ละม้าย อุทยานานนท์

พลตรี พลตำรวจตรี ละม้าย อุทยานานนท์ เป็นอดีตรัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวง อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสหกรณ์ ในรัฐบาลจอมพลแปลก พิบูลสงคราม 3 สมัย อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดชัยนาท

พลตรี ละม้าย อุทยานานนท์ ม.ป.ช., ม.ว.ม.
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร
ดำรงตำแหน่ง 11 ธันวาคม พ.ศ. 2494 – 16 กันยายน พ.ศ. 2500
นายกรัฐมนตรี	จอมพล แปลก พิบูลสงคราม
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	28 กรกฎาคม พ.ศ. 2451
เสียชีวิต	13 ธันวาคม พ.ศ. 2507 (56 ปี)
พรรคการเมือง	เสรีมนังคศิลา
คู่สมรส	วิเชียร อุทยานานนท์
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
ยศ	พลตรี พลตำรวจตรี

ละม้าย อุทยานานนท์

ประวัติ

พลตรี ละม้าย อุทยานานท์ เป็นบุตรของนายพันโทพระเสนางควิจารณ์ (นิล อุทยานานนท์) กับใหญ่ เสนางควิจารณ์เกิดที่บ้านตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2451

การศึกษา

ได้เข้าศึกษาในโรงเรียนอัสสัมชัญ และต่อมาได้เข้าเป็นนักเรียนนายร้อยทหารบก เลขที่ 3551 เมื่อวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2464 จบหลักสูตรชั้นปีที่ 6 เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2472 และได้รับพระราชทานยศ นายร้อยตรี เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2473

การสมรส

สมรสกับวิเชียร ชังคานนท์ บุตรนาวาตรีหลวงสมุทรพรานุรักษ์ (ชิด ชังคานนท์) มีบุตร 1 คน คือ พันเอก วีรชาติ อุทยานานนท์

การทำงาน

ตำแหน่งหน้าที่ราชการทหารที่สำคัญ

• 7 เมษายน พ.ศ. 2481 – รองผู้บังคับกองร้อยที่ 1 กองพันทหารรักษาวัง
• 5 เมษายน พ.ศ. 2483 – ผู้บังคับกองร้อยที่ 1 กองพันทหารราบที่ 9 ทหารรักษาวัง
• 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484 – รองผู้บังคับกองพันทหารราบที่ 17
• 1 มกราคม พ.ศ. 2489 – ผู้บังคับกองพันที่ 2 กรมทหารราบที่ 11
• 2 ธันวาคม พ.ศ. 2490 – ผู้บังคับกองพันที่ 3 กรมทหารราบที่ 1 รักษาพระองค์
• 24 มกราคม พ.ศ. 2498 – ได้รับพระมหากรุณาธิคุณ โปรดเกล้าฯ ให้เป็นนายทหารพิเศษ ประจำกรมทหารราบที่ 11 รักษาพระองค์

พลตรี ละม้าย เป็นบุคคลสำคัญผู้หนึ่ง ในการรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2491 คือ เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2491 เวลาประมาณ 09.00 น. ซึ่งตรงกับวันจักรี อันเป็นวันหยุดราชการ กลุ่มนายทหารจำนวน 4 คน ประกอบด้วย พันโท , พลตรี สวัสดิ์ สวัสดิ์รณชัย สวัสดิเกียรติ, พันเอก ขุนศิลป์ศรชัย และ พันโท ละม้าย อุทยานานนท์ ได้แต่งกายเต็มยศขัดกระบี่ถือปืนเข้าพบ ควง อภัยวงศ์ ที่บ้านพักในซอยตรงข้ามสนามกีฬาแห่งชาติ อ้างเหตุเรียกร้องให้ควงจ่ายเงินจำนวน 28 ล้านบาท อันเป็นค่าใช้จ่ายระหว่างเดินทางกลับจากเชียงตุง หลังการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งได้ทำการเบิกจ่ายก่อนหน้านั้นแล้วจากกระทรวงการคลัง จำนวน 9 ล้านบาท แต่ควงไม่ยอมจ่าย ซึ่งเรื่องนี้เป็นความขัดแย้งระหว่างควงกับทหารกลุ่มนี้มาอยู่ก่อนแล้ว ที่ทำให้ก่อนหน้านั้นมีข่าวลือว่าจะเกิดการรัฐประหาร และที่สุดขอให้ควงลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีภายใน 24 ชั่วโมง โดยอ้างว่าคณะนายทหารที่ทำการรัฐประหาร 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 นั้น เห็นว่ารัฐบาลควงไม่สามารถแก้ไขปัญหาภาวะเศรษฐกิจของชาติที่ตกต่ำลงได้ โดยเฉพาะเรื่องค่าครองชีพที่พุ่งสูงขึ้นมาก จนที่สุดในเวลา 16.00 น. ที่ประชุมได้ร่างใบกราบบังคมทูลลาออกของควงเสร็จ และมีมติให้ ควงพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ในวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2491 เนื่องจากรัฐประหารครั้งนี้ กระทำเป็นการภายในใช้นายทหารเพียงไม่กี่คน โดยไม่มีการเคลื่ยนย้ายกำลังพลใด ๆ ทำให้ได้ชื่อว่า "รัฐประหารเงียบ" ซึ่งสื่อมวลชนในขณะนั้นเรียกเหตุการณ์ครั้งนี้ว่าเป็น "การจี้นายกรัฐมนตรี"

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

ใบกราบบังคมทูลลาออกของพันตรี ควง อภัยวงศ์

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

คำบรรยายเหตุการณ์รัฐประหาร 6 เมษายน พ.ศ. 2491

พลตรี ละม้าย อุทยานานนท์ ได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีไม่ประจำกระทรวง ในรัฐบาลอมพล แปลก พิบูลสงคราม เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2494 หลังจากนั้นอีก 3 วันได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร อยู่จนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรชุดใหม่ เข้ารับหน้าที่ในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2495 และได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรอีกสมัย ต่อมาในปลายปี พ.ศ. 2495 เขาได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสหกรณ์ อีกตำแหน่งหนึ่ง แต่ก็ทำงานได้เป็นระยะเวลา 1 ปี ก็มีการปรับคณะรัฐมนตรี เขาจึงได้ทำหน้าที่ในกระทรวงเกษตรเพียงตำแหน่งเดียว

ต่อมาเขาได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร อีกเป็นสมัยที่ 3 จนกระทั่งคณะทหารได้ทำการรัฐประหารยึดอำนาจ เมื่อวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2500 โดยมีจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ผู้บัญชาการทหารบก เป็นหัวหน้าคณะรัฐประหาร

พลตรี ละม้าย เคยได้รับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดชัยนาทในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 สังกัดพรรคเสรีมนังคศิลา

พลตรี ละม้าย อุทยานานนท์ ได้ป่วยเป็นโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ได้เข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และได้ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2507 สิริรวมอายุได้ 56 ปี 4 เดือน 17 วัน

ยศและตำแหน่ง

• 16 พฤศจิกายน 2491 – นายพันตำรวจโท ขณะมียศทหารเป็น นายพันโท
• 27 กรกฎาคม 2492 – นายพันตำรวจเอก
• 7 ตุลาคม 2495 – นายพลตำรวจตรี
• 25 พฤศจิกายน 2495 – นายตำรวจราชสำนักพิเศษ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

ละม้าย อุทยานานนท์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2500 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2497 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)
• พ.ศ. 2487 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 3 (อ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน:
  • พ.ศ. 2497 – เครื่องอิสริยาภรณ์ยุนฮุย ชั้นที่ 2

อ้างอิง

1. พระราชทานยศทหารบก
2. หนังสือ นายควง อภัยวงศ์ กับพรรคประชาธิปัตย์ โดย ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม (กรุงเทพมหานคร, พ.ศ. 2522)
3. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการ (จำนวน ๘ ราย)
4. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๗ ราย)
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการสหกรณ์ (นายพลตำรวจตรี ละม้าย อุทยานานนท์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการสหกรณ์ อีกตำแหน่งหนึ่ง)
6. ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๐ ราย) เล่ม 74 ตอน 33ก วันที่ 1 เมษายน 2500
7. ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั่วไป
8. อนุสรณ์ ในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตรีละม้าย อุทยานานนท์ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ.2509.
9. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
10. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
11. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
12. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งนายตำรวจราชสำนัก
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-10-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๔ ตอนที่ ๑๖ ง หน้า ๕๑๑, ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๐
14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๘๔ ง หน้า ๒๘๐๗, ๑๔ ธันวาคม ๒๔๙๗
15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ^[], เล่ม ๕๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๖๔, ๒ พฤษภาคม ๒๔๘๔
16. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ 2022-10-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๑ ตอนที่ ๔๒ ง หน้า ๑๔๑๒, ๑๘ กรกฎาคม ๒๔๘๗
17. ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีรายนามผู้ได้รับพระราชทานเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๔๖, ๗ ตุลาคม ๒๔๗๗
18. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๑ ง หน้า ๒๔๒๕, ๑๘ กันยายน ๒๔๘๕
19. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ ๘ 2022-04-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๗ ตอนที่ ๓๙ ง หน้า ๓๐๔๐, ๑๘ กรกฎาคม ๒๔๙๓
20. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ 2022-06-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๘๕ ง หน้า ๒๘๕๒, ๒๑ ธันวาคม ๒๔๙๗
21. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-10-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๔๕ ง หน้า ๑๖๒๓, ๒๐ กรกฎาคม ๒๔๙๗