

อักษร		ชื่อ	เสียง
ต่ำ	สูง	ชื่อ	เสียง
ꪀ	ꪁ	ko	/k/
ꪂ	ꪃ	kho	/kʰ/
ꪄ	ꪅ	khho	/x/
ꪆ	ꪇ	go	/g/
ꪈ	ꪉ	ngo	/ŋ/
ꪊ	ꪋ	co	/tɕ/
ꪌ	ꪍ	cho	/tɕʰ/
ꪎ	ꪏ	so	/s/
ꪐ	ꪑ	nyo	/ɲ/
ꪒ	ꪓ	do	/d/
ꪔ	ꪕ	to	/t/
ꪖ	ꪗ	tho	/tʰ/

อักษร		ชื่อ	เสียง
ต่ำ	สูง	ชื่อ	เสียง
ꪘ	ꪙ	no	/n/
ꪚ	ꪛ	bo	/b/
ꪜ	ꪝ	po	/p/
ꪞ	ꪟ	pho	/pʰ/
ꪠ	ꪡ	fo	/f/
ꪢ	ꪣ	mo	/m/
ꪤ	ꪥ	yo	/j/
ꪦ	ꪧ	ro	/r/
ꪨ	ꪩ	lo	/l/
ꪪ	ꪫ	vo	/v/
ꪬ	ꪭ	ho	/h/
ꪮ	ꪯ	o	/ʔ/

สระ

ตำแหน่งพยัญชนะระบุด้วยรูปวงกลม: ◌.

สระ	ชื่อ	เสียง
◌ꪰ	mai kang	/a/
◌ꪱ	aa	/aː/
◌ꪲ	i	/i/
◌ꪳ	ue	/ɨ/
◌ꪴ	u	/u/
ꪵ◌	ee	/ɛ/
ꪶ◌	o	/o/
◌ꪷ	mai khit	/ɔ/*

สระ	ชื่อ	เสียง
◌ꪸ	ia	/iə̯/
ꪹ◌	uea	/ɨə̯/
◌ꪺ	ua	/uə̯/
ꪻ◌	aue	/əw/
ꪼ◌	ay	/aj/
◌ꪽ	an	/an/
◌ꪾ	am	/am/

เมื่อเสียง /ɔ/ เป็นเสียงท้าย จะใช้รูป ◌ꪮ นี้แทน

บางสระเขียนด้วยการผสมรูปสระสองอัน ตารางด้านล่างมีรูปสระผสม 4 แบบ:

สระ	เสียง
ꪹ◌ꪸ	/e/
ꪹ◌ꪷ	/ə/
ꪹ◌ꪱ	/aw/
◌ꪚꪾ	/ap/

บางเสียงในภาษาไทดำสะกดต่างจากภาษาไทขาว:

อักษร	เทียบกับไทดำ	เสียง^: 17–20
◌ꪸ	ꪹ◌ꪸ	/e/
◌ꪷ	ꪹ◌ꪷ	/ə/
◌ꪺ	ꪶ◌	/o/
◌ꪮ	◌ꪷ	/ɔ/ (ในพยางค์เปิด)
ꪶ◌ꪉ	◌ꪴꪉ	/uŋ/
ꪶ◌ꪣ	◌ꪴꪣ	/um/
◌ꪝꪾ	◌ꪾ	/am/

วรรณยุกต์

เดิมทีอักษรนี้ไม่มีสัญลักษณ์วรรณยุกต์และจะแสดงเฉพาะพยัญชนะเสียงสูง/ต่ำ ทำให้ผู้อ่านต้องคาดเดาเสียงวรรณยุกต์และความหมายของคำในรายละเอียด ในคริสต์ทศวรรษ 1970 มีการเพิ่มรูปวรรณยุกต์สองแบบคือ mai nueng และ mai song วรรณยุกต์ 1 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 4 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 2 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 5 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 3 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ และวรรณยุกต์ 6 เขียนด้วยวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง

วรรณยุกต์	ชื่อ	เสียงต่ำ	ระดับเสียงวรรณยุกต์ต่ำ	เสียงสูง	ระดับเสียงวรรณยุกต์สูง
◌	–	1	˨	4	˥
◌꪿	mai ek	2		5
◌꫁	mai tho	3		6	˧˩
◌ꫀ	mai nueng	2		5
◌ꫂ	mai song	3		6

ยูนิโคด

มีการเสนอเข้ารหัสอักษรไทเวียดในยูนิโคดใน ค.ศ. 2006 จากนั้นจึงถูกเพิ่มในยูนิโคดมาตรฐานในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2009 ในรุ่น 5.2.

บล็อกยูนิโคดของไทเวียดคือ U+AA80–U+AADF:

Tai Viet^[1]^[2] Official Unicode Consortium code chart (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+AA8x	ꪀ	ꪁ	ꪂ	ꪃ	ꪄ	ꪅ	ꪆ	ꪇ	ꪈ	ꪉ	ꪊ	ꪋ	ꪌ	ꪍ	ꪎ	ꪏ
U+AA9x	ꪐ	ꪑ	ꪒ	ꪓ	ꪔ	ꪕ	ꪖ	ꪗ	ꪘ	ꪙ	ꪚ	ꪛ	ꪜ	ꪝ	ꪞ	ꪟ
U+AAAx	ꪠ	ꪡ	ꪢ	ꪣ	ꪤ	ꪥ	ꪦ	ꪧ	ꪨ	ꪩ	ꪪ	ꪫ	ꪬ	ꪭ	ꪮ	ꪯ
U+AABx	ꪰ	ꪱ	ꪲ	ꪳ	ꪴ	ꪵ	ꪶ	ꪷ	ꪸ	ꪹ	ꪺ	ꪻ	ꪼ	ꪽ	ꪾ	꪿
U+AACx	ꫀ	꫁	ꫂ
U+AADx												ꫛ	ꫜ	ꫝ	꫞	꫟
Notes 1.^ As of Unicode version 13.0 2.^ Grey areas indicate non-assigned code points

อ่านเพิ่ม

. 2014. D-ou-b-led letters in Tai Viet.

อ้างอิง

"Tai Viet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
Bảng chữ cái tiếng Thái (Việt Nam), các quy tắc cơ bản 2021-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Lịch sử văn hóa Thái, 26/06/2018. In vietnamese.
Bankston, Carl L. "The Tai Dam: Refugees from Vietnam and Laos". Passage: A Journal of Refugee Education. 3 (Winter 1987): 30–31.
Hartmann, John F. (1986). "THE SPREAD OF SOUTH INDIC SCRIPTS IN SOUTHEAST ASIA". {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))
Brase, Jim (2007-02-20). (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-07-12. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.
Brase, Jim (5 May 2008). "Writing Tai Don". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
Brase, Jim (27 January 2006). "Towards a Unicode Proposal for the Unified Tai Script". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
Brase, J. (2008). Writing Tai Don: Additional characters needed for the Tai Viet script. https://www.unicode.org/L2/L2008/08217-tai-don.pdf
"Tai Dam alphabet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
Ngô, Việt Trung; Brase, Jim (2006-01-30). "L2/06-041: Unified Tai Script for Unicode" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.

แหล่งข้อมูลอื่น

SIL Tai Heritage Pro Font Download

บทความภาษานี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[scriptsource-1] "Tai Viet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.

[hctvn-2] Bảng chữ cái tiếng Thái (Việt Nam), các quy tắc cơ bản 2021-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Lịch sử văn hóa Thái, 26/06/2018. In vietnamese.

[Bankston-3] Bankston, Carl L. "The Tai Dam: Refugees from Vietnam and Laos". Passage: A Journal of Refugee Education. 3 (Winter 1987): 30–31.

[Hartmann-4] Hartmann, John F. (1986). "THE SPREAD OF SOUTH INDIC SCRIPTS IN SOUTHEAST ASIA". {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))

[brase-5] Brase, Jim (2007-02-20). (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-07-12. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.

[brase-08-6] Brase, Jim (5 May 2008). "Writing Tai Don". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.

[brase-06-7] Brase, Jim (27 January 2006). "Towards a Unicode Proposal for the Unified Tai Script". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.

[Brase2008-8] Brase, J. (2008). Writing Tai Don: Additional characters needed for the Tai Viet script. https://www.unicode.org/L2/L2008/08217-tai-don.pdf

[omniglot-9] "Tai Dam alphabet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.

[10] Ngô, Việt Trung; Brase, Jim (2006-01-30). "L2/06-041: Unified Tai Script for Unicode" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.

[1]

[2]