กรมมหาดเล็ก 904

กรมมหาดเล็ก 904 หรือชื่อเดิม กรมมหาดเล็ก หน่วยงานราชการในพระองค์ระดับกรม สังกัด สำนักพระราชวัง มีหน้าที่เกี่ยวกับการรับใช้ในกิจการส่วนพระองค์ต่าง ๆ ทุกประเภททั้งในพระราชฐานที่ประทับ และทุกที่ที่เสด็จไป ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม ร.ศ. 112 ตรงกับ พ.ศ. 2436 ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตาม พระราชบัญญัติกรมมหาดเล็ก โดยหมวด 1 ของพระราชบัญญัติฉบับนี้ได้แบ่งมหาดเล็กออกเป็น 4 ประเภทคือ

• มหาดเล็กบรรดาศักดิ์
• มหาดเล็กวิเศษ
• มหาดเล็กคงกรม
• มหาดเล็กยาม

กรมมหาดเล็ก 904

ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	6 กรกฎาคม พ.ศ. 2436
หน่วยงานก่อนหน้า	กรมมหาดเล็กหลวง (2436-2478) กองมหาดเล็ก (2478-2560)
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย, อธิบดี มนัส เสือเปลี่ยว, รองอธิบดี พลโท กฤษดา สาริกา, รองอธิบดี
ต้นสังกัดหน่วยงาน	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

ต่อมาในวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการ ประกาศ จัดการปกครองกรมมหาดเล็กหลวงเสียใหม่ โดยให้มีจางวางผู้บัญชาการ 1 นายพร้อมกับให้มีจางวางผู้ควบคุมบังคับบัญชาการงานในกรมอีก 3 นายคือ

• จางวางผู้บังคับการ เวรศักดิ์ เป็น จางวางกรมมหาดเล็กรับใช้
• จางวางผู้บังคับการ เวรสิทธิ์ เป็นจางวางกรมชาวที่
• จางวางผู้บังคับการ เวรฤทธิ์ เป็นจางวางกรมพระราชพาหนะ

ในวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2469 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้รวมกรมมหาดเล็กหลวงเข้ากับกระทรวงวังเพื่อความสะดวกทางราชการและประหยัดพระราชทรัพย์จากนั้นในวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2476 จึงได้มีการจัดวางโครงสร้างกรมมหาดเล็กหลวงเสียใหม่ โดยมีส่วนราชการคือ

• สำนักงานเลขานุการ แบ่งเป็น 4 แผนกคือ
  • แผนกสารบรรณ
  • แผนกคลัง
  • แผนกเบ็ดเตล็ด
  • แผนกของพระราชทานและเงินท้ายที่นั่ง

• กองมหาดเล็กรับใช้ แบ่งเป็น 5 แผนกคือ
  • แผนกกลาง
  • แผนกห้องพระบรรทม
  • แผนกรับใช้
  • แผนกคลังวรภาชน์
  • แผนกพระเครื่องต้น

• กองมหาดเล็กชาวที่ แบ่งเป็น 6 แผนกคือ
  • แผนกกลาง
  • แผนกรักษา พระราชวังดุสิต
  • แผนกรักษา พระบรมมหาราชวัง
  • แผนกรักษา พระราชวังบางปะอิน
  • แผนกรักษา วังศุโขทัย
  • แผนกรักษา วังไกลกังวล

ต่อมาเมื่อมีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม แก้ไขเพิ่มเติมพุทธศักราช ๒๔๗๘ ได้มีการลดฐานะกระทรวงวังลงเป็น สำนักพระราชวังพร้อมกับการลดฐานะกรมมหาดเล็กหลวงลงเป็นกองมหาดเล็กตาม พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการในสำนักพระราชวังและสำนักงานราชเลขานุการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๔๗๘โดยแบ่งออกเป็น 3 แผนกคือ

• แผนกกลาง
• แผนกรับใช้
• แผนกชาวที่

จากนั้นจึงได้มีการฟื้นฟูและยกฐานะกองมหาดเล็กขึ้นเป็นกรมมหาดเล็กอีกครั้งหนึ่งตามมาตรา 7 (4) แห่ง พระราชกฤษฎีกาจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๕๖๐ เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 โดยยังคงเป็นส่วนราชการในสังกัดสำนักพระราชวังตามเดิมและในภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็นกรมมหาดเล็ก 904 ต่อมา สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร จึงได้มีพระราชโองการโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้งให้ นาวาอากาศตรี อัษฎาวุธ วัฒนางกูร เป็นอธิบดีกรมมหาดเล็ก 904 คนแรกตั้งแต่วันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2561

และในวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2563 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้ พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมมหาดเล็ก 904สืบต่อจากนาวาอากาศตรีอัษฎาวุธ

อธิบดี

รายชื่อ	เริ่มดำรงตำแหน่ง	สิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง
นาวาอากาศตรี อัษฎาวุธ วัฒนางกูร	25 ตุลาคม พ.ศ. 2560	15 มีนาคม พ.ศ. 2563
พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย	15 มีนาคม พ.ศ. 2563	ปัจจุบัน

ดูเพิ่ม

• มหาดเล็ก

อ้างอิง

1. พระราชบัญญัติกรมมหาดเล็ก ร.ศ. 112
2. พระบรมราชโองการ ประกาศ จัดการปกครองกรมมหาดเล็ก
3. พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนเสนาบดีกระทรวงวังและรวมกรมมหาดเล็กเข้าในกระทรวงวัง
4. พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการสำนักงานและกรมในกระทรวงวัง พุทธศักราช ๒๔๗๖
5. พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช ๒๔๗๘
6. พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการในสำนักพระราชวังและสำนักงานราชเลขานุการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๔๗๘
7. พระราชกฤษฎีกาจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๕๖๐
8. พระราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนในพระองค์
9. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งข้าราชการในพระองค์และนายทหารราชองครักษ์พิเศษ