ตะเคียน หรือ ตะเคียนทอง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Hopea odorata) เป็นไม้ยืนต้นในวงศ์ไม้ตะเคียน สามารถพบในประเทศบังกลาเทศ, ประเทศกัมพูชา, ประเทศอินเดีย, ประเทศลาว, ประเทศมาเลเซีย, ประเทศพม่า, ประเทศไทย และประเทศเวียดนาม ต้นตะเคียนสามารถโตสูงถึง 45 เมตร โดยฐานลำต้นมีเส้นผ่าศูนย์กลางที่กว้างถึง 4.5 เมตร ต้นตะเคียนมักเติบโตในป่า โดยเฉพาะริมแม่น้ำที่บริเวณความสูงระหว่าง 0 ถึง 600 เมตร ในบางบริเวณเช่นเบงกอลตะวันตกและหมู่เกาะอันดามันมักปลูกเป็น เนื่องจากเนื้อไม้ของต้นนี้มีค่า ทำให้มันอยู่ในกลุ่มในที่อยู่อาศัยธรรมชาติ
ตะเคียน | |
---|---|
ใบตะเคียน | |
สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | พืช |
เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
เคลด: | พืชดอก |
เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
เคลด: | โรสิด |
อันดับ: | ชบา |
วงศ์: | วงศ์ยางนา |
สกุล: | |
สปีชีส์: | Hopea odorata |
ชื่อทวินาม | |
Hopea odorata | |
ชื่อพ้อง | |
รายการ
|
ตะเคียนยังมีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ อีกดังนี้ : กะกี้ โกกี้ (กะเหรี่ยง เชียงใหม่) แคน (ตะวันออกเฉียงเหนือ, เลย) จะเคียน (เหนือ) จืองา (มลายู นราธิวาส) จูเค้ โซเก (กะเหรี่ยง กาญจนบุรี) ตะเคียนใหญ่ (กลาง) ตะเคียนทอง (กลาง, ประจวบคีรีขันธ์) ไพร (ละว้า เชียงใหม่)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ตะเคียนเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 20-40 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มทึบกลมหรือรูปเจดีย์ต่ำ เปลือกหนาสีน้ำตาลดำ แตกเป็นสะเก็ด กระพี้สีน้ำตาลอ่อน แก่นสีน้ำตาลแดง ใบรูปไข่แกมรูปหอก หรือรูปดาบ กว้าง 3-10 เซนติเมตร ยาว 6-14 เซนติเมตร เนื้อใบค่อนข้องหนา ปลายใบเรียว โคนใบบนป้านและเบี้ยว หลังใบที่ตุ่มเกลี้ยง ๆ อยู่ตามง่ามแขนงใบ เส้นแขนงใบมี 9-13 คู่ ปลายโค้ง แต่ไม่จรดกัน ดอกเล็ก ออกเป็นช่อยาว สีขาว ตามง่ามใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ 5 กลีบ โดยเชื่อมติดกัน มีกลิ่นหอม ผล กลม หรือรูปไข่เกลี้ยง ปลายมน เป็นติ่งคล้ายหนามแหลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.6 เซนติเมตร ยาว 1 เซนติเมตร ปีกยาว 1 คู่ รูปใบพาย
การกระจายพันธุ์
ตะเคียนมีการกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติทางตอนใต้ และตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย ในแถบประเทศไทย พม่า ลาว เวียดนาม กัมพูชา มาเลเซีย บังกลาเทศ และอินเดีย พบในป่าดิบชื้น
การนำไปใช้ประโยชน์
ประโยชน์ตะเคียนทอง
- 1. ไม้ตะเคียน จัดเป็นไม้ที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของประเทศ เพราะเนื้อไม้มีความทนทาน ทนปลวกดี เลื่อย ไสกบ ตกแต่งและชักเงาได้ดีมาก นิยมใช้ในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือ เฟอร์นิเจอร์ตกแต่งบ้าน เครื่องเรือน หน้าต่าง วงกบประตู ทำพื้นกระดาน ฝ้าหลังคา รั้วไม้ หีบใส่ของ ด้ามเครื่องมือกสิกรรมต่าง ๆ พานท้ายและรางปืน หรือใช้ทำสะพาน ต่อเรือ ทำเรือมาด เรือขุด เรือแคนู เสาโป๊ะ กระโดงเรือ ทำรถลาก ทำหมอนรองรางรถไฟ ตัวถังรถ กังหันน้ำ เกวียน หูกทอผ้า ทำไม้ฟืน ฯลฯ ไม้ชนิดนี้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในงานไม้ได้ทุกอย่างที่ต้องการความแข็งแรงทนทาน เหนียวและเด้ง
- 2. เปลือกต้นให้น้ำฝาดชนิด Catechol และ Pyrogallol
- 3. ชันจากไม้ตะเคียนใช้ทำน้ำมันชักเงาตบแต่งเครื่องใช้ในร่ม ใช้ผสมกับน้ำมันทาไม้ยาแนวเรือ หรือใช้ผมกับวัสดุอื่น ๆ เพื่อใช้ในงานต่าง ๆ เช่น ใช้สำหรับทาเคลือบเรือเพื่อช่วยรักษาเนื้อไม้และป้องกันเพรียงทำลาย เป็นต้น
- 4. ใบตะเคียนมีสารแทนนินอยู่ประมาณ 10% โดยน้ำหนักแห้ง ส่วนในเปลือกต้นก็มีสารประกอบนี้อยู่ด้วยเช่นกัน โดยคุณสมบัติของแทนนินที่ได้จากไม้ตะเคียนทองนี้ เมื่อนำมาใช้ฟอกหนังจะช่วยทำให้แผ่นหนังแข็งขึ้นกว่าเดิม จึงเหมาะกับการนำมาใช้เฉพาะงานได้เป็นอย่างดี
- 5. ใช้ปลูกตามป่าหรือตามสวนสมุนไพรเพื่อเป็นไม้บังลม เพื่อให้ร่มเงา และช่วยรักษาสมดุลทางธรรมชาติ เพราะไม้เป็นไม้ไม่ผลัดใบพร้อมกัน จึงเป็นไม้ที่ช่วยรักษาความเขียวได้ตลอดปี ช่วยลดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้เป็นอย่างดี
สรรพคุณของตะเคียนทอง
- 1. แก่นมีรสขมอมหวาน มีสรรพคุณช่วยแก้โลหิตและกำเดา (แก่น)
- 2. ช่วยคุมธาตุ (เนื้อไม้)[10] ปิดธาตุ (แก่น,ยาง)
- 3. ช่วยแก้ไข้สัมประชวร หรือไข้ที่เกิดมาจากหลายสาเหตุ และมักมีอาการแสดงที่ตา เช่น แดง เหลือง หรือขุ่นคล้ำ เป็นต้น (แก่น)
- 4. แก่นไม้ตะเคียน ใช้ผสมกับยารักษาทางเลือดลม กษัย (แก่น)
- 5. ช่วยแก้อาการลงแดง (เปลือกต้น)
- 6. ช่วยขับเสมหะ (แก่น)
- 7. เปลือกต้นนำมาต้มกับเกลือ ใช้อมช่วยป้องกันฟันหลุด เนื่องจากินยาเข้าปรอท (เปลือกต้น)
- 8. ช่วยแก้อาการปวดฟัน แก้เหงือกบวม (แก่น)
- 9. ช่วยแก้อาการเหงือกอักเสบ (เปลือกต้น)
- 10. ช่วยฆ่าเชื้อโรคในปาก (เปลือกต้น)
- 11. ช่วยแก้บิดมูกเลือด (เปลือกต้น)
- 12. ช่วยแก้อาการท้องร่วง (แก่น,เนื้อไม้)
- 13. ช่วยแก้อาการท้องเสีย (ยาง)
- 14. ช่วยห้ามเลือด (เปลือกต้น,เนื้อไม้)
- 15. ใช้เป็นยาสมานแผล (เปลือกต้น)
- 16. เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำใช้ชะล้างรักษาบาดแผลเรื้อรัง (เปลือกต้น)
- 17. ช่วยแก้อาการอักเสบ (เปลือกต้น,เนื้อไม้)
- 18. ยางใช้ผสมกับน้ำใช้ทารักษาบาดแผล หรือจะทำเป็นยางแห้งบดเป็นผงใช้รักษาบาดแผล
- 19. เปลือกเนื้อไม้มีฤทธิ์เป็นยาปฏิชีวนะ ใช้ฆ่าเชื้อโรค (เปลือกต้น,เนื้อไม้)
- 20. ยางจากไม้ตะเคียนเมื่อนำมาบดเป็นผง สามารถใช้เป็นยารักษาช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด เช่น ใช้ทำยาหม่องเพื่อช่วยบรรเทารักษาบาดแผลหรือบริเวณที่มีอาการฟกช้ำตามร่างกาย (ยาง)
- 21. ช่วยรักษาคุดทะราด (แก่น)
- 22. ดอกใช้เข้าในตำรับยาเกสรร้อยแปด ใช้ผสมเป็นยาทิพย์เกสร (ดอก)
- 23. ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของตะเคียนทอง มีข้อมูลระบุว่ามีฤทธิ์แก้แพ้ ต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และยีสต์
อ้างอิง
- Ly, V.; Newman, M.F.; Khou, E.; Barstow, M.; Hoang, V.S.; Nanthavong, K.; Pooma, R. (2017). "Hopea odorata". IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T32305A2813234. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T32305A2813234.en. สืบค้นเมื่อ 16 November 2021.
- "The Plant List: A Working List of All Plant Species". สืบค้นเมื่อ April 9, 2014.
- AgroForestryTree Database - Species information
- 2006 IUCN Red List of Threatened Species 2014-06-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Downloaded on 21 August 2007.
- สำนักงานหอพรรณไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ -- กรุงเทพมหานคร : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, พ.ศ. 2549
- ตะเคียนทอง ศูนย์ปฏิบัติการพืชเศรษฐกิจ
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Hopea odorata
- ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ ตะเคียน ที่วิกิสปีชีส์
- Buddha Magic Thai Beliefs in the Nang Ta-Khian Tree Spirit within Hopea Odorata trees
- ตะเคียนทอง 2016-04-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
taekhiyn hrux taekhiynthxng chuxwithyasastr Hopea odorata epnimyuntninwngsimtaekhiyn samarthphbinpraethsbngklaeths praethskmphucha praethsxinediy praethslaw praethsmaelesiy praethsphma praethsithy aelapraethsewiydnam tntaekhiynsamarthotsungthung 45 emtr odythanlatnmiesnphasunyklangthikwangthung 4 5 emtr tntaekhiynmketibotinpa odyechphaarimaemnathibriewnkhwamsungrahwang 0 thung 600 emtr inbangbriewnechnebngkxltawntkaelahmuekaaxndamnmkplukepn enuxngcakenuximkhxngtnnimikha thaihmnxyuinkluminthixyuxasythrrmchatitaekhiynibtaekhiynsthanakarxnurks IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb chbawngs wngsyangnaskul spichis Hopea odoratachuxthwinamHopea odoratachuxphxngraykar Hopea vasta Wall nom inval Hopea wightiana Miq ex Dyer nom inval hxitr wngswnphkkadaelatntaekhiynthiplukkhuknbriewndanhna taekhiynyngmichuxphunemuxngxun xikdngni kaki okki kaehriyng echiyngihm aekhn tawnxxkechiyngehnux ely caekhiyn ehnux cuxnga mlayu nrathiwas cuekh osek kaehriyng kaycnburi taekhiynihy klang taekhiynthxng klang pracwbkhirikhnth iphr lawa echiyngihm lksnathangphvkssastribkhxngtaekhiyn taekhiynepnimyuntnkhnadihy sung 20 40 emtr imphldib eruxnyxdepnphumthubklmhruxrupecdiyta epluxkhnasinatalda aetkepnsaekd kraphisinatalxxn aeknsinatalaedng ibrupikhaekmruphxk hruxrupdab kwang 3 10 esntiemtr yaw 6 14 esntiemtr enuxibkhxnkhxnghna playiberiyw okhnibbnpanaelaebiyw hlngibthitumekliyng xyutamngamaekhnngib esnaekhnngibmi 9 13 khu playokhng aetimcrdkn dxkelk xxkepnchxyaw sikhaw tamngamibaelaplayking klibeliyngaelaklibdxkxyangla 5 klib odyechuxmtidkn miklinhxm phl klm hruxrupikhekliyng playmn epntingkhlayhnamaehlm khnadesnphasunyklang 0 6 esntiemtr yaw 1 esntiemtr pikyaw 1 khu rupibphaykarkracayphnthutaekhiynmikarkracayphnthutamthrrmchatithangtxnit aelatawnxxkechiyngitkhxngthwipexechiy inaethbpraethsithy phma law ewiydnam kmphucha maelesiy bngklaeths aelaxinediy phbinpadibchunkarnaipichpraoychnpraoychntaekhiynthxng 1 imtaekhiyn cdepnimthimikhunkhathangesrsthkicchnidhnungkhxngpraeths ephraaenuximmikhwamthnthan thnplwkdi eluxy iskb tkaetngaelachkengaiddimak niymichinkarkxsrangxakharbanerux efxrniecxrtkaetngban ekhruxngeruxn hnatang wngkbpratu thaphunkradan fahlngkha rwim hibiskhxng damekhruxngmuxksikrrmtang phanthayaelarangpun hruxichthasaphan txerux thaeruxmad eruxkhud eruxaekhnu esaopa kraodngerux tharthlak thahmxnrxngrangrthif twthngrth knghnna ekwiyn hukthxpha thaimfun l imchnidnisamarthnamaichpraoychninnganimidthukxyangthitxngkarkhwamaekhngaerngthnthan ehniywaelaedng 2 epluxktnihnafadchnid Catechol aela Pyrogallol 3 chncakimtaekhiynichthanamnchkengatbaetngekhruxngichinrm ichphsmkbnamnthaimyaaenwerux hruxichphmkbwsduxun ephuxichinngantang echn ichsahrbthaekhluxberuxephuxchwyrksaenuximaelapxngknephriyngthalay epntn 4 ibtaekhiynmisaraethnninxyupraman 10 odynahnkaehng swninepluxktnkmisarprakxbnixyudwyechnkn odykhunsmbtikhxngaethnninthiidcakimtaekhiynthxngni emuxnamaichfxkhnngcachwythaihaephnhnngaekhngkhunkwaedim cungehmaakbkarnamaichechphaanganidepnxyangdi 5 ichpluktampahruxtamswnsmuniphrephuxepnimbnglm ephuxihrmenga aelachwyrksasmdulthangthrrmchati ephraaimepnimimphldibphrxmkn cungepnimthichwyrksakhwamekhiywidtlxdpi chwyldkaskharbxnidxxkisdidepnxyangdisrrphkhunkhxngtaekhiynthxng1 aeknmirskhmxmhwan misrrphkhunchwyaekolhitaelakaeda aekn 2 chwykhumthatu enuxim 10 pidthatu aekn yang 3 chwyaekikhsmprachwr hruxikhthiekidmacakhlaysaehtu aelamkmixakaraesdngthita echn aedng ehluxng hruxkhunkhla epntn aekn 4 aeknimtaekhiyn ichphsmkbyarksathangeluxdlm ksy aekn 5 chwyaekxakarlngaedng epluxktn 6 chwykhbesmha aekn 7 epluxktnnamatmkbeklux ichxmchwypxngknfnhlud enuxngcakinyaekhaprxth epluxktn 8 chwyaekxakarpwdfn aekehnguxkbwm aekn 9 chwyaekxakarehnguxkxkesb epluxktn 10 chwykhaechuxorkhinpak epluxktn 11 chwyaekbidmukeluxd epluxktn 12 chwyaekxakarthxngrwng aekn enuxim 13 chwyaekxakarthxngesiy yang 14 chwyhameluxd epluxktn enuxim 15 ichepnyasmanaephl epluxktn 16 epluxktnnamatmkbnaichchalangrksabadaephleruxrng epluxktn 17 chwyaekxakarxkesb epluxktn enuxim 18 yangichphsmkbnaichtharksabadaephl hruxcathaepnyangaehngbdepnphngichrksabadaephl 19 epluxkenuximmivththiepnyaptichiwna ichkhaechuxorkh epluxktn enuxim 20 yangcakimtaekhiynemuxnamabdepnphng samarthichepnyarksachwybrrethaxakarecbpwd echn ichthayahmxngephuxchwybrretharksabadaephlhruxbriewnthimixakarfkchatamrangkay yang 21 chwyrksakhudtharad aekn 22 dxkichekhaintarbyaeksrrxyaepd ichphsmepnyathiphyeksr dxk 23 khxmulthangephschwithyakhxngtaekhiynthxng mikhxmulrabuwamivththiaekaeph tanechuxaebkhthieriy echuxra aelayistxangxingLy V Newman M F Khou E Barstow M Hoang V S Nanthavong K Pooma R 2017 Hopea odorata IUCN Red List of Threatened Species 2017 e T32305A2813234 doi 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T32305A2813234 en subkhnemux 16 November 2021 The Plant List A Working List of All Plant Species subkhnemux April 9 2014 AgroForestryTree Database Species information 2006 IUCN Red List of Threatened Species 2014 06 27 thi ewyaebkaemchchin Downloaded on 21 August 2007 sanknganhxphrrnim chuxphrrnimaehngpraethsithy etm smitinnthn krungethphmhankhr krmxuthyanaehngchati stwpa aelaphnthuphuch ph s 2549 taekhiynthxng sunyptibtikarphuchesrsthkicaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Hopea odorata khxmulthiekiywkhxngkb taekhiyn thiwikispichis Buddha Magic Thai Beliefs in the Nang Ta Khian Tree Spirit within Hopea Odorata trees taekhiynthxng 2016 04 21 thi ewyaebkaemchchin bthkhwamphichniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk