พระแก้วเชียงแสน

พระแก้วเชียงแสน เป็นพระพุทธรูปแก้วผลึกใส ศิลปะแบบล้านนารุ่นหลัง ราวพุทธศตวรรษที่ 20 หน้าตักกว้าง 6.2 เซนติเมตร สูง 9.15 เซนติเมตร (ไม่รวมฐาน) โดยมีความสำคัญคือเป็นพระแก้วประจำรัชกาลที่ 4

พระแก้วเชียงแสน
ชื่อเต็ม	พระแก้วเชียงแสน
ชื่อสามัญ	พระแก้วเชียงแสน
	พระพุทธรูป
ศิลปะ	ปางสมาธิ
ความกว้าง	20เซนติเมตร
ความสูง	29 เซนติเมตร (ไม่รวมฐาน)
วัสดุ	แก้วผลึกขาวใส
สถานที่ประดิษฐาน	หอพระสุราลัยพิมาน พระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ความสำคัญ	เป็นพระแก้วประจำรัชกาลที่ 4
ส่วนหนึ่งของ

ลักษณะ

พระแก้วเชียงแสนเป็นพระพุทธรูปศิลปะแบบล้านนารุ่นหลังราวพุทธศตวรรษที่ 19-20 ขนาดหน้าตักกว้าง 6.2 เซนติเมตร สูงเฉพาะองค์พระ 9.15 เซนติเมตร สูงจากฐานถึงพระรัศมี 15.6 เซนติเมตร สูงจากฐานถึงยอดฉัตร 29.3 เซนติเมตร วัสดุแก้วผลึกใส ฉัตรและฐานเป็นทองคำบุพลอยลงยาราชาวดี

พระแก้วเชียงแสนเป็นพระแก้วประจำรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระพุทธรูปประทับนั่งแบบวีราสนะแสดงธยานะมุทรา โดยพระหัตถ์ขวาซ้อนเหนือพระหัตถ์ซ้าย พระพุทธรูปมีพระพักตร์ค่อนข้างกลม พระนลาฏค่อนข้างกว้าง พระขนงโก่ง พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่งพระโอษฐ์เรียว พระกรรณยาวพระเศียรประดับด้วยครอบพระเศียรทองคำเม็ดพระศกประดับอัญมณีกับทั้งพระเกตุมาลาเป็นเปลวแหลม องค์พระพุทธรูปครองอุตราสงค์เรียบห่มเฉียงเปิดพระอังสาขวามีสังฆาฏิพาดบนพระอังสาซ้ายยาวจรดพระนาภี อุตราสงค์เรียบไม่มีริ้วเหมือนกับอุตราสงค์ที่ครองอยู่ นอกจากนี้องค์พระพุทธรูปยังทรงสังวาลทองประดับอัญมณีเฉวียงพระอังสาซ้ายอีกด้วย พระพุทธรูปประทับนั่งเหนือฐานปัทมาสน์อันประกอบด้วยแนวกลีบบัวหงายซ้อนกันสองแนวเหนือฐานแข้งสิงห์และผ้าทิพย์ล้วนจำหลักลายกับทั้งประดับอัญมณีหลากสีเป็นเครื่องประดับ พระพุทธรูปองค์นี้มีฉัตรทองคำลายฉลุ 5 ชั้นกางกั้นอยู่เบื้องบนประกอบ

พระแก้วประจำรัชกาล

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยึดถือพระแก้วเชียงแสนเป็นพระแก้วประจำรัชกาล ดังที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำรัสว่า

สำหรับแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงใช้พระนากสวาดิเรือนแก้วซึ่งได้มาแต่เมืองเวียงจันทน์ พระในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงใช้พระแก้วเชียงแสนเป็นพระของเดิม

— จุฬาลงกรณ์ สยามินทร์

จากพระราชดำรัสข้างต้นจึงสรุปได้ว่าพระแก้วประจำรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ พระแก้วเชียงแสนพระองค์นี้

อ้างอิง

สีน้ำ ชวนชมศิลป์วิจิตรใต้ร่มโพธฺ์ทอง^[] พระพุทธปฏิมาในพระบรมมหาราชวัง