Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ภาษายะไข่ (Rakhine) หรือภาษาอาระกัน มีผู้พูดทั้งหมด 765,000 คน พบในพม่า 730,000 คน (พ.ศ. 2544) ในรัฐยะไข่ พบในบังกลาเทศ 35,000 คน (พ.ศ. 2550) จัดอยู่ในตระกูลภาษาจีน-ทิเบต กลุ่มภาษาทิเบต-พม่า สาขาพม่า-โลโล สาขาย่อยพม่า เป็นภาษาที่ยังคงลักษณะของภาษาพม่าดั้งเดิมไว้ คือยังคงเสียง /ร/ ไว้ได้ ในขณะที่ภาษาพม่าสำเนียงอื่นๆ ออกเสียงเป็น /ย/ ภาษายะไข่มีเสียงสระเปิด /ə/ มาก ตัวอย่างเช่นคำว่าเงินเดือน (လခ) ภาษาพม่ามาตรฐานออกเสียงว่า [la̰ɡa̰] ส่วนภาษายะไข่ออกเสียงว่า [ləkha̰]
| ภาษายะไข่ | |
|---|---|
| ရခိုင်စာ (ภาษาเขียน) ရခိုင်စကား (ภาษาพูด) | |
| ออกเสียง | สัทอักษรสากล: [ɹəkʰàiɴzà] หรือ สัทอักษรสากล: [ɹəkʰàiɴ zəɡá] |
| ประเทศที่มีการพูด | พม่า บังกลาเทศ อินเดีย |
| จำนวนผู้พูด | 765,000 คน (ไม่พบวันที่) |
| ตระกูลภาษา | |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | rki |
อักขระโบราณ
พยัญชนะยะไข่ 35 ตัวในยุคเวสาลี ค.ศ. 327 ถึง ค.ศ. 818
 (Ka Gyi) |  (Kha Ngay) |  (Ga Gwe) |  (Kha Kyauk Shay) |  (Ng) |
 (Sa Lone) |  (Sa Lim) |  (Za Gwe) |  (Sith Myahain Swe) |  (Nya) |
 (Tha Thi Cheik) |  (Hta Wan Khwe) |  (Tar Than Kauk) |  (Dh Yi Hmot) |  (Na Gyi) |
 (Ta Wan Tat) |  (Ta Wan Si) |  (Da Zwe) |  (Dh Wan Yup) |  (Na Ngay) |
 (Pa Oo Sauk) |  (Fa Phauk Leik) |  (Ba Lone) |  (Ba Bone Yap) |  (Ma) |
 (Ya) |  (Ya Kauk) |  (La) |  (Wa) |  (Tha) |
 (Sya) |  (Sh) |  (Ha) |  (Ga Gyi) |  (Ah) |
ต่อไปนี้เป็นเสียงพยัญชนะ สระที่แตกต่างไปในภาษายะไข่:
| ภาษาเขียน | ภาษาพม่ามาตรฐาน | ภาษายะไข่ | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|
| -စ် | /-iʔ/ | /-aiʔ/ | e.g. စစ် ("genuine") และ စိုက် ("พืช") ออกเสียงเป็น[saiʔ] ในภาษายะไข่ |
| ိုက် | /-aiʔ/ | ||
| -က် | -ɛʔ | -ɔʔ | |
| -ဉ် | /-iɴ/ | /-aiɴ/ | e.g. ဥယျာဉ် ("สวน"), ภาษาพม่า [ṵ jìɴ] → [wəjàiɴ]. ออกเสียงได้หลายอย่าง ในบางคำเป็น/-ɛɴ/ (เช่น ဝိညာဉ် "วิญญาณ", จากภาษาพม่า[wèiɴ ɲìɴ] → [wḭ ɲɛ̀ɴ]). ในบางคำเป็น/-i -e/ (e.g. ညှဉ်း "oppress", จากภาษาพม่า[ɲ̥íɴ] → [ɲ̥í, ɲ̥é]). |
| ိုင် | /-aiɴ/ | ||
| -င် | /-iɴ/ | /-ɔɴ/ | |
| -န် ွန် | /-aɴ -uɴ/ | ွန် เป็น /-wɔɴ/ | |
| -ည် | /-i, -e, -ɛ/ | /-e/ | มีข้อยกเว้น บางแห่งออกเสียงเป็น/-aiɴ/, คล้าย ကြည် ("ชัดเจน"), ออกเสียง [kràiɴ] |
| -ေ | /-e/ | /-i/ | เช่น ချီ ("carry") และ ချေ ("ยกเลิก") ออกเสียงเป็น[tɕʰì] และ [tɕʰè] ตามลำดับในภาษาพม่า แต่รวมเป็น[tɕʰì] ในภาษายะไข่ |
| -တ် ွတ် | /-aʔ -uʔ/ | /-aʔ/ | |
| ိန် | /-eiɴ/ | /-iɴ/ | |
| -ုန် | /-ouɴ/ | /-uɴ/ | |
| เริ่มด้วยเสียงนาสิก+ -ီ เริ่มด้วยเสียงนาสิก+ -ေ | /-i/ | /-eiɴ/ | เช่น နီ ("แดง") เป็น [nì] ในภาษาพม่าแต่[nèiɴ] ในภาษายะไข่ ในบางคำไม่ได้เปลี่ยนไปจากภาษายะไข่ (เช่น မြေ "แผ่นดิน", มักจะออกเสียง[mrì], ไม่ใช่ [mrèiɴ], หรือ အမိ "แม่", มักจะออกเสียง [əmḭ], ไม่ใช่ [əmḛiɴ] มีข้อยกเว้นเมื่อเสียงนาสิกเป็น/-eiɴ-/ โดยไม่ได้ขึ้นต้นด้วยเสียงนาสิก(e.g. သီ "thread", จากภาษาพม่า[θì] → [θèiɴ]). |
| เริ่มด้วยเสียงนาสิก+ -ု -ူ -ူး | /-u/ | /-ouɴ/ | เช่น နု ("tender") เป็น [nṵ] ในภาษาพม่าแต่[no̰uɴ] ในภาษายะไข่ |
| ွား | /-wá/ | /-ɔ́/ | เช่น ဝါး ("ไผ่") เป็น [wá] ในภาษาพม่าแต่ [wɔ́] ในภาษายะไข่ |
| ြွ | /-w-/ | /-rw-/ | พบในบางคำ (เช่น မြွေ ("งู") เป็น [mwè] ในภาษาพม่าแต่ [mrwèiɴ] ในภาษายะไข่) |
| ရှ- | /ʃ-/ | /hr-/ | |
| ချ- | /tɕʰ-/ | /ʃ-/ | เกิดขึ้นบางครั้ง (เช่น ချင် ("ต้องการ") เป็น [tɕʰìɴ] ในภาษาพม่าแต่[ʃɔ̀ɴ]~[tɕʰɔ̀ɴ] ในภาษายะไข่) |
| တ- → ရ- | /t- d-/ | /r-/ | เช่นอนุภาคแสดงปัจจุบันกาลတယ် ([dɛ̀]) เกี่ยวข้องกับရယ် ([rɛ̀]) ในภาษายะไข่ เช่น อนุภาคแสดงพหูพจน์တို့ ([do̰]) เกี่ยวข้องกับရို့ ([ro̰]) ในภาษายะไข่ |
| ရှ- ယှ- ယျှ- | /ʃ-/ | /h-/ | พบในบางคำเท่านั้น |
| -ယ် ဲ | -ɛ | -e |
อ้างอิง
- Okell, John (1995). "Three Burmese Dialects" (PDF).
{{}}: Cite journal ต้องการ|journal=((help)) - Houghton, Bernard (1897). "The Arakanese Dialect of the Burman Language". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland: 453–461. doi:July+1897. JSTOR 25207880.
{{}}: ตรวจสอบค่า|doi=((help))
- Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Joshua project:The Rakhine of Burma
- The Rakhine people
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasayaikh Rakhine hruxphasaxarakn miphuphudthnghmd 765 000 khn phbinphma 730 000 khn ph s 2544 inrthyaikh phbinbngklaeths 35 000 khn ph s 2550 cdxyuintrakulphasacin thiebt klumphasathiebt phma sakhaphma olol sakhayxyphma epnphasathiyngkhnglksnakhxngphasaphmadngedimiw khuxyngkhngesiyng r iwid inkhnathiphasaphmasaeniyngxun xxkesiyngepn y phasayaikhmiesiyngsraepid e mak twxyangechnkhawaengineduxn လခ phasaphmamatrthanxxkesiyngwa la ɡa swnphasayaikhxxkesiyngwa lekha phasayaikhရခ င စ phasaekhiyn ရခ င စက phasaphud xxkesiyngsthxksrsakl ɹekʰaiɴza hrux sthxksrsakl ɹekʰaiɴ zeɡa praethsthimikarphudphma bngklaeths xinediycanwnphuphud765 000 khn imphbwnthi trakulphasacin thiebt klumphasathiebt phmaklumphasaphma ololphasaphmaphasayaikhrhsphasaISO 639 3rkixkkhraobranphyychnayaikh 35 twinyukhewsali kh s 327 thung kh s 818 Ka Gyi Kha Ngay Ga Gwe Kha Kyauk Shay Ng Sa Lone Sa Lim Za Gwe Sith Myahain Swe Nya Tha Thi Cheik Hta Wan Khwe Tar Than Kauk Dh Yi Hmot Na Gyi Ta Wan Tat Ta Wan Si Da Zwe Dh Wan Yup Na Ngay Pa Oo Sauk Fa Phauk Leik Ba Lone Ba Bone Yap Ma Ya Ya Kauk La Wa Tha Sya Sh Ha Ga Gyi Ah txipniepnesiyngphyychna srathiaetktangipinphasayaikh phasaekhiyn phasaphmamatrthan phasayaikh hmayehtu စ iʔ aiʔ e g စစ genuine aela စ က phuch xxkesiyngepn saiʔ inphasayaikh က aiʔ က ɛʔ ɔʔ ဉ iɴ aiɴ e g ဥယ ဉ swn phasaphma ṵ jiɴ wejaiɴ xxkesiyngidhlayxyang inbangkhaepn ɛɴ echn ဝ ည ဉ wiyyan cakphasaphma weiɴ ɲiɴ wḭ ɲɛ ɴ inbangkhaepn i e e g ည ဉ oppress cakphasaphma ɲ iɴ ɲ i ɲ e င aiɴ င iɴ ɔɴ န န aɴ uɴ န epn wɔɴ ည i e ɛ e mikhxykewn bangaehngxxkesiyngepn aiɴ khlay က ည chdecn xxkesiyng kraiɴ e i echn ခ carry aela ခ ykelik xxkesiyngepn tɕʰi aela tɕʰe tamladbinphasaphma aetrwmepn tɕʰi inphasayaikh တ တ aʔ uʔ aʔ န eiɴ iɴ န ouɴ uɴ erimdwyesiyngnasik erimdwyesiyngnasik i eiɴ echn န aedng epn ni inphasaphmaaet neiɴ inphasayaikh inbangkhaimidepliynipcakphasayaikh echn မ aephndin mkcaxxkesiyng mri imich mreiɴ hrux အမ aem mkcaxxkesiyng emḭ imich emḛiɴ mikhxykewnemuxesiyngnasikepn eiɴ odyimidkhuntndwyesiyngnasik e g သ thread cakphasaphma 8i 8eiɴ erimdwyesiyngnasik u ouɴ echn န tender epn nṵ inphasaphmaaet no uɴ inphasayaikh wa ɔ echn ဝ iph epn wa inphasaphmaaet wɔ inphasayaikh w rw phbinbangkha echn မ ngu epn mwe inphasaphmaaet mrweiɴ inphasayaikh ရ ʃ hr ခ tɕʰ ʃ ekidkhunbangkhrng echn ခ င txngkar epn tɕʰiɴ inphasaphmaaet ʃɔ ɴ tɕʰɔ ɴ inphasayaikh တ ရ t d r echnxnuphakhaesdngpccubnkalတယ dɛ ekiywkhxngkbရယ rɛ inphasayaikh echn xnuphakhaesdngphhuphcnတ do ekiywkhxngkbရ ro inphasayaikhရ ယ ယ ʃ h phbinbangkhaethann ယ ɛ exangxingOkell John 1995 Three Burmese Dialects PDF a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a Cite journal txngkar journal help Houghton Bernard 1897 The Arakanese Dialect of the Burman Language The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland 453 461 doi July 1897 JSTOR 25207880 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkha doi help Gordon Raymond G Jr ed 2005 Ethnologue Languages of the World Fifteenth edition Dallas Tex SIL International Online version http www ethnologue com aehlngkhxmulxunJoshua project The Rakhine of Burma The Rakhine peoplemikarthdsxb phasayaikh khxngwikiphiediy thiwikimiediy xinkhiwebetxr