ว ดป าส นทราราม หร อ ว ดบ านก ดแห เป นว ดป าอร ญวาส ส งก ดน กายเถรวาท คณะสงฆ ธรรมย ต กน กาย ก อต งเม อป พ ศ 2471 โดยพระอ

วัดป่าสุนทราราม หรือ วัดบ้านกุดแห่ เป็นวัดป่าอรัญวาสี สังกัดนิกายเถรวาท คณะสงฆ์ธรรมยุติกนิกาย ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2471 โดยพระอาจารย์ดี ฉนฺโน ลูกศิษย์องค์สำคัญของ หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล และ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต โดยมี เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก ต่อได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2490 ตั้งอยู่ที่ บ้านกุดแห่ ตำบลกุดแห่ อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร

วัดป่าสุนทราราม
เจดีย์ศรีสุนทรบวรมงคลกุศลไพบูลย์เพิ่มพูนบารมี

ชื่อสามัญ	วัดบ้านกุดแห่
ที่ตั้ง	บ้านกุดแห่ ตำบลกุดแห่ อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร ประเทศไทย
ประเภท	วัดป่าฝ่ายอรัญวาสี
นิกาย	เถรวาท ธรรมยุติกนิกาย
ผู้ก่อตั้ง	พระอาจารย์ดี ฉนฺโน
เจ้าอาวาส
ส่วนหนึ่งของ

ประวัติ

ปี พ.ศ. 2448 ทางราชการเห็นว่า บ้านกุดแห่ มีประชากรหนาแน่นมากขึ้น มีบ้านเรือนเกือบร้อยหลังคา จึงตั้งเป็นหมู่บ้านขึ้นชื่อว่า บ้านกุดแห่ ตำบลหนองสิม อำเภอบุ่ง จังหวัดอุบลราชธานี ในขณะนั้น และได้มีการสร้างวัดขึ้นโดยการนำของพระสงฆ์คือ ญาคูตาบ ได้พาญาติโยมตั้งวัดขึ้นทางทิศตะออกเฉียงใต้ของบ้านกุดแห่ ชาวบ้านเรียกชื่อวัดว่า วัดศรีบุญเรืองท่าแขก สังกัดคณะสงฆ์มณฑลอุบลราชธานี มีเจ้าอาวาสในกาลต่อมาตามลำดับดังนี้

รูปที่ 1 ญาคูตาบ
รูปที่ 2 ญาคูจ้อย
รูปที่ 3 ญาคูอ่อน
รูปที่ 4 ญาคูทองอาน
รูปที่ 5 ญาคูดี วงศ์เสนา
พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ผู้ก่อตั้งวัดป่าสุนทราราม

ปี พ.ศ. 2457 พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย โดยมี พระธรรมบาล วัดบ้านกุดมะฮง เป็นพระอุปัชฌาย์ หลังจากอุปสมบทแล้ว ได้มาจำพรรษาอยู่ที่วัดศรีบุญเรืองท่าแขก บ้านกุดแห่ ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาส ชาวบ้านเรียกว่า ญาคูดี วงศ์เสนา ท่านได้พัฒนาวัดวาอารามจนเจริญรุ่งเรืองมีชื่อเสียงมากในยุคนั้น ท่านเป็นพระนักเทศนาโวหาร มีม้าเป็นพาหนะ ขี่ม้าไปเทศน์ตามบ้านต่างๆ เป็นพระนักพัฒนา มีความรู้ความชำนาญในด้านช่างไม้ ช่างก่อสร้าง งานแกะสลัก จึงได้ก่อสร้างเสนาสนะ ศาลาโรงธรรม หอธรรมาสน์อันมีลวดลายวิจิตร หอไตรรูปทรงสวยงามสำหรับเก็บหนังสือพระธรรมใบลาน อีกทั้งยังเก่งวิชาคาถาอาคมและมีความรู้ด้านยาสมุนไพรจึงมีลูกศิษย์มากมาย

ปี พ.ศ. 2465 พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้ออกธุดงค์เที่ยวหาเรียนวิชาอาคม หาของขลังและหาความรู้เพิ่มเติม ท่านได้เดินทางขึ้นไปทางสกลนคร นครพนม จึงได้พบกับ พระครูวินัยธรมั่น ภูริทตฺโต ที่บ้านสามผง อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม เมื่อได้ฟังธรรมกับ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต แล้วก็เกิดความเลื่อมใสศรัทธาเชื่อว่าเป็นผู้มีญาณวิเศษสำเร็จแล้ว เพราะได้ทักท้วงท่านเหมือนตาเห็นเป็นอัศจรรย์ จึงกราบขอฝากตัวเป็นลูกศิษย์กับ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ใช้ช่วยชี้แนะแนวทางประพฤติปฏิบัติให้ถูกต้องตามพระธรรมวินัย และได้จำพรรษาในเขตจังหวัดนครพนมและจังหวัดสกลนคร

ปี พ.ศ. 2470 พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้ทำการ ทัฬหิกรรม ญัตติบวชใหม่เป็นพระภิกษุสังกัดคณะสงฆ์ธรรมยุติกนิกาย ณ พระอุโบสถวัดสร่างโศก อำเภอยโสธร จังหวัดอุบลราชธานี ในขณะนั้น ซึ่งปัจจุบันคือ วัดศรีธรรมาราม (พระอารามหลวง) อำเภอเมือง จังหวัดยโสธร โดยมี พระครูจิตตวิโสธนาจารย์ (ทองพูน โสภโณ) เป็นพระอุปัชฌาย์ ในการนี้ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต และพระอาจารย์ที่ติดตามอีกหลายรูปร่วมนั่งหัตถบาตร

ปี พ.ศ. 2471 พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้ธุดงค์กลับมาบ้านกุดแห่ ไปพักปักกลดที่ ดอนคอกวัว เพื่อโปรดศรัทธาญาติโยมชาวบ้านกุดแห่ พ่อเฒ่าฝ่ายหน้า บุรารัตน์ เจ้าของที่ดินแปลงนี้จึงถวายที่ดินเพื่อให้สร้างวัด พระอาจารย์ดี ฉนฺโน จึงสั่งให้ญาติโยมรื้อศาลากุฏิจากวัดศรีบุญเรืองท่าแขกทั้งหมด เพื่อนำไปปลูกสร้างวัดใหม่

ศาลาการเปรียญวัดป่าสุนทราราม สร้างในสมัยหลวงปูดี ฉนฺโน เป็นเจ้าอาวาส

ในปีนี้ พระอาจารย์ดี ฉนฺโน จึงได้สร้างวัดใหม่ให้เป็นวัดป่าปฏิบัติกัมมัฏฐานสายพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต และเห็นว่า พระอาจารย์อินทร์ วงศ์เสนา (สุนฺทโร) ซึ่งเป็นบิดาของท่าน ได้อุปสมบทมาหลายพรรษาแล้ว จึงนำเรื่องเสนอพระเถระแต่งตั้ง เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก และตั้งชื่อวัดให้คล้ายฉายาของเจ้าอาวาสรูปแรกซึ่งเป็นรูปปฐมฤกษ์ว่า วัดป่าสุนทราราม และพื้นที่วัดศรีบุญเรืองท่าแขกเดิมกลายเป็นธรณีสงฆ์ของวัดป่าสุนทรารามในปัจจุบัน

หลังจาก พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้ก่อตั้งวัดป่าสุนทรารามแล้ว ท่านก็ได้ออกธุดงค์ปลีกวิเวกไปโปรดญาติโยมตามท้องที่ต่างๆและได้สร้างวัดอีกหลายวัด ในช่วงปัจฉิมวัยท่านจึงได้กลับมาจำพรรษาและเป็นเจ้าอาวาสวัดป่าสุนทราราม ในปี พ.ศ. 2498 ถึง พ.ศ. 2502

ปี พ.ศ. 2480 ทางราชการได้ตั้งกิ่งอำเภอเลิงนกทาขึ้น วัดป่าสุนทราราม บ้านกุดแห่ จึงขึ้นกับท้องที่ ตำบลกุดเชียงหมี กิ่งอำเภอเลิงนกทา จังหวัดอุบลราชธานี ในขณะนั้น ต่อมากิ่งอำเภอเลิงนกทาได้ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอเลิงนกทา ในปี พ.ศ. 2490

ปี พ.ศ. 2490 วัดป่าสุนทราราม ได้รับพระราชทาน วิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2490 โดยมีเขตวิสุคามสีมา กว้าง 50 เมตร ยาว 80 เมตร เป็นที่ประกอบสังฆกรรมของคณะสงฆ์

พระอุโบสถวัดป่าสุนทราราม บ้านกุดแห่ ตำบลกุดแห่ อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร

ปี พ.ศ. 2502 พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้มอบให้ พระอาจารย์สิงห์ทอง ปภากโร (ประมูลอรรถ) ลูกศิษย์องค์สำคัญ เป็นเจ้าอาวาสแทน ซึ่งต่อมาก็คือ เจ้าอาวาสวัดป่าสุนทราราม ซึ่งเป็นผู้มีศีลาจารวัตรอันงดงาม เคร่งครัดในพระธรรมวินัย รักษาระเบียบธุดงควัตรสายพระกัมมัฏฐาน รักษาข้อวัตรปฏิบัติสืบต่อมา

ส่วนท่าน พระอาจารย์ดี ฉนฺโน ได้เดินทางไปพำนักอยู่ที่วัดป่าแสนสำราญ และท่านได้ละสังขารในอิริยาบถท่านั่งสมาธิ พิงหมอนอิงใบใหญ่ มรณภาพด้วยอาการสงบ เมื่อวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2502 ณ วัดป่าแสนสำราญ อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี สิริอายุ 66 ปี พรรษา 45 ทางราชการ คณะสงฆ์จังหวัดอุบลราชธานี และคณะศิษยานุศิษย์ ลงมติให้จัดพิธีฌาปนกิจในวันที่ 10 - 15 มีนาคม พ.ศ. 2503 เป็นเวลา 5 วัน 5 คืน

ปี พ.ศ. 2515 ทางราชการได้ยกฐานะอำเภอยโสธร ขึ้นเป็น จังหวัดยโสธร ซึงได้รวมอำเภอเลิงนกทาเข้าไปด้วย จึงทำให้ วัดป่าสุนทราราม บ้านกุดแห่ ไปขึ้นกับท้องที่ ตำบลกุดเชียงหมี อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร ในขณะนั้น

ปี พ.ศ. 2524 ทางราชการได้แยก บ้านกุดแห่ ออกจากตำบลกุดเชียงหมี ตั้งตำบลขึ้นใหม่เป็น ตำบลกุดแห่ จึงทำให้ วัดป่าสุนทราราม บ้านกุดแห่ ได้ขึ้นกับท้องที่ ตำบลกุดแห่ อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร ในปัจจุบัน

ปี พ.ศ. 2529 เจ้าอาวาสในขณะนั้น ได้นำคณะศรัทธาญาติโยมสร้าง พระอุโบสถ วัดป่าสุนทราราม ลักษณะทรงไทย กว้าง 7 เมตร ยาว 23 เมตร โดยมีพระเดชพระคุณ พระเทพสุธี เจ้าอาวาส วัดศรีอุบลรัตนารามและเจ้าคณะภาค 10 ธรรมยุต เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และคุณสนั่น ชุณหปราณ เป็นประธานฝ่ายฆราวาส

ปี พ.ศ. 2556 เริ่มทำการก่อสร้าง เจดีย์ศรีสุนทรบวรมงคลกุศลไพบูลย์เพิ่มพูนบารมี เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 โดยพระเดชพระคุณ เป็นองค์ดำริและประธานการก่อสร้าง โดยมีคุณสุขสันต์ โพธิวัฒน์ พร้อมด้วยคณะศรัทธาญาติโยมและศิษยานุศิษย์ทั่วสารทิศ ร่วมบริจาคทรัพย์เพื่อใช้ในการก่อสร้างในครั้งนี้ ซึ่งทรงเจดีย์มีฐานกว้าง 26 เมตร สูง 39 เมตร แบ่งออกเป็น 4 ชั้น คือ ชั้นที่ 1 เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม ชั้นที่ 2 เป็นสถานที่ประดิษฐานรูปเหมือน และอัฐบริขาร ชั้นที่ 3 เป็นสถานที่ประดิษฐานพระประธานและพระอรหันตธาตุ และชั้นที่ 4 เป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ปี พ.ศ. 2559 ได้มีพิธีพุทธาภิเษกและฉลองสมโภช เจดีย์ศรีสุนทรบวรมงคลกุศลไพบูลย์เพิ่มพูนบารมี เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559 ณ วัดป่าสุนทราราม บ้านกุดแห่ ตำบลกุดแห่ อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร

ลำดับเจ้าอาวาส

นับตั้งก่อตั้งวัดป่าสุนทราราม สำนักวิปัสสนากรรมฐานแห่งนี้ มีเจ้าอาวาสดังรายนามต่อไปนี้

ลำดับที่	รายนาม	เริ่ม	สิ้นสุด	ตำแหน่ง
1	พระอธิการอินทร์ สุนฺทโร	พ.ศ. 2471	พ.ศ. 2488	เจ้าอาวาส
2	พระอธิการคำหนุน คมฺภีรญาโณ	พ.ศ. 2488	พ.ศ. 2492	เจ้าอาวาส
3	พระอธิการแก่นจันทร์ กิตฺติโก	พ.ศ. 2494	พ.ศ. 2495	เจ้าอาวาส
4	พระอธิการคำน้อย ฐานวโร	พ.ศ. 2495	พ.ศ. 2497	เจ้าอาวาส
5	พระอธิการแก้ว ขนฺติโก	พ.ศ. 2497	พ.ศ. 2598	เจ้าอาวาส
6	พระอาจารย์ดี ฉนฺโน	พ.ศ. 2498	พ.ศ. 2502	เจ้าอาวาส
7		พ.ศ. 2502	พ.ศ. 2563	เจ้าอาวาส

อ้างอิง

ปรมินทร์ แสงศักดิ์สิทธารถ. พระอาจารย์ดี ฉันโน อดีตเจ้าอาวาสวัดป่าสุนทราราม บ้านกุกแห่ อำเภอเลิกนกทา จังวัดยโสธร. [ม.ป.ท.] : [ม.ป.พ.], [ม.ป.ป.]. 153 หน้า.
คณะศรัทธาและศิษยานุศิษย์. ร่มเย็น ร่มธรรม พระครูสุนทร์ศีลขันธ์ (สิงห์ทอง ปภากโร). [ม.ป.ท.] : [ม.ป.พ.], [ม.ป.ป.]. 278 หน้า.
ภาพพระอุโบสถวัดป่าสุนทราราม : สุรพงษ์ วงษ์ไม่น้อย, 10 กุมภาพันธ์ 2559. https://www.facebook.com/pg/HlwngPuSinghThxngPPhakRoWadPaSuNthRaRamDoyMhatheph/photos/?tab=album&album_id=1094330987273709
ภาพเจดีย์ศรีสุนทรบวรมงคลกุศลไพบูลย์เพิ่มพูนบารมี : สุรพงษ์ วงษ์ไม่น้อย, 10 กุมภาพันธ์ 2559. https://www.facebook.com/pg/HlwngPuSinghThxngPPhakRoWadPaSuNthRaRamDoyMhatheph/photos/?tab=album&album_id=1094330987273709
ภาพเจดีย์ศรีสุนทรบวรมงคลกุศลไพบูลย์เพิ่มพูนบารมี : Arunwadee Hong-udon, 25 พฤศจิกายน 2560. https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1934075006633473&set=a.595672133807107.1073741829.100000929771453&type=3&theater