การอภ ปรายไม ไว วางใจการอภ ปรายท วไปเพ อลงมต ไม ไว วางใจร ฐมนตร ไทย พ ศ 2565 เป นการประช มสภาผ แทนราษฎร เพ อลงมต ไม ไว ว

การอภิปรายไม่ไว้วางใจการอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2565 เป็นการประชุมสภาผู้แทนราษฎร เพื่อลงมติไม่ไว้วางใจ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีเป็นรายบุคคลอีก 10 คน รวม 11 คน โดยได้เสนอญัตติเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2565 และสภาผู้แทนราษฎรได้กำหนดกรอบการอภิปรายไว้ 4 วัน คือวันที่ 19-22 กรกฎาคม และลงมติในวันที่ 23 กรกฏาคม

เบื้องหลัง

การยื่นญัตติขอเปิดการอภิปราย

เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2565 พรรคเพื่อไทยได้รายงานว่า ชลน่าน ศรีแก้ว สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดน่านและผู้นำฝ่ายค้าน พร้อมแกนนำพรรคร่วมฝ่ายค้าน ร่วมกันแถลงในการยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล ในวันที่ 15 มิถุนายน 2565 โดยใช้ชื่อว่า ‘ยุทธการ เด็ดหัว สอยนั่งร้าน’ เป็นการอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีรายบุคคล ต่อมา สุทิน คลังแสง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดมหาสารคาม ได้กล่าวถึงรัฐมนตรีที่จะถูกยื่นอภิปรายไม่ไว้วางใจในครั้งนี้ ประกอบด้วย ‘หัวขบวน’ รัฐบาล 1 ราย ส่วน ‘นั่งร้าน’ จะมาจาก 3 พรรคการเมือง คือ พรรคภูมิใจไทย, พรรคประชาธิปัตย์และพรรคพลังประชารัฐ อีก 9 นาย อย่างไรก็ตามจนกว่าจะมีการยื่นญัตติในวันที่ 15 มิถุนายน รายชื่อรัฐมนตรีจะยังไม่มีความแน่นอน โดยประเด็นที่จะนำไปอภิปรายจะอยู่ในกรอบเนื้อหาดังนี้ เนื้อหามุ่งเน้นไปที่ความผิดพลาดล้มเหลวในการบริหารราชการแผ่นดินของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา, จงใจฝ่าฝืนบทบัญญัติรัฐธรรมนูญและกฏหมาย ฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานจริยธรรม, การทุจริตต่อหน้าที่ เอื้อประโยชน์ให้แก่ตนเองและพวกพ้อง, ไม่ปฎิบัติตามนโยบายที่ได้แถลงต่อรัฐสภา, การละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชน และ การทำลายประชาธิปไตย และระบบรัฐสภา ทางโฆษกรัฐบาล ธนกร วังบุญคงชนะ ได้กล่าวเชิงตอบโต้ว่า "การที่ฝ่ายค้านจะสามารถเด็ดหัวนายกรัฐมนตรี และ ครม. ได้นั้น ไม่แน่ใจว่าฝ่ายค้านไปเอาความมั่นใจมาจากไหน และที่อ้างว่ามีใบเสร็จทางการเมืองที่จะชี้ให้เห็นนั้น ก็เห็นอ้างแบบนี้มาทุกครั้ง แล้วสุดท้ายก็เป็นฝ่ายค้านเองที่ถูกท่านนายกฯ และรัฐมนตรีที่ถูกซักฟอกฉีกหน้ากลางสภาว่ามั่วข้อมูล ทำการบ้านแบบลวก ๆ เหมือนกลัวว่าจะไม่ได้อภิปราย"

ต่อมาในวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2565 ชลน่าน ศรีแก้ว ผู้นำฝ่ายค้านและหัวหน้าพรรคเพื่อไทย พร้อมด้วยแกนนำพรรคร่วมฝ่ายค้านจำนวน 7 พรรค ได้ยื่นญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีเป็นรายบุคคลจำนวน 11 คน รวมนายกรัฐมนตรี โดยมีรายละเอียดเรื่องที่จะอภิปรายตามตารางข้างล่าง

รายชื่อรัฐมนตรีที่ถูกอภิปราย

ลำดับที่	ชื่อ / ตำแหน่ง	ประเด็นการอภิปราย
1	พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม	ผิดพลาดล้มเหลว ไม่สามารถแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ให้ประเทศได้ ไม่สามารถสร้างความเจริญทางเศรษฐกิจ ไม่สามารถสร้างความอยู่ดีกินดี เป็นต้นตอที่ทำให้ปัญหาที่มีอยู่ซับซ้อนและรุนแรงยิ่งขึ้น ประชาชนในชาติแตกแยก แบ่งฝักแบ่งฝ่าย ปัญหาทุจริตคอร์รัปชันสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ความเจริญเติบโตรั้งท้ายของอาเซียน ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริต ไร้ภูมิปัญญา ไร้องค์ความรู้ ไร้ความสามารถ ไร้ประสิทธิภาพ และ ไร้จิตสำนึกรับผิดชอบ ขาดภาวะความเป็นผู้นำ เป็นผู้นำที่พิการทางความคิด ยึดติดแต่อำนาจไม่เคารพหลักนิติรัฐและนิติธรรม ไร้คุณธรรมจริยธรรม บริหารราชการแผ่นดิน ล้มเหลวและผิดพลาด บกพร่องเสียหาย อย่างร้ายแรงทุกด้าน ละเลยให้พวกพ้องแสวงหา ผลประโยชน์บนความทุกข์ยาก ของประชาชน ไม่ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย เพิกเฉยต่อการทุจริต เอื้อประโยชน์ให้แก่ตนเองและพวกพ้อง ใช้จ่ายงบประมาณโดยมิได้คำนึงถึงวินัยการเงินการคลัง ก่อหนี้เพื่อแสวงหาคะแนนนิยมทางการเมืองโดยไม่สนใจภาระหนี้สาธารณะ ก่อหนี้เพื่อนำมาผลาญโดยไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ ไม่ปฏิบัติตามนโยบายที่ได้แถลงไว้ต่อรัฐสภา ไม่ใส่ใจและไม่ดำเนินการแก้ไขข้อบกพร่องตามข้อแนะนำของสภา จงใจปฏิบัติหน้าที่และใช้อำนาจโดยขัดต่อรัฐธรรมนูญและกฎหมาย ฝ่าฝืนและไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง ขาดจิตสำนึกในความเป็นประชาธิปไตย ไร้การเคารพซึ่งสิทธิ และเสรีภาพของประชาชน มุ่งใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือทางการเมืองในการปิดปากประชาชน ปิดกั้นเสรีภาพของสื่อมวลชน และละเมิดสิทธิมนุษยชน ใช้งบประมาณเพื่อการจัดซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ที่ไม่จำเป็น ไม่กำกับดูแลการใช้งบประมาณแผ่นดินให้เป็นไปโดยมีประสิทธิภาพ ทำให้ประเทศถอยหลัง เศรษฐกิจของประเทศดิ่งเหว ประชาชนที่ยากจนอยู่แล้วยิ่งยากจน ความเหลื่อมล้ำระหว่างคนจน กับคนรวยขยายวงกว้างมากขึ้น ผู้คนตกงาน บัณฑิตจบใหม่ไม่มีงานทำ ธุรกิจย้ายฐานการผลิตไปประเทศอื่น นักลงทุนใหม่เข้ามาลงทุนน้อยลง ปัญหาสังคมทั้งยาเสพติด และอาชญากรรมเพิ่มมากขึ้น ใช้เงินและการต่อรอง ผลประโยชน์เพื่อความอยู่รอดทางการเมืองของตนเอง ทำลายระบบรัฐสภาและหลักการประชาธิปไตย
2	อนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ ไร้คุณธรรมจริยธรรม ไร้จิตสำนึกของการเป็นนักการเมืองที่ดี มีพฤติกรรมทำลายระบบการเมืองด้วยการรู้เห็นเป็นใจ สนับสนุนการใช้เงินและผลประโยชน์เพื่อมุ่งดึง ส.ส. จาก พรรคการเมืองอื่นเข้าสังกัดกลุ่มการเมืองของตนโดยไม่คำนึงถึงหลักการประชาธิปไตยและคุณธรรมทางการเมือง ทำให้ระบบการเมืองถอยหลังไปสู่ยุคการใช้เงินและผลประโยชน์สร้างฐานอำนาจทางการเมือง อันถือเป็นธุรกิจ การเมืองที่ทำลายอุดมการณ์ประชาธิปไตย เปลี่ยนจากระบบคุณธรรมนำการเมืองเป็นใช้เงินและผลประโยชน์นำการเมือง ล้มเหลวผิดพลาดบกพร่องอย่างร้ายแรง ไร้ความรู้ความสามารถในการบริหารราชการของกระทรวงสาธารณสุข มีการใช้งบประมาณแผ่นดินเกินความจำเป็นและไม่เกิดประโยชน์ เกิดความเสียหายแก่งบประมาณของประเทศ มุ่งเอื้อประโยชน์ให้เพื่อนพ้องบริวาร แสวงหาประโยชน์ จากตำแหน่งและหน้าที่ของตน จงใจปฏิบัติหน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย
3	ศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ บริหารราชการแผ่นดินโดยไม่คำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมของชาติ มีพฤติกรรมใช้อำนาจ ในตำแหน่งหน้าที่เพื่อแสวงหาประโยชน์ให้กับตนเองและพวกพ้อง ดำเนินนโยบายโดยไม่คำนึงถึงความคุ้มค่าในด้านการใช้จ่ายงบประมาณ มีการใช้งบประมาณจำนวนมากโดยไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจและประโยชน์สาธารณะ ทำให้ประเทศสูญเสียโอกาส*และงบประมาณจำนวนมหาศาล ใช้สถานะหรือตำแหน่ง กระทำการโดยทางตรงและทางอ้อม อันเป็นการก้าวก่ายแทรกแซงการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่รัฐ ในกระทรวงคมนาคม เพื่อประโยชน์ของตนเองและพวกพ้อง และพรรคการเมืองที่ตนสังกัด ละเว้นไม่ดูแลให้มีการปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัดจนเกิดความเสียหายต่อแผ่นดิน ไม่ดูแลให้เกิดการแข่งขันราคาอย่างเป็นธรรม มีผลประโยชน์ทับซ้อนและกระทำการขัดกันแห่งผลประโยชน์ จงใจปฏิบัติหน้าที่และใช้อำนาจ ขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายเพื่อให้ตนเองมีส่วนได้รับประโยชน์จากโครงการต่าง ๆ ของรัฐ ฝ่าฝืนและไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
4	สุชาติ ชมกลิ่น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ มีพฤติการณ์ส่อไปทางทุจริตและประพฤติมิชอบต่อหน้าที่ กระทำการอันเป็นการขัดกันแห่งผลประโยชน์ ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่เอื้อประโยชน์ให้กับตนเองและพวกพ้อง จงใจปฏิบัติหน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ปล่อยปละละเลยให้มีการแสวงหาผลประโยชน์จากการนำแรงงาน ต่างด้าวเข้าประเทศ เอื้อประโยชน์ให้เอกชนรายใหญ่ในการใช้ประโยชน์จากแรงงานโดยผิดกฎหมาย ฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
5	จุติ ไกรฤกษ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ ล้มเหลว ไร้ความรู้ ความสามารถในการดูแลงานด้านพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ปล่อยให้ประชาชนขาดไร้ซึ่งที่อยู่อาศัยและค่าใช้จ่ายในการดำรงชีพ ขณะที่การใช้งบประมาณแผ่นดินกลับมุ่งเพื่อแสวงหาประโยชน์สำหรับตนเองและพวกพ้อง ทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชน ตกต่ำ ขาดโอกาสในการพัฒนาศักยภาพของตนเอง
6	ชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว บกพร่องอย่างร้ายแรง ปล่อยปละละเลยให้เกิดอาชญากรรมทางเทคโนโลยีที่ทำลายระบบเศรษฐกิจและสร้างความเสียหายต่อประชาชนอย่างกว้างขวางแพร่หลาย และเพิ่มจำนวนมากขึ้นโดยไม่สนใจ และขาดความรู้ความสามารถที่จะป้องกันและปราบปราม สนใจเอาผิดแต่เฉพาะกับกลุ่มบุคคล นักเรียน นิสิต นักศึกษา ที่วิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือทางการเมืองใช้อำนาจในตำแหน่ง หน้าที่เอื้อประโยชน์ให้กับตนเอง บริวาร และพวกพ้อง มีพฤติการณ์ จงใจปฏิบัติหน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย มีความประพฤติเสื่อมเสียทางศีลธรรมอันดี ฝ่าฝืนและไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
7	จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์	มีพฤติกรรมฉ้อฉล ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ รู้เห็นเป็นใจหรือปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตในองค์กรหรือหน่วยงานในกำกับดูแล สร้างความเสียหายแก่ราชการอย่างร้ายแรง ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์สำหรับตนเองและพวกพ้อง ไม่ระงับยับยั้ง ละเลยไม่ติดตามแก้ไขปัญหาการทุจริตเพื่อให้มีการชดใช้ความเสียหายที่เกิดขึ้นแก่รัฐ ล้มเหลวและไร้ความรู้ความสามารถในการบริหารราชการของกระทรวงพาณิชย์และกระทรวงในกำกับดูแล ปล่อยให้ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคสูงขึ้นจนกระทบต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนและการดำเนินธุรกิจของภาคเอกชน จนส่งผลกระทบต่อประชาชนทุกหย่อมหญ้า จงใจปฏิบัติหน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
8	สันติ พร้อมพัฒน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ มีพฤติกรรมทุจริตต่อหน้าที่ ปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตและแสวงหาประโยชน์ในหน่วยงาน ที่กำกับดูแล เพื่อเอื้อประโยชน์ให้กับเอกชน ไม่ดูแลรักษาผลประโยชน์ของประเทศชาติ จงใจปฏิบัติหน้าที่ หรือใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรม อย่างร้ายแรง
9	นิพนธ์ บุญญามณี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย	ไร้ความรู้ ความสามารถ ในการบริหารราชการแผ่นดิน มีพฤติการณ์ทุจริตต่อหน้าที่ ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ จงใจปฏิบัติ หน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐาน ทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง ปล่อยปละละเลย รู้เห็น สนับสนุนให้มีการทุจริตและแสวงหาผลประโยชน์ภายในหน่วยงานในกำกับดูแล ไม่ดำเนินการตรวจสอบ ระงับ ยับยั้ง และป้องกันการทุจริตจนทำให้เกิดความเสียหายแก่ราชการอย่างร้ายแรง
10	พล.อ. ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี	จงใจไม่ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ มุ่งสร้างความมั่งคั่งในตำแหน่งหน้าที่ รู้เห็นเป็นใจหรือปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตและแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบ โดยไม่คำนึงถึงความเสียหายที่เกิดกับประเทศ ไร้จิตสำนึกและไร้ความรับผิดชอบต่อตำแหน่งหน้าที่ ไม่เป็นแบบอย่างที่ดีในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต แต่กลับทำตนเป็นแบบอย่างของการหลีกเลี่ยงการปฏิบัติตามกฎหมายที่มีวัตถุประสงค์ในการป้องกัน และปราบปรามการทุจริต เมื่อพบเห็นการทุจริตกลับปกป้องและไม่ดำเนินการแก้ไข
11	พล.อ. อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย	ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ ขาดซึ่งธรรมมาภิบาล บริหารราชการแผ่นดินผิดพลาดบกพร่องอย่างร้ายแรง ใช้อำนาจหน้าที่ ขัดต่อบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญและกฎหมาย ปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตของหน่วยงานในกำกับดูแลอย่างกว้างขวาง เมื่อรู้ว่ามีการทุจริตกลับไม่ระงับ ยับยั้ง แต่กลับรู้เห็นยินยอมให้มีการกระทำดังกล่าวจนทำให้ การทุจริตเป็นเรื่องปกติของการปฏิบัติหน้าที่ราชการ ทำให้ระบบราชการและประเทศชาติได้รับความเสียหายอย่างร้ายแรง

ก่อนการอภิปรายไม่ไว้วางใจ พรรคเศรษฐกิจไทยได้ถอนตัวจากเป็นพรรคร่วมรัฐบาล และประกาศเป็น “ฝ่ายค้านอิสระ” โดยทางพรรคมีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งสิ้น 16 คน ธรรมนัส พรหมเผ่า หัวหน้าพรรคเศรษฐกิจไทย ให้คำจำกัดความตัวเองว่าเป็น "ฝ่ายค้านอิสระ" เพราะพรรคร่วมฝ่ายค้านยังไม่ได้ตอบรับให้เข้าร่วมกิจกรรมการเมืองอย่างเป็นทางการ

เนื้อหา

ในวันที่ 19 กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันอภิปรายวันแรก อนุทิน ชาญวีรกูล และ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ถูก สุทิน คลังแสง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคเพื่อไทย กล่าวหาว่า "ได้ร่วมกันกำหนดและจัดให้มีนโยบายกัญชาเสรีด้วยความไม่มีความสุจริตใจ นำมาซึ่งการละเมิดกติกาโลก และการละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ" และ "เป็นการละเมิดต่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ละเมิดมติของรัฐสภาไทย ซึ่งการละเมิดดังกล่าวยังเป็นการละเลยและละเว้นไม่ควบคุมกัญชาให้เป็นสิ่งที่ควรจะมีและจะเป็น" นายอนุทิน ชาญวีรกูล กล่าวชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาของฝ่ายค้านว่า "คำที่แถลงไว้ต่อสภาเมื่อ 25 กรกฎาคม 2562 ว่า ให้นำกัญชากัญชงไปศึกษาวิจัยให้ก่อประโยชน์เศรษฐกิจ โดยเน้นไปทางการแพทย์และผลิตภัณฑ์สุขภาพ ไม่มีคำว่านันทนาการ หรือสันทนาการแม้แต่นิดเดียว" และ "การนำกัญชากัญชงไปใช้ในทางที่ผิด ไม่มีทางเกิดขึ้นในรัฐบาลชุดนี้"

ในวันที่ 20 กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันอภิปรายวันที่สอง ศรัณย์ ทิมสุวรรณ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย พรรคเพื่อไทย ได้อภิปรายไม่ไว้วางใจ ชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ ในเรื่องที่ "ไม่สามารถแก้ไขปัญหาแก้ไขปัญหาอาชญากรรมทางเทคโนโลยี จนประชาชนได้รับความเดือดร้อน แต่กลับปกป้องความมั่นคงของรัฐบาลมากกว่า" และได้ตั้งคำถามไปยังการใช้สปายแวร์เพกาซัสนั้น ชัยวุฒิ ได้ยอมรับว่ามีการใช้สปายแวร์ดังกล่าวจริงในคดีด้านความมั่นคง-ยาเสพติด แต่ไม่ได้อยู่ภายใต้อำนาจของกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม

ในวันที่ 21 กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันอภิปรายวันที่สาม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคก้าวไกลได้ยกประเด็นกล่าวหา ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในเรื่องของปมรื้อถอนสัญลักษณ์ทางประชาธิปไตยหลายประการ ซึ่งถือเป็นความพยายามลบประวัติศาสตร์ อาทิ การเปลี่ยนแปลงหน้าบันที่ว่าการอำเภอเวียงป่าเป้าหลังเก่า, หมุดคณะราษฎรที่ลานพระบรมรูปทรงม้า, อนุสาวรีย์ปราบกบฏ, อนุสาวรีย์พระยาพหลพลพยุหเสนาและอนุสาวรีย์จอมพล ป.พิบูลสงคราม และ อนุสาวรีย์จอมพล ป.พิบูลสงคราม หน้าสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ

ต่อมาในวันเดียวกัน พิจารณ์ เชาวพัฒนวงศ์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ รองหัวหน้าพรรคก้าวไกล ได้อภิปรายเกี่ยวกับการใช้อาวุธไซเบอร์กับประชาชนที่เห็นต่างทางการเมือง โดยใช้ทรัพยากรและภาษีประชาชน โดยยกตัวอย่างการใช้สปายแวร์เพกาซัสล้วงข้อมูลและสอดแนมกลุ่มผู้เห็นต่างทางการเมือง 30 รายชื่อ แม้ทางรัฐบาลอิสราเอลได้ถอนรายชื่อประเทศไทยจากประเทศที่อนุญาตให้ใช้ตั้งแต่ปี 2564 แล้วก็ตาม ต่อมามีการเปิดเผยรายชื่อนักการเมือง 5 รายที่ถูกสอดแนมด้วย ทางเดอะซิตีเซนแล็บได้รายงานอีกว่า พบหน่วยงานราชการไทย 3 หน่วยงาน ที่มีการใช้สปายแวร์ Circles คือ (ตั้งแต่ปี 2562), กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด (ตั้งแต่ปี 2557) และ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (ตั้งแต่ปี 2559) โดยทาง ชัยชาญ ช้างมงคล รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม ได้ชี้แจงต่อสภาว่า "ในส่วนของรัฐบาลขอยืนยันว่าไม่ได้มีนโยบายที่จะใช้สปายแวร์ ไปละเมิดสิทธิส่วนบุคคล ยืนยันว่าไม่มีนโยบาย ไม่เคยกำหนดที่จะใช้สปายแวร์หรือการข่าวที่จะไปกระทบต่อสิทธิส่วนบุคคลของประชาชนทั่วไป"

ในวันที่ 22 กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันอภิปรายวันสุดท้าย พล.ต.อ. เสรีพิศุทธ์ เตมียเวส สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ พรรคเสรีรวมไทย ได้อภิปรายไม่ไว้วางใจ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ว่า "มีการบริหารราชการแผ่นดินโดยไม่สุจริต เที่ยงธรรม ฉ้อฉล กู้เงินเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการสืบทอดอำนาจ จัดงบประมาณโดยไม่เข้าใจปัญหาของประเทศและประชาชน ปรนเปรอกองทัพเพื่อใช้เป็นฐานค้ำจุนอำนาจของตน โดยตั้งงบประมาณกระทรวงกลาโหมสูงก่อนกระทรวงอื่น ปฏิบัติหน้าที่โดยใช้อำนาจขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ไม่สนใจชีวิตความเป็นอยู่และความทุกข์ยากของประชาชน" และยังกล่าวอีกว่า หากพ้นวันที่ 24 สิงหาคม จะไม่สามารถต่ออายุเป็นนายกรัฐมนตรีได้ เพราะเป็นการขัดต่อรัฐธรรมนูญมาตรา 158 และมาตรา 264 โดยให้คำตีความไว้ว่า "การดำรงตำแหน่งของ พล.อ. ประยุทธ์ตั้งแต่ครั้งแรกต้องรวมกับการดำรงตำแหน่งครั้งหลังเลือกตั้งเมื่อปี 2562 ติดต่อกันมาโดยตลอด" พร้อมระบุว่าตั้งแต่ประยุทธ์ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีมา "ได้กู้เงินมาแล้ว 6,000 ล้านล้านบาท ซึ่งมากกว่าจำนวนหนี้ของรัฐบาลก่อนหน้ารวมกัน 10 ล้านล้านบาท" และ "เงินที่กู้มานั้นก็เอาไปผลาญ ไปแจกเงินให้กับประชาชนเพื่อหวังสืบทอดอำนาจ โดยนำเงินไปแจกหลายโครงการ ยกตัวอย่าง ชิม ช้อป ใช้ แจกคนละ 1,000 บาท, โครงการเราเที่ยวด้วยกัน ที่รัฐช่วยออกส่วนลดค่าที่พัก, โครงการเที่ยวปันสุข รัฐออกค่าเดินทางให้ 40%, โครงการช้อปดีมีคืน สามารถนำใบเสร็จมาลดหย่อนภาษีวงเงินไม่เกิน 30,000 บาท, โครงการคนละครึ่ง รัฐจ่ายให้ครึ่งหนึ่งวันละไม่เกิน 150 บาท ซึ่งมองว่าไม่มีความจำเป็นใด ๆ ที่จะต้องใช้โครงการของรัฐบาลทั้งที่ยังเป็นหนี้อยู่"

ต่อมาในวันเดียวกัน เบญจา แสงจันทร์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล ได้อ้างอิงถึงรายงานของพบว่า "ภายใต้รัฐบาล คสช. มีพลเรือนถูกดำเนินคดีในศาลทหารอย่างน้อย 2,408 คน และมีผู้ถูกดำเนินคดีจากประกาศ-คำสั่ง คสช. อย่างน้อย 428 คน 67 คดี, มีผู้ถูกดำเนินคดีตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ อย่างน้อย 197 คน 115 คดี, มีผู้ถูกดำเนินคดีจากมาตรา 116 อย่างน้อย 124 คน 50 คดี และมีผู้ถูกดำเนินคดีตามมาตรา 112 อย่างน้อย 169 คน" และได้กล่วอีกว่า "ปัจจุบันมีผู้ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจำจากการแสดงออกทางการเมืองโดยไม่ได้รับการประกันตัวอย่างน้อย 30 คน จากวันที่ 18 กรกฎาคม 2563 ถึง 30 มิถุนายน 2565 มีผู้ถูกดำเนินคดีจากสถานการณ์ชุมนุมและการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองไปแล้วอย่างน้อย 1,832 คน โดยเป็นเยาวชนที่อายุต่ำกว่า 18 ปี จำนวน 282 ราย มีผู้ถูกดำเนินคดีมาตรา 112 กว่า 200 คน"

รังสิมันต์ โรม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ โฆษกพรรคก้าวไกล ได้อภิปรายไม่ไว้วางใจ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะผู้บังคับบัญชาสูงสุดของข้าราชการตำรวจ ในเรื่องของ "ตั๋วช้างภาค 2" ที่ว่า "พล.ต.ต. ‘ก’ ขณะดำรงตำแหน่งผู้บังคับการกองบินตำรวจ (บ.ตร.) ได้ดำเนินโครงการซ่อมบำรุงอากาศยานกับบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) ให้เป็นผู้ดำเนินการซ่อมและจัดหาอะไหล่ ตามงบประมาณปี 2563 จำนวนกว่า 950 ล้านบาท แต่ต่อมาเมื่อเดือนกันยายน 2564 การบินไทยได้ยื่นหนังสือทวงหนี้มายังสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ตร.) จึงทำให้พบว่ากองบินตำรวจ โดย พล.ต.ต. ‘ก’ และพวก ได้สั่งจ้างสั่งซื้อเพิ่มเติมเกินกว่างบประมาณที่วางไว้ รวมค่าใช้จ่ายทั้งหมดของโครงการเป็นจำนวนถึง 2,774 ล้านบาท และกว่า 784 ล้านบาท ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการซ่อมเครื่องบินเลย เช่น ซื้อถังน้ำดับไฟป่า 8 ล้านบาท หรือซื้อตะขอเกี่ยวสินค้า 6.3 ล้านบาท เป็นต้น" และมีอีกกรณีหนึ่งที่ พล.ต.ต. ‘ก’ ได้ดำเนินการทำสัญญาแลกเปลี่ยนอะไหล่อากาศยานด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง โดยรวบรวมเอาอะไหล่เก่าที่เสื่อมสภาพแล้วไปแลกกับชุดใบพัดหางเฮลิคอปเตอร์จำนวน 2 ชุด ซึ่งเมื่อประเมิณราคาดูแล้วสูงถึง 1,157 ล้านบาท ซึ่งสูงกว่าอำนาจอนุมัติวงเงินของผู้การกองบินที่ 5 ล้านบาทไว้มาก เขายังได้กล่าวอีกว่า "ต่อมาในช่วงที่ พล.ต.ต. ‘ก’ จะต้องย้ายเพื่อเปลี่ยนตำแหน่ง ได้มีการทำหนังสือกราบบังคมทูลว่า "ตนกำลังจะถูกย้ายไปอยู่หน่วยอื่น ถ้ามีพระประสงค์จะให้ปฏิบัติงานต่อ จักได้ดำเนินการต่อไป" ต่อมามีหนังสือตอบกลับจากสำนักพระราชวัง ลงวันที่ 5 ตุลาคม 2563 ซึ่งตอนนั้น พล.ต.ต. ‘ก’ ได้เลื่อนตำแหน่งเป็นรองผู้บัญชาการอยู่ที่สำนักงานยุทธศาสตร์ตำรวจเป็นที่เรียบร้อยแล้ว" ทำให้รังสิมันต์ตั้งคำถามไปว่า "กรณีนี้จึงเหมือนเป็นการเอาหนังสือจากสำนักพระราชวังมาอ้าง โดยบอกว่าเพื่อวางแผนถวายความปลอดภัย แบบนี้จึงเท่ากับเป็น ‘ตั๋วช้าง’ อีกประเภทหนึ่งใช่หรือไม่"

พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล เป็นผู้สรุปการอภิปรายว่า "8 ปีนับตั้งแต่รัฐบาล พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ยึดอำนาจมาถึงวันนี้ ทำคนไทยมืด 8 ด้าน ไม่มีความหวัง ไม่มีความฝัน ไม่มีอนาคต ... ตอนนี้เงินเฟ้อทั้งปีจะสูงที่สุดในรอบ 24 ปี เงินบาทอ่อนที่สุดในรอบ 16 ปี หนี้สาธารณะสูงที่สุดในประวัติศาสตร์ ปุ๋ยแพงที่สุดในประวัติศาสตร์ ราคาอาหารสูงที่สุดในประวัติศาสตร์" พิธายังได้ยกในเรื่องของดัชนี Death of Despair หรือความตายจากการสิ้นหวัง พบว่า "ในช่วง 5 ปีของรัฐบาลประยุทธ์ตั้งแต่ก่อนโควิด คนตายจากความสิ้นหวังเพิ่มขึ้น 34% จากปีละ 14,000 คน เป็นปีละเกือบ 20,000 คน และถ้านำมาดูในช่วงโควิด มีคนไทยตายใน 2 ปีกว่าที่ผ่านมาพบว่ามากกว่า 40,000 คน นี่คือโรคระบาดแห่งความสิ้นหวังที่มีคนตายมากกว่าจำนวนผู้เสียชีวิตจากโควิดเสียอีก"

ผลการลงมติ

ต่อไปนี้เป็นผลการลงมติไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรี

รายนาม	ไว้วางใจ	ไม่ไว้วางใจ	งดออกเสียง	ไม่ลงคะแนน	เข้าร่วมประชุม
ประยุทธ์ จันทร์โอชา	256	206	9	0	471
อนุทิน ชาญวีรกูล	264	205	3	0	472
ศักดิ์สยาม ชิดชอบ	262	205	5	0	472
สุชาติ ชมกลิ่น	243	208	20	0	471
จุติ ไกรฤกษ์	244	209	17	0	470
ชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์	249	205	18	0	472
จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์	241	207	23	0	471
สันติ พร้อมพัฒน์	249	204	18	0	471
นิพนธ์ บุญญามณี	246	206	20	0	472
ประวิตร วงษ์สุวรรณ	268	193	11	0	472
อนุพงษ์ เผ่าจินดา	245	212	13	0	470

อ้างอิง

THE STANDARD TEAM. เปิด 50 ข้อกล่าวหาและพฤติการณ์ของ พล.อ. ประยุทธ์ ในศึกซักฟอกครั้งที่ 4. THE STANDARD. 18 กรกฎาคม 2022. https://thestandard.co/distrust-discussion-19-22-july-2565-2/. เข้าถึงเมื่อ 20 กรกฎาคม 2022
ประชาไท. 'ฝ่ายค้าน' ยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล 15 มิ.ย.นี้ กับ 6 ประเด็นข้อกล่าวหา. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565
ประชาไท. ‘ฝ่ายค้าน’ เล็งอภิปรายไม่ไว้วางใจ 'นายกฯ-รมต.' รายคน ยื่นญัตติฯ หลัง กม.ลูก 2 ฉบับผ่านวาระ 3. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565
ประชาไท. ‘ธรรมนัส’ ขึ้นเป็นหัวหน้าพรรคเศรษฐกิจไทย-โฆษกรัฐบาลไม่สนยุทธการ ‘เด็ดหัว สอยนั่งร้าน’ ของฝ่ายค้าน. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565
ประชาไท. เปิดประเด็นไม่ไว้วางใจ 11 รมต. ตามฝ่ายค้านยื่นญัตติอภิปรายฯ. เข้าถึงเมื่อ 23 กรกฎาคม 2565
สภาผู้แทนราษฎร. ญัตติขอเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีเป็นรายบุคคล. https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/download/article/article_20220719235544.pdf. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565
บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ : เศรษฐกิจไทยประกาศเป็น “ฝ่ายค้านอิสระ” ก่อนศึกซักฟอกครั้งสุดท้ายของรัฐบาลประยุทธ์. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022
THE STANDARD TEAM. (2565). สุทิน ดาบแรกซักฟอกอนุทิน ล็อกเป้านโยบายกัญชาเสรี บอกขัดกติกาโลก หวั่น UN ขึ้นบัญชีไทย เสียสิทธิทางยา. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022
บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ : อนุทินชี้นโยบายกัญชาไทย “เป็นตัวของเราเอง ไม่ผิดข้อตกลง” กฎหมายโลก. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022
มติชน (20 July 2022). "ไม่ปลอดภัยแล้ว! "ชัยวุฒิ" รับกลางสภา ไทยใช้สปายแวร์ "เพกาซัส" แต่เป็นส่วนของฝ่ายความมั่นคง". สืบค้นเมื่อ 24 July 2022.
บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ 2565 : ก้าวไกล เปิดข้อมูลทุจริตก่อสร้างในกองทัพ, ชื่อนักการเมืองถูกสปายแวร์รัฐ. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022
THE STANDARD (22 July 2022). "เสรีพิศุทธ์ อัดประยุทธ์นักกู้แห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา แต่ประชาชนคนใช้หนี้ ขยันอนุมัติงบให้กองทัพ มีสโมสรกว่า 300 แห่ง ตำรวจที่เดียวหาเงินสร้างเอง". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.
THE STANDARD (22 July 2022). "พิธาชี้ 8 ปี รัฐบาลประยุทธ์ทำคนไทยมืด 8 ด้าน อัด 'เศรษฐกิจ 3 แกน' คือความกลวง-ปลอม-เปลือก". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.
THE STANDARD (22 July 2022). "โรม ซักฟอกประยุทธ์ ถามเกิดตั๋วช้าง ภาค 2 หรือไม่ ชี้อนุมัติงบกลาง 937 ล้าน อุ้ม พล.ต.ต. 'ก' กลบหนี้เน่า ทุจริตกองบินตำรวจ". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.
THE STANDARD (22 July 2022). "พิธาชี้ 8 ปี รัฐบาลประยุทธ์ทำคนไทยมืด 8 ด้าน อัด 'เศรษฐกิจ 3 แกน' คือความกลวง-ปลอม-เปลือก". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.
"ผลอภิปรายไม่ไว้วางใจครั้งที่ 13 รอดหมด 'อนุพงษ์' ได้คะแนน 'ไม่ไว้วางใจ' เยอะสุด". ประชาไท. 2022-07-23. สืบค้นเมื่อ 2022-07-23.

ก่อนหน้า		การอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2565		ถัดไป
การอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีไทย สิงหาคม-กันยายน พ.ศ. 2564		การอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2565 (19-23 กรกฎาคม พ.ศ. 2565)		ยังไม่มี

[TST-1] THE STANDARD TEAM. เปิด 50 ข้อกล่าวหาและพฤติการณ์ของ พล.อ. ประยุทธ์ ในศึกซักฟอกครั้งที่ 4. THE STANDARD. 18 กรกฎาคม 2022. https://thestandard.co/distrust-discussion-19-22-july-2565-2/. เข้าถึงเมื่อ 20 กรกฎาคม 2022

[2] ประชาไท. 'ฝ่ายค้าน' ยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล 15 มิ.ย.นี้ กับ 6 ประเด็นข้อกล่าวหา. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565

[3] ประชาไท. ‘ฝ่ายค้าน’ เล็งอภิปรายไม่ไว้วางใจ 'นายกฯ-รมต.' รายคน ยื่นญัตติฯ หลัง กม.ลูก 2 ฉบับผ่านวาระ 3. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565

[4] ประชาไท. ‘ธรรมนัส’ ขึ้นเป็นหัวหน้าพรรคเศรษฐกิจไทย-โฆษกรัฐบาลไม่สนยุทธการ ‘เด็ดหัว สอยนั่งร้าน’ ของฝ่ายค้าน. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565

[5] ประชาไท. เปิดประเด็นไม่ไว้วางใจ 11 รมต. ตามฝ่ายค้านยื่นญัตติอภิปรายฯ. เข้าถึงเมื่อ 23 กรกฎาคม 2565

[6] สภาผู้แทนราษฎร. ญัตติขอเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีเป็นรายบุคคล. https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/download/article/article_20220719235544.pdf. เข้าถึงเมื่อ 22 กรกฎาคม 2565

[7] บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ : เศรษฐกิจไทยประกาศเป็น “ฝ่ายค้านอิสระ” ก่อนศึกซักฟอกครั้งสุดท้ายของรัฐบาลประยุทธ์. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022

[8] THE STANDARD TEAM. (2565). สุทิน ดาบแรกซักฟอกอนุทิน ล็อกเป้านโยบายกัญชาเสรี บอกขัดกติกาโลก หวั่น UN ขึ้นบัญชีไทย เสียสิทธิทางยา. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022

[9] บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ : อนุทินชี้นโยบายกัญชาไทย “เป็นตัวของเราเอง ไม่ผิดข้อตกลง” กฎหมายโลก. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022

[10] มติชน (20 July 2022). "ไม่ปลอดภัยแล้ว! "ชัยวุฒิ" รับกลางสภา ไทยใช้สปายแวร์ "เพกาซัส" แต่เป็นส่วนของฝ่ายความมั่นคง". สืบค้นเมื่อ 24 July 2022.

[11] บีบีซี. (2565). อภิปรายไม่ไว้วางใจ 2565 : ก้าวไกล เปิดข้อมูลทุจริตก่อสร้างในกองทัพ, ชื่อนักการเมืองถูกสปายแวร์รัฐ. สืบค้นเมื่อ 24-07-2022

[12] THE STANDARD (22 July 2022). "เสรีพิศุทธ์ อัดประยุทธ์นักกู้แห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา แต่ประชาชนคนใช้หนี้ ขยันอนุมัติงบให้กองทัพ มีสโมสรกว่า 300 แห่ง ตำรวจที่เดียวหาเงินสร้างเอง". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.

[13] THE STANDARD (22 July 2022). "พิธาชี้ 8 ปี รัฐบาลประยุทธ์ทำคนไทยมืด 8 ด้าน อัด 'เศรษฐกิจ 3 แกน' คือความกลวง-ปลอม-เปลือก". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.

[14] THE STANDARD (22 July 2022). "โรม ซักฟอกประยุทธ์ ถามเกิดตั๋วช้าง ภาค 2 หรือไม่ ชี้อนุมัติงบกลาง 937 ล้าน อุ้ม พล.ต.ต. 'ก' กลบหนี้เน่า ทุจริตกองบินตำรวจ". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.

[15] THE STANDARD (22 July 2022). "พิธาชี้ 8 ปี รัฐบาลประยุทธ์ทำคนไทยมืด 8 ด้าน อัด 'เศรษฐกิจ 3 แกน' คือความกลวง-ปลอม-เปลือก". สืบค้นเมื่อ 25 July 2022.

[16] "ผลอภิปรายไม่ไว้วางใจครั้งที่ 13 รอดหมด 'อนุพงษ์' ได้คะแนน 'ไม่ไว้วางใจ' เยอะสุด". ประชาไท. 2022-07-23. สืบค้นเมื่อ 2022-07-23.