กลุ่มภาษาคอเคซัสตะวันตกเฉียงเหนือ

กลุ่มภาษาคอเคซัสตะวันตกเฉียงเหนือ (Northwest Caucasian languages) หรือกลุ่มภาษาปอนติก หรืออับคาซ-อะดืยเก เป็นกลุ่มของภาษาที่ใช้พูดในเทือกเขาคอเคซัส โดยเฉพาะในรัสเซีย จอร์เจีย และตุรกี และมีผู้พูดภาษาเหล่านี้กลุ่มเล็กๆในตะวันออกกลาง ทางยูเนสโกจัดให้ภาษาทั้งหมดอยู่ในช่วง "เสี่ยงต่อการสูญหาย" หรือ "เสี่ยงต่อการสูญหายอย่างมาก"

กลุ่มภาษาคอเคซัสตะวันตกเฉียงเหนือ
West Caucasian Abkhazo-Circassian Abkhaz–Adyghean North Pontic Pontic
ภูมิภาค:	คอเคซัสเหนือในยุโรปตะวันออก
การจําแนก ทางภาษาศาสตร์:	หนึ่งในตระกูลของภาษาแรกของโลก
ภาษาดั้งเดิม:
กลุ่มย่อย:	† ภาษากาบาร์เดีย มีผู้พูดทั้งหมดราว 1 ล้านคน แบ่งเป็นในตุรกี 550,000 คน และในรัสเซีย 450,000 คน และเป็นภาษาราชการใน และ มีเสียงพยัญชนะน้อยที่สุดในกลุ่มนี้คือมีเพียง 48 เสียง ภาษาอับฮาเซีย มีผู้พูดราว 100,000 คนในอับคาเซีย ซึ่งเป็นเขตปกครองตนเองในจอร์เจียและเป็นภาษาราชการด้วย จำนวนผู้พูดในตุรกีไม่แน่นอน ภาษานี้เริ่มใช้เป็นภาษาเขียนเมื่อพุทธศตวรรษที่ 25 บางครั้งจัดให้เป็นภาษาเดียวกับภาษาอบาซา โดยแยกเป็นคนละสำเนียงเพราะมีความใกล้เคียงกันมาก ภาษาอบาซา มีผู้พูดทั้งหมด 45,000 คน แบ่งเป็นในรัสเซีย 35,000 คน และในตุรกี 10,000 คน มีการใช้เป็นภาษาเขียนแต่ไม่มีสถานะเป็นภาษาราชการ ภาษาอูบึก เป็นภาษาที่ใกล้เคยงกับภาษาอับคาซและภาษาอบาซามากกว่าอีก 2 ภาษาของกลุ่มนี้ ผู้พูดภาษานี้เปลี่ยนไปพูดภาษาอะดืยเก ภาษาอูบึกเป็นภาษาตายอย่างแท้จริงเมื่อ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2535 เมื่อ ผู้พูดภาษานี้คนสุดท้ายคือ เตฟฟิก เอเซนต์ เสียชีวิตลง จัดเป็นภาษาที่มีเสียงพยัญชนะมากที่สุดในโลกเพราะมีถึง 81 เสียง ไม่มีการใช้เป็นภาษาเขียน ความสัมพันธ์กับภาษาอื่น ความเชื่อมโยงกับภาษาฮัตติก ในอดีตจนถึง 1,257 ปีก่อนพุทธศักราช บริเวณอนาโตเลียรอบๆ ซึ่งต่อมาถูกยึดครองโดย เคยเป็นดินแดนของชาวฮัตเตียนมาก่อน ซึ่งพูดภาษาที่ไม่ใช่ตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน และไม่เกี่ยวข้องกับภาษาฮิตไตต์ ภาษาฮัตติกที่เป็นภาษาโดดเดี่ยวนี้อาจจะมีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มภาษานี้ได้ ความเชื่อมโยงกับตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน กลุ่มภาษาคอเคซัสตะวันตกเฉียงเหนืออาจเคยมีความเกี่ยวข้องกับตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียนมาก่อนเมื่อ 12,000 ปีก่อนหน้านี้ โดยมีภาษษปอนดิกดั้งเดิมเป็นภาษาในยุคเริ่มแรกแต่แนวคิดนี้ไม่ได้รับการยอมรับเท่าใดนัก ความเชื่อมโยงกับกลุ่มภาษาคอเคซัสเหนือ นักภาษาศาสตร์ส่วนใหญ่รวมกลุ่มภาษาคอเคซัสตะวันตกเฉียงเหนือเข้ากับเป็นแต่ความเชื่อมโยงของภาษาสองกลุ่มนี้มีไม่มากนัก ความเชื่อมโยงระดับสูง มีนักภาษาศาสตร์บางคนพยายามเชื่อมโยงในระดับที่สูงกว่านี้ เช่นเชื่อมโยงเข้ากับภาษาเดเน-คอเคเซียน ภาษาบาสก์ ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต เป็นต้น นอกจากนั้นยังมีความพยายามเชื่อมโยงกับตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน ตระกูลภาษายูราลิก ตระกูลภาษาอัลไตอิก แต่ยังไม่มีข้อสรุปแน่ชัด อ้างอิง Matthews, W. K. (2013). Languages of the USSR. Cambridge University Press. p. 147. ISBN . Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, บ.ก. (2013). "Abkhaz–Adyge". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-13. สืบค้นเมื่อ 2017-05-20.{{}}: CS1 maint: archived copy as title () Hoiberg, Dale H. (2010) "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-06-03. Colarusso, John (2003). "Further Etymologies between Indo-European and Northwest Caucasian". Current Trends in Caucasian, East European and Inner Asian Linguistics, Papers in Honor of Howard Aronson. Amsterdam: Dee Ann Holisky and . pp. 41–60. Colarusso, John (1997), "Phyletic Links between Proto-Indo-European and Proto-Northwest Caucasian", The Journal of Indo-European Studies, 25 (1–2): 119–151 ข้อมูล Burney, Charles (2004). Historical dictionary of the Hittites. Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Era. Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN . Chirikba, Viacheslav (1996). Common West Caucasian. The Reconstruction of its Phonological System and Parts of its Lexicon and Morphology. Leiden: Research School CNWS, School of Asian, African, and Amerindian Studies. ISBN . Colarusso, John (1997). "Phyletic Links between Proto-Indo-European and Proto–Northwest Caucasian". The Journal of Indo-European Studies. Chicago Linguistic Society. 25 (1–2): 119–151. Colarusso, John (2003). "Further Etymologies between Indo-European and Northwest Caucasian". ใน Holisky, Dee Ann; (บ.ก.). Current Trends in Caucasian, East European and Inner Asian Linguistics, Papers in Honor of Howard Aronson. Current Issues in Linguistic Theory. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. pp. 41–60. ISBN . Hoiberg, Dale H., บ.ก. (2010). "Abkhazo-Adyghian languages". Encyclopedia Britannica. Vol. I: A-ak Bayes (15th ed.). Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc. p. 33. ISBN . Nichols, Johanna (Mar 1986). "Head-Marking and Dependent-Marking Grammar". Language. Linguistic Society of America. 62 (1): 56–119. doi:10.1353/lan.1986.0014. JSTOR 415601. S2CID 144574879. อ่านเพิ่ม Starostin, S. A., บ.ก. (2008) [1994]. A North Caucasian Etymological Dictionary. Caravan Books. ISBN . แหล่งข้อมูลอื่น Wiktionary has a list of reconstructed forms at Appendix:Proto-Northwest Caucasian reconstructions CIA linguistic map of the Caucasus Atlas of the Caucasian Languages with detailed Language Guide (by Yuri B. Koryakov) A Comparative Dictionary of North Caucasian Languages: Preface by Sergei Starostin & Sergein Nikolayev Ancient Adyghe Abkhaz–Abaza Ubykh alphabet