สมาคมคณะชาต เป นความพยายามในการจ ดต งพรรคการเม องฝ ายตรงข ามคณะราษฎร ภายหล งจากท ม การต งสมาคมคณะราษฎร ภายหล งถ กพระยามโ

สมาคมคณะชาติ เป็นความพยายามในการจัดตั้งพรรคการเมืองฝ่ายตรงข้ามคณะราษฎร ภายหลังจากที่มีการตั้งสมาคมคณะราษฎร ภายหลังถูกพระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) ประธานคณะกรรมการราษฎรในขณะนั้นปฏิเสธ โดยอ้างว่าสภาพบ้านเมืองยังไม่พร้อม

สมาคมคณะชาติ
ผู้ก่อตั้ง	พระยาโทณวณิกมนตรี (วิสุทธิ์ โทณวณิก) พระยาศราภัยพิพัฒ (เลื่อน ศราภัยวานิช) หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)
หัวหน้า	หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2475
ถูกยุบ	มกราคม พ.ศ. 2476
หนังสือพิมพ์	สนับสนุนคณะชาติ กรุงเทพเดลิเมล์ ช่วยกรรมกร ไทยใหม่
อุดมการณ์	กษัตริย์นิยม
การเมืองไทย รายชื่อพรรคการเมือง

คณะชาติ ก่อตั้งขึ้นในพ.ศ. 2475 โดยมีผู้ยื่นขอจดทะเบียนคือ พระยาโทณวณิกมนตรี (วิสุทธิ์ โทณวณิก) พระยาศราภัยพิพัฒ (เลื่อน ศราภัยวานิช) หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) และเจ้านายเชื้อพระวงศ์อีกหลายองค์ เนื่องมาจากข้าราชการทหารและขุนนางชั้นสูงของระบอบเก่า มีความคิดเห็นว่าพรรคการเมืองที่มีพรรคเดียวคือคณะราษฎร ไม่ใช่ประชาธิปไตย เมื่อคณะราษฎรจัดตั้งสมาคมโดยมีลักษณะเป็นพรรคการเมือง ประกาศรับสมัครสมาชิกและมีผู้สมัครมากมาย หลวงวิจิตรวาทการจึงตั้งคณะชาติขึ้นเพื่อเป็นสมาคมทางการเมืองของกลุ่มผู้ไม่เห็นด้วยกับคณะราษฎร

รัฐบาลพระยามโนปกรณนิติธาดา นำความกราบบังคมทูลปรึกษาพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว กลับได้รับพระราชกระแสว่าไม่ควรอนุญาตเพราะจะทำให้เกิดความแตกแยกในกาลอันไม่เหมาะสม จึงแนะนำให้ยุบเลิกไปทั้งสองสมาคม รัฐบาลจึงปฏิเสธข้อเสนอตั้งพรรคการเมืองชื่อ "สมาคมคณะชาติ" ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2476

อ้างอิง

ใจจริง, ณัฐพล (5 May 2021). "สมาคมคณะชาติ : 'The Conservative Party' พรรคแรกแห่งสยาม" (ออนไลน์). มติชนสุดสัปดาห์. กรุงเทพมหานคร: มติชน. สืบค้นเมื่อ 7 February 2023. การเสนอจัดตั้งสมาคมคณะชาติ นำไปสู่การโต้เถียงกันบนหน้าหนังสือพิมพ์ทั้ง 2 ฝ่าย ฝ่ายนิยมคณะราษฎร เช่น 24 มิถุนา สัจจัง และกรรมกร กับฝ่ายนิยมคณะชาติ เช่น ไทยใหม่ ช่วยกรรมกร และกรุงเทพฯ เดลิเมล์ กลุ่มแรกวิจารณ์ว่า สมาคมคณะชาติเป็นกลุ่มการเมืองของชนชั้นสูง ผู้มีทรัพย์ซึ่งเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนเป็นหลัก และเกลียดชังคณะราษฎร ดำเนินโนยบายต่อต้านรัฐบาลคณะราษฎร และมีเจ้านายอยู่เบื้องหลัง ดังนั้น ไม่สมควรให้จัดทะเบียนจัดตั้ง ส่วนกลุ่มหลังเสนอว่า ต้องมีพรรคการเมืองฝ่ายค้าน
พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์ (19 December 2017). "เจาะเวลาหาอดีต : การกลับมาของ'ประชาธิปไตยไร้พรรค'ในรูปแบบใหม่". มติชน. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.
"ระบบพรรคการเมืองไทยในอุดมคติ". วารสารสังคมศาสตร์. ปีที่ 18 (ฉบับที่ 2): หน้า 3. 2 June 1981.
ไพบูลย์ ดีคง. วิทยานิพนธ์เรื่องกำเนิดการปกครองระบอบรัฐสภาในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2508. หน้า 136.
หลวงวิจิตรวาทการ. คณะการเมือง. กรุงเทพฯ : [ม.ป.พ.], 2475. หน้า 1-2.
"คณะราษฎร VS คณะชาติ เบื้องหลังความขัดแย้งระยะเริ่มปชต. จนคนมองการเมืองน่ารังเกียจ". ศิลปวัฒนธรรม. 28 March 2019. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.
. สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน. เล่มที่ 31 (เรื่องที่ 4). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-01-07. สืบค้นเมื่อ 2019-08-25.
นิธิ เอียวศรีวงศ์ (3 February 2017). "ความอ่อนแอทางอุดมการณ์". มติชนสุดสัปดาห์. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.

[1] ใจจริง, ณัฐพล (5 May 2021). "สมาคมคณะชาติ : 'The Conservative Party' พรรคแรกแห่งสยาม" (ออนไลน์). มติชนสุดสัปดาห์. กรุงเทพมหานคร: มติชน. สืบค้นเมื่อ 7 February 2023. การเสนอจัดตั้งสมาคมคณะชาติ นำไปสู่การโต้เถียงกันบนหน้าหนังสือพิมพ์ทั้ง 2 ฝ่าย ฝ่ายนิยมคณะราษฎร เช่น 24 มิถุนา สัจจัง และกรรมกร กับฝ่ายนิยมคณะชาติ เช่น ไทยใหม่ ช่วยกรรมกร และกรุงเทพฯ เดลิเมล์ กลุ่มแรกวิจารณ์ว่า สมาคมคณะชาติเป็นกลุ่มการเมืองของชนชั้นสูง ผู้มีทรัพย์ซึ่งเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนเป็นหลัก และเกลียดชังคณะราษฎร ดำเนินโนยบายต่อต้านรัฐบาลคณะราษฎร และมีเจ้านายอยู่เบื้องหลัง ดังนั้น ไม่สมควรให้จัดทะเบียนจัดตั้ง ส่วนกลุ่มหลังเสนอว่า ต้องมีพรรคการเมืองฝ่ายค้าน

[2] พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์ (19 December 2017). "เจาะเวลาหาอดีต : การกลับมาของ'ประชาธิปไตยไร้พรรค'ในรูปแบบใหม่". มติชน. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.

[3] "ระบบพรรคการเมืองไทยในอุดมคติ". วารสารสังคมศาสตร์. ปีที่ 18 (ฉบับที่ 2): หน้า 3. 2 June 1981.

[4] ไพบูลย์ ดีคง. วิทยานิพนธ์เรื่องกำเนิดการปกครองระบอบรัฐสภาในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2508. หน้า 136.

[5] หลวงวิจิตรวาทการ. คณะการเมือง. กรุงเทพฯ : [ม.ป.พ.], 2475. หน้า 1-2.

[6] "คณะราษฎร VS คณะชาติ เบื้องหลังความขัดแย้งระยะเริ่มปชต. จนคนมองการเมืองน่ารังเกียจ". ศิลปวัฒนธรรม. 28 March 2019. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.

[7] . สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน. เล่มที่ 31 (เรื่องที่ 4). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-01-07. สืบค้นเมื่อ 2019-08-25.

[8] นิธิ เอียวศรีวงศ์ (3 February 2017). "ความอ่อนแอทางอุดมการณ์". มติชนสุดสัปดาห์. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.