นารา ชิกามะรุ

นารา ชิกามารุ (ญี่ปุ่น: 奈良シカマル; อังกฤษ: Shikamaru Nara) เป็นในมังงะและอนิเมะซีรีส์นินจาคาถาโอ้โฮเฮะ ที่ได้รับการสร้างสรรค์โดยมาซาชิ คิชิโมโตะ ในอนิเมะและมังงะ ชิกามารุเป็นนินจาในหมู่บ้านโคโนฮะ เขาเป็นสมาชิกคนหนึ่งของทีม 10 ซึ่งเป็นกลุ่มของนินจาที่ประกอบด้วยอาคิมิจิ โจจิ, ยามานากะ อิโนะ และมีผู้นำทีมชื่อ(ซารุโทบิ อาซึมะ) ซึ่งชิกามารุเป็นตัวละครที่มีนิสัยขี้เกียจ และไม่เต็มใจที่จะใช้ความฉลาดอันน่าอัศจรรย์ของเขา และได้มีการตั้งข้อสังเกตว่าคิชิโมะโตะซึ่งเป็นผู้เขียนนั้น มีความชอบต่อชิกามารุเนื่องด้วยมีนิสัยชอบความสบาย นอกเหนือจากอนิเมะและมังงะซีรีส์นินจาคาถาโอ้โฮเฮะ ชิกามารุยังได้ปรากฏตัวในเวอร์ชันภาพยนตร์ถึงสี่ภาค เช่นเดียวกับสื่ออื่น ๆ อีกหลายสื่อที่เกี่ยวข้องกับซีรีส์ ซึ่งประกอบไปด้วยวิดีโอเกมและออริจินอลวิดีโอแอนิเมชัน

นารา ชิกามารุ
ตัวละครใน นินจาคาถาโอ้โฮเฮะ
นารา ชิกามารุ ในภาคที่ 1 งานศิลปะโดยมาซาชิ คิชิโมโตะ
ปรากฏครั้งแรก	นินจาคาถาโอ้โฮเฮะ ตอนที่ 34: ผู้บุกรุก!? (มังงะ) นารูโตะ นินจาจอมคาถา มาแล้ว! อุซึมากิ นารูโตะ (อนิเมะ) (ตัวประกอบ)
สร้างโดย	มาซาชิ คิชิโมโตะ
ให้เสียงโดย	ญี่ปุ่น โนบูโตชิ คันนะ (นารูโตะ นินจาจอมคาถา ตอนที่ 141) อังกฤษ
ญาติที่มีชื่อเสียง	นารา ชิคาคุ (พ่อ, เสียชีวิต) เทมาริ (ภรรยา) นารา ชิกาได (ลูกชาย) กาอาระ (น้องเขย) คันคุโร่ (น้องเขย) ราสะ (พ่อตา, เสียชีวิต) คารุระ (แม่ยาย, เสียชีวิต) (ชินกิ) (หลานเขยบุญธรรม) (แม่) (ลุงเขย, เสียชีวิต)
ระดับชั้นนินจา	เกะนินในครึ่งแรกของ จูนินในครึ่งหลังของภาคที่ 1 และ ทั้งหมด โจนินในบทส่งท้าย คาเงะชั่วคราวในช่วงหลังไทม์สคิปของโบรูโตะ
ทีมนินจา	(ทีม 10)

มีอนิเมะและสิ่งพิมพ์มังงะมากมายที่มีความเห็นเกี่ยวกับตัวละครชิกามารุ หลายคนได้วิจารณ์เกี่ยวกับความเกียจคร้านและสติปัญญาของเขา และสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงถึงความเป็นผู้นำของเขา เว็บไซต์อนิเมะนิวส์เน็ตเวิร์คได้ยกย่องถึงวิวัฒนาการของตัวละครชิกามารุว่า "ไม่เหมือนพระเอก" ตามโครงเรื่องของนินจาคาถาโอ้โฮเฮะ นอกจากนี้ ชิกามารุยังเป็นตัวละครที่ได้รับความนิยมสำหรับผู้อ่านนินจาคาถาโอ้โฮเฮะเป็นอย่างมาก โดยได้อยู่ในอันดับต้น ๆ จากการสำรวจความนิยมอยู่หลายครั้ง สินค้าที่อิงจากชิกามารุที่ได้รับการเปิดตัว ประกอบด้วย แอ็กชันฟิกเกอร์, พวงกุญแจ และแผ่นแปะ

การสร้างและแนวคิด

นารา ชิกามารุ เป็นหนึ่งในตัวละครที่ฉลาดที่สุดในอนิเมะมังงะเรื่องนารูโตะ แรกเริ่มเดิมทีมาซาชิ คิชิโมโตะ ได้สร้างชิกามารุเพื่อให้เขาเป็นผู้ชนะเพียงคนเดียวของนินจาคาถาโอ้โฮเฮะยุคแรก ในการสอบจูนิน ตามสติปัญญาระดับสูงของเขา อย่างไรก็ตาม คำแนะนำจากบรรณาธิการของเขาส่งผลให้คิชิโมโตะตัดสินใจขัดจังหวะทัวร์นาเมนต์การต่อสู้ระหว่างนินจาเพื่อมุ่งเน้นไปที่โอโรจิมารุ ซึ่งเป็นจอมวายร้ายที่เพิ่งเปิดตัว อย่างไรก็ตาม ชิกามารุกลายเป็นนินจาเพียงคนเดียวจากการสอบแรกเริ่มเพื่อให้ได้อันดับที่สูงขึ้นในภาค 1 ของซีรีส์

มาซาชิ คิชิโมโตะ ได้รับการตั้งข้อสังเกตว่าเขามีความชื่นชอบต่อชิกามารุ เนื่องด้วยชอบความสบาย ถึงอย่างนั้นก็ยังคงมีความเป็นอัจฉริยะ และตรงกันข้ามกับอุจิวะ ซาสึเกะ ที่ดูฉลาด แต่กลับมีลักษณะของความเคียดแค้นชิงชัง นอกจากนี้ คิชิโมะโตะยังเคยกล่าวอย่างติดตลก ว่าเขาจะแต่งงานกับชิกามารุหากเขาเป็นผู้หญิง โดยบอกว่าชิกามารุมีแนวโน้มที่จะเป็นผู้ประสบความสำเร็จในชีวิต เมื่อได้มีการออกแบบชิกามารุใน(ภาคสอง) คิชิโมะโตะต้องการวาดชิกามารุไม่ให้มีลักษณะซ้ำกับแบบเดิมด้วยเสื้อกั๊กที่นินจาคนอื่นในซีรีส์หลายคนได้สวมใส่ เขาจึงต้องวาดเครื่องป้องกันหน้าผากอยู่ตรงบริเวณแขนเพื่อที่จะได้ไม่ปิดบังผมเผ้าของตัวละครนี้

ในภาคสอง ซึ่งเป็นครูของชิกามารุ ได้เสียชีวิตขณะต่อสู้กับฮิดัน ผู้เป็นสมาชิกผู้ก่อการร้ายแสงอุษา และชิกามารุเริ่มสูบบุหรี่ของอาซึมะชั่วครู่ ซึ่งมาซาชิ คิชิโมโตะ กลัวว่าสำนักพิมพ์ชูเอชะจะตำหนิเรื่องนี้เนื่องจากชิกามารุยังเป็นวัยรุ่น และนิตยสารมังงะก็มุ่งเป้าไปที่กลุ่มประชากรรุ่นเยาว์ อย่างไรก็ตาม ฉากเหล่านี้ไม่ได้ถูกเซ็นเซอร์ อนึ่ง สำหรับตอนจบของซีรีส์ มาซาชิ คิชิโมโตะ ได้แนะนำลูกชายของชิกามารุกับเทมาริ ชื่อว่าชิกาได ซึ่งเกือบจะเหมือนกับพ่อของเขา อย่างไรก็ตาม มาซาชิ คิชิโมโตะ ตั้งเป้าให้ทั้งคู่มีลักษณะที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคต่อของมังงะดังกล่าวเรื่องโบรูโตะ: นารูโตะ เน็กซ์ เจนเนเรชั่น

การปรากฏตัว

ในนินจาคาถาโอ้โฮเฮะ

ชิกามารุมีบทปรากฏตัวครั้งแรกในซีรีส์เมื่อครั้งที่เป็นช่วงสอบจูนิน ซึ่งเป็นการสอบรอบสองเพื่อการเลื่อนตำแหน่งนินจาที่มีขึ้นเป็นประจำทุกปี เขาเป็นส่วนหนึ่งของทีม 10 ร่วมกับอาคิมิจิ โจจิ และยามานากะ อิโนะ เขาเป็นคนที่ไม่มีความกระตือรือร้นเป็นอย่างมาก และต้องการที่จะใช้ชีวิตเลยผ่านไปโดยไม่ใช้ความพยายาม ตรงกันข้ามกับความขี้เกียจของเขา ชิกามารุเป็นคนที่ฉลาดมาก (ซารุโทบิ อาซึมะ) ซึ่งเป็นครูของเขา ได้ระบุว่าระดับเชาวน์ปัญญาของชิกามารุมีเกินกว่า 200 ความสามารถของชิกามารุคือการใช้คาถาเงาเลียนแบบ (ญี่ปุ่น: 影真似の術) ซึ่งเป็นเทคนิคประจำตระกูล ที่เป็นการผสานเงาของเขาเข้ากับเงาของฝ่ายศัตรู โดยทำให้อีกฝ่ายถูกตรึงและถูกบังคับให้เลียนแบบการเคลื่อนไหวของชิกามารุ ในฐานะที่ดำเนินเรื่องอย่างต่อเนื่อง ชิกามารุยังสามารถจัดการกับเงาของเขาได้ในรูปแบบใหม่ โดยใน(ภาคสอง)ของซีรีส์ ชิกามารุสามารถใช้เทคนิคเงาติดตามได้หลายเงาและสามารถยกเงาของเขาจากพื้นดินเพื่อที่จะโต้ตอบกับวัตถุทางกายภาพได้ เช่น เขาสามารถใช้เงาเลื้อยกระซวกร่างของศัตรู หรือใช้ให้พวกมันทำการซัดอาวุธออกไปได้

ชิกามารุเข้าร่วมการสอบด้วยความรู้สึกที่ไม่แยแส เมื่อเขาต่อสู้กับเทมาริซึ่งเป็นนินจาจาก(หมู่บ้านสึนะ) ชิกามารุสามารถปราบเธอได้ แต่ทว่า เขาก็ได้ขอยอมแพ้ต่อเธอ เนื่องด้วยพลังจักระของเขาได้แผ่วลง แม้ว่าเขาจะแพ้ เขาก็เป็นนินจาเพียงคนเดียวในหมู่เพื่อนร่วมงานที่ได้รับการเลื่อนยศเป็น(จูนิน) เนื่องด้วยทางกรรมการผู้จัดการสอบเกิดความประทับใจและประจักษ์ต่อความปราดเปรื่องของเขาเมื่อได้เผชิญกับเทมาริ ในฐานะที่เป็นจูนิน ชิกามารุได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้นำของทีมในการขัดขวางการแปรพักตร์ของอุจิวะ ซาสึเกะ ไปยัง(หมู่บ้านโอโตะ) แม้ว่าทีมของชิกามารุจะสามารถเอาชนะนินจาจากหมู่บ่านโอโตะในเส้นทางที่พวกเขามุ่งหน้าไป แต่ซาสึเกะก็สามารถหลบหนีไปได้

ใน(ภาคสอง)ของซีรีส์ ชิกามารุเปลี่ยนการแต่งตัวเป็นใส่เครื่องแบบจูนนินโจนินขึ้นไปอย่างเต็มตัว ได้รับมอบหมายงานในการหาที่ตั้งของสองสมาชิกขององค์กรลับแห่ง(กลุ่มแสงอุษา) ในขณะที่ทีมของเขาทำการตามหาเป้าหมาย สมาชิกกลุ่มแสงอุษาผู้เป็นอมตะที่ชื่อฮิดัน ได้ทำการสังหารซารุโทบิ อาซึมะ ในระหว่างการต่อสู้ แม้ว่าชิกามารุจะพยายามอย่างถึงที่สุดแล้วก็ตาม หลังจากงานศพของอาซึมะ ชิกามารุได้ออกเดินทางพร้อมกับสมาชิกทีม 10 เพื่อล้างแค้นให้กับอาจารย์ของพวกเขา โดยได้รับความช่วยเหลือจากฮาตาเกะ คาคาชิ ในฐานะที่ได้จัดการแยก(คาคุซึ)ซึ่งเป็นคู่ของฮิดันออกไป ชิกามารุแก้แค้นให้แก่อาซึมะโดยได้เป็นฝ่ายชนะต่อฮิดัน และทำให้แน่ใจว่าเหล่าสมาชิกกลุ่มแสงอุษาจะไม่สามารถพบร่างของมันได้อีกโดยการใช้หินถล่ม หลังจากการต่อสู้ครั้งนั้น ชิกามารุได้สัญญาที่จะดูแลลูกสาวแรกเกิดของอาซึมะ กับยูฮิ คุเรไน ในภายหลังเขาได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่เป็นแม่ทัพกองพลที่ 4 ซึ่งมีเทมาริและโจจิเข้าร่วม ภายใต้การมอบหมายโดยกาอาระ และในตอนท้ายของซีรีส์ ได้มีการกล่าวถึงความปรารถนาส่วนตัวของเขาในการต่อสู้ครั้งสุดท้าย ชิกามารุได้กลายเป็นที่ปรึกษาของนารูโตะ ผู้เป็นโฮคาเงะรุ่นที่ 7 หลังจากที่ได้แต่งงานกับเทมาริ และมีลูกชายชื่อนารา ชิกาได

การปรากฏตัวในสื่ออื่น

นอกเหนือจากอนิเมะและมังงะนินจาคาถาโอ้โฮเฮะ ชิกามารุยังมีบทบาทในนารูโตะ เดอะมูฟวี่ ศึกครั้งใหญ่ ผจญนครปิศาจใต้พิภพ ซึ่งเป็นภาพยนตร์ชุดที่สองของซีรีส์ โดยในภาพยนตร์ภาคนี้ เขาได้ทำการช่วยเหลืออุซึมากิ นารูโตะ และฮารุโนะ ซากุระ ในการต่อสู้กับไฮโด โดยมีเป้าหมายที่จะครองโลกด้วยอำนาจแห่งเกเรล และในภาพยนตร์นารูโตะ ตำนานวายุสลาตัน เดอะมูฟวี่ ฝืนพรหมลิขิต พิชิตความตาย ซึ่งเป็นชุดที่สี่ของซีรีส์ ชิกามารุได้ปรากฏตัวในช่วงสั้น ๆ โดยได้ทำการต่อสู้กับกองทัพวิญญาณทหารดินเผา นอกจากนี้เขายังได้ปรากฏตัวในออริจินอลวิดีโอแอนิเมชันตอนที่สาม ที่ซึ่งเขาได้เข้าร่วมการแข่งขัน ชิกามารุยังเป็นตัวละครที่สามารถเล่นได้ในวิดีโอเกมนินจาคาถาโอ้โฮเฮะ เกือบทั้งหมด ซึ่งประกอบด้วย และซีรีส์นารูติเมตแอคเซล โดยในบางเกม เขาจะใช้เทคนิคเงาเลียนแบบที่ไม่เคยพบเห็นในอนิเมะหรือมังงะ อย่าง ซึ่งนับเป็นการปรากฏตัวในภาคสองของชิกามารุเป็นครั้งแรกในรูปแบบของวิดีโอเกม

การตอบรับ

จากการสำรวจความนิยมในโชเน็งจัมป์รายสัปดาห์ ชิกามารุได้รับการจัดให้อยู่ในอันดับต้น ๆ ของซีรีส์ โดยติดอันดับหนึ่งในสิบมาอย่างต่อเนื่อง รวมถึงเคยได้อยู่ในอันดับสี่จากการสำรวจความคิดเห็นมาแล้วครั้งหนึ่ง และจากการสำรวจความคิดเห็นครั้งสุดท้ายในปี ค.ศ. 2011 ชิกามารุได้อยู่ในอันดับเก้าต่อจากอากาซึนะ โนะ ซาโซริ และแซงหน้าฮิวงะ ฮินาตะ นอกจากนี้ ยังมีสินค้าที่อิงจากชิกามารุที่ได้รับการเปิดตัว ซึ่งประกอบด้วย แอ็กชันฟิกเกอร์, พวงกุญแจ และแผ่นแปะ ทั้งในแบบที่ได้ปรากฏตัวในภาคหนึ่งและภาคสอง กลุ่มลูกค้าของบริษัทโทรคมนาคมเอ็นทีทีได้โหวตให้เขาเป็นตัวละครอนิเมะชายผมดำที่ได้รับความนิยมในอันดับที่สิบหก ส่วนฮิโระชิ มะสึยะมะ ผู้เป็นซีอีโอของ ได้กล่าวว่าชิกามารุเป็นหนึ่งในตัวละครนินจาคาถาโอ้โฮเฮะที่เขาชอบ

มีมังงะ, อนิเมะ, วิดีโอเกม และสื่ออื่นอีกหลายสื่อ ที่แสดงความคิดเห็นต่อตัวละครชิกามารุ เว็บไซต์ไอจีเอ็นระบุว่าชิกามารุเป็นหนึ่งในตัวละครที่พวกเขาชื่นชอบในซีรีส์นี้ และกล่าวถึงเขาว่าเป็น "เด็กบนแผ่นโปสเตอร์ ที่เป็นตัวแทนของเจนเอกซ์" เนื่องด้วยขาดความกระตือรือร้น และไม่เต็มใจที่จะใช้ศักยภาพที่มีอยู่ ในบทวิจารณ์ตอนที่ 110 เว็บไซต์ไอจีเอ็นได้ยกย่องชิกามารุว่าเขาสามารถเอาชนะนิสัยขี้เกียจเมื่อได้รับคำสั่งในการเป็นผู้นำของทีมสำหรับการพาตัวอุจิวะ ซาสึเกะ กลับคืนมา และยังเห็นด้วยว่าการเลื่อนตำแหน่งให้เขาได้เป็นจูนินนั้น มีความเป็นธรรม เว็บไซต์อนิเมะนิวส์เน็ตเวิร์คยังได้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการพัฒนานี้ โดยกล่าวถึงวิวัฒนาการของชิกามารุว่า "ไม่เหมือนพระเอก" ซึ่งเป็นหนึ่งในเหตุการณ์ที่สำคัญ สำหรับในบทวิจารณ์หลังจากตอนที่ 135 ซึ่งเป็นเหตุการณ์ของภารกิจในการพาซาสึเกะกลับคืนมาได้ประสบความล้มเหลว อีกทั้งเหล่าสมาชิกทีมของชิกามารุได้รับบาดเจ็บสาหัส เว็บไซต์ไอจีเอ็นได้ยกย่องว่าเป็น "ช่วงเวลาสำคัญ" ที่ชิกามารุเริ่มหลั่งน้ำตาหลังจากการที่ได้รู้ว่าเพื่อน ๆ ของเขาสามารถฟื้นกลับคืนมา และได้รับการรับรองว่าเขาจะเป็นผู้นำที่ดีกว่า เมื่อเห็นแก่ประโยชน์ของเพื่อน ๆ ส่วนเว็บไซต์มาเนีย.คอม ได้ประกาศถึง "สติปัญญาที่แท้จริง" ของชิกามารุ โดยกล่าวถึงเขาว่าเป็น "หนึ่งในตัวละครที่น่าสนใจที่สุดของซีรีส์" และ "หนึ่งในนักสู้ผู้มีความฉลาดอย่างแท้จริงที่มีอยู่เพียงไม่กี่รายในอนิเมะแนวโชเน็ง" ส่วนการวิจารณ์อื่นได้กล่าวถึงการต่อสู้ของเขากับเทมาริในช่วงการสอบจูนินว่าเป็น "หนึ่งในการต่อสู้ที่ดีกว่า สำหรับบทบาทของตัวละครสมทบ"

อ้างอิง

1. Studio Pierrot (October 17, 2002). "宿敵!?サスケとサクラ". Naruto. ตอน 3. TV Tokyo.
2. Studio Pierrot (June 29, 2005). "サクラの決意". Naruto. ตอน 141. TV Tokyo.
3. Studio Pierrot (September 17, 2005). "Sasuke and Sakura: Friends or Foes?". Naruto. ตอน 3. Cartoon Network.
4. Kishimoto, Masashi (2005). NARUTO―ナルト―［秘伝・闘の書］. Shueisha. pp. 116–117. ISBN .
5. (2007). Uzumaki: The Art of Naruto. Viz Media. p. 139. ISBN .
6. Sparrow, A.E. (2007-10-09). "IGN: Naruto Reader's Guide". IGN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-02-20. สืบค้นเมื่อ 2008-02-08.
7. White, Charles (2007-10-27). "IGN: Formation! The Sasuke Retrieval Squad! Review". IGN. สืบค้นเมื่อ 2008-01-28.
8. Kimlinger, Carl (2008-08-04). "Naruto DVD Box Set 9 - Review". Anime News Network. สืบค้นเมื่อ 2008-09-18.
9. Kishimoto, Masashi (2008). "Chapter 245". Naruto, Volume 28. Viz Media. pp. 8–9. ISBN .
10. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 199". Naruto, Volume 22. Viz Media. p. 9. ISBN .
11. "Naruto: Shikamaru Chibi Style PVC Key Chain". Amazon.com. สืบค้นเมื่อ 2008-02-24.
12. "Naruto Basic > Shikamaru Action Figure". Amazon.com. สืบค้นเมื่อ 2008-02-24.
13. "Naruto: Patch - Shikamaru". Amazon.com. สืบค้นเมื่อ 2008-02-24.
14. 漫道コバヤシ第13号「NARUTO完結！岸本斉史SP」 [Kobayashi No. 13 'Completion of Naruto! Masashi Kishimoto SP'] (ภาษาญี่ปุ่น). Fuji Television. December 13, 2014.
15. Kishimoto, Masashi (2008). Naruto Character Official Data Book Hiden Sha no Sho. Shueisha. p. 344. ISBN .
16. . Spiralling Sphere. January 31, 2017. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 11, 2017. สืบค้นเมื่อ July 13, 2017.
17. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 190". Naruto, Volume 21. Viz Media. ISBN .
18. Kishimoto, Masashi (2004). "Chapter 97". Naruto, Volume 5. Viz Media. p. 131. ISBN .
19. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 172". Naruto, Volume 20. Viz Media. ISBN .
20. Kishimoto, Masashi (2006). "Chapter 107". Naruto, Volume 12. Viz Media. pp. 159–160. ISBN .
21. Kishimoto, Masashi (2002). NARUTO―ナルト―［秘伝・臨の書］. Shueisha. p. 171. ISBN .
22. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 208". Naruto, Volume 23. Viz Media. ISBN .
23. Kishimoto, Masashi (2006). "Chapter 325". Naruto, Volume 36. Shueisha. ISBN .
24. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 338". Naruto, Volume 37. Shueisha. ISBN .
25. Kishimoto, Masashi (2006). "Chapter 108". Naruto, Volume 12. Viz Media. ISBN .
26. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 182". Naruto, Volume 21. Viz Media. ISBN .
27. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 235". Naruto, Volume 26. Viz Media. ISBN .
28. Kishimoto, Masashi (2006). "Chapter 318". Naruto, Volume 35. Shueisha. p. 176. ISBN .
29. Kishimoto, Masashi (2006). "Chapter 327". Naruto, Volume 36. Shueisha. ISBN .
30. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 331". Naruto, Volume 37. Shueisha. ISBN .
31. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 339". Naruto, Volume 37. Shueisha. ISBN .
32. Kishimoto, Masashi (2007). "Chapter 342". Naruto, Volume 38. Shueisha. ISBN .
33. Kishimoto, Masashi (2010). "Chapter 515". Naruto, Volume 56. Shueisha. p. 115. ISBN .
34. Naruto The Movie 2: Legend of the Stone of Gelel (DVD). Viz Video. 2008. สืบค้นเมื่อ 2009-03-22.
35. . Viz Video. 2009. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (DVD)เมื่อ 2013-09-05. สืบค้นเมื่อ 2014-12-09.
36. ついに激突！上忍VS下忍！！無差別大乱戦大会開催！！ (DVD). TV Tokyo. 2005.
37. Bozon, Mark (2006-09-29). . IGN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-05-16. สืบค้นเมื่อ 2008-02-08.
38. Alfonso, Andrew (2004-09-26). . IGN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-04. สืบค้นเมื่อ 2008-02-08.
39. Naruto: Ultimate Ninja English instruction manual. . 2006. p. 26.
40. (ภาษาญี่ปุ่น). TV Tokyo. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-01. สืบค้นเมื่อ 2008-03-04.
41. Dong, Bamboo (May 5, 2014). "Japanese Fans Rank Their Favorite Black-Haired Anime Characters". Anime News Network. สืบค้นเมื่อ May 5, 2014.
42. "How Mecha Naruto Was Made For Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm Revolution". Siliconera. May 10, 2014. สืบค้นเมื่อ May 10, 2014.
43. White, Charles (2008-10-15). "Naruto: "The Battle Begins: Naruto vs. Sasuke" Review". IGN. สืบค้นเมื่อ 2008-04-28.
44. White, Charles (2008-01-30). "IGN: "The Promise That Could Not Be Kept" Review". IGN. สืบค้นเมื่อ 2008-04-28.
45. Rich, Justin (2007-10-04). . Mania.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-08-10. สืบค้นเมื่อ 2008-11-05.
46. Moure, Dani (2008-04-21). "Naruto Unleashed Set 3:1". Mania.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-06-03. สืบค้นเมื่อ 2008-11-05.