เก ยว สำหร บเจ านายเร ยก พระเก ยว เป นเคร องประด บศ รษะของไทยชน ดหน งม ล กษณะเป นวงคล ายพวงมาล ย ใช สำหร บร ดผมหร อร ดจ

เกี้ยว สำหรับเจ้านายเรียก พระเกี้ยว เป็นเครื่องประดับศีรษะของไทยชนิดหนึ่งมีลักษณะเป็นวงคล้ายพวงมาลัย ใช้สำหรับรัดผมหรือรัดจุก เพราะ "เกี้ยว" หากเป็นคำนามจะหมายถึงเครื่องประดับศีรษะหรือเครื่องสวมจุก หากเป็นคำกริยาจะมีความหมายว่าผูกหรือมัด เดิมใช้ดอกไม้หรือพวงมาลัยมาสวมรัดผมที่เกล้าให้สวยงาม เรียกว่ามาลา หรือพระมาลา แปลว่าดอกไม้ ในระยะหลังจึงพัฒนาเป็นวงดอกไม้ที่ทำจากโลหะ เช่น เงิน ทองคำ หรือนาค ตามฐานานุศักดิ์ของเจ้าของ คำว่า "พระมาลา" สำหรับเจ้านายจึงแปรความหมายเป็นหมวกไป เกี้ยวมีหลายประเภท เช่น เกี้ยวธรรมดา เกี้ยวดอกไม้ไหว เกี้ยวแซม เป็นอาทิ ต่อมาชั้นสูงของไทยที่ไว้ผมยาวรวบผมที่ยาวให้สูงขึ้น ไม่ให้ดูรกรุงรัง และนำเงินหรือทองมาทำเป็นเกี้ยวให้ดูงามกว่าปรกติ และทำกระบังหน้ากันผมปรกลง ส่วนผู้ชายก็หาผ้ามาโพก เกี้ยวจึงวิวัฒนาการเป็นเครื่องประดับศีรษะคือลอมพอกและชฎา

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิราภรณ์โสภณสวมพระเกี้ยวพวงมาลัย

เกี้ยวอีกรูปแบบหนึ่งเรียกว่า สนองเกล้า คือเกี้ยวที่มีสาแหรกคลุมมวยผม เป็นศิราภรณ์ของเจ้านายฝ่ายในตั้งแต่ยุคอาณาจักรอยุธยาเป็นต้นมา สนองเกล้ามีสาแหรกสี่ก้าน ประดับด้วยลายรักร้อยและลายพรรณพฤกษาทำจากเส้นทอง ขดเป็นกระเปาะฝังอัญมณีและรัตนชาติ บนสุดเป็นดอกดาราประดับมุกดาหารเป็นเม็ดยอด

รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชกรุณาโปรดเกล้าฯ กำหนดให้พระเกี้ยวเป็นพิจิตรเรขาประจำรัชกาล ครั้นเมื่อจัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดข้าราชการพลเรือน หรือโรงเรียนมหาดเล็ก จึงโปรดเกล้าพระราชทานรูปพระเกี้ยวเป็นเครื่องหมายหน้าหมวกของนักเรียนมหาดเล็ก ต่อมาโรงเรียนมหาดเล็กได้สถาปนาขึ้นเป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผู้บริหารได้กราบบังคมทูลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ก็ได้รับพระราชทานและใช้มาจนถึงปัจจุบัน

ระเบียงภาพ

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร สวมพระเกี้ยวพวงมาลัย
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ สวมพระเกี้ยวโลหะ
เด็กหญิงสวมเกี้ยวพวงมาลัย
เด็กหญิงสวมเกี้ยวที่ทำจากโลหะ

อ้างอิง

"เครื่องทองโบราณ เครื่องประดับของไทย". Matichon Academy. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"พระเกี้ยว". จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
อนุชา ทีรคานนท์, ดร. (16 สิงหาคม 2562). "เปิดประวัติการเดินทางของศิราภรณ์ดึกดำบรรพ์ สู่เครื่องประดับชั้นสูงของราชสำนักไทย". Vogue Thailand. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"เครื่องประดับเศียรหรือศิราภรณ์". ศิลปะไทย. 15 ตุลาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
. ห้องสมุดมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-26. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ปรีดี พิศภูมิวิถี, ผศ. ดร. (21 กันยายน 2563). "ตามหารูปหล่อสัมฤทธิ์ เจ้านายสตรีสมัยอยุธยาที่หายไป". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พระเกี้ยว

[1] "เครื่องทองโบราณ เครื่องประดับของไทย". Matichon Academy. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[จุฬา-2] "พระเกี้ยว". จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[โว้ก-3] อนุชา ทีรคานนท์, ดร. (16 สิงหาคม 2562). "เปิดประวัติการเดินทางของศิราภรณ์ดึกดำบรรพ์ สู่เครื่องประดับชั้นสูงของราชสำนักไทย". Vogue Thailand. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[ศิลปะไทย-4] "เครื่องประดับเศียรหรือศิราภรณ์". ศิลปะไทย. 15 ตุลาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[5] . ห้องสมุดมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-26. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[ศิลปะ-6] ปรีดี พิศภูมิวิถี, ผศ. ดร. (21 กันยายน 2563). "ตามหารูปหล่อสัมฤทธิ์ เจ้านายสตรีสมัยอยุธยาที่หายไป". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 27 มิถุนายน 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))