ครอง จ นดาวงศ 28 มกราคม พ ศ 2451 31 พฤษภาคม พ ศ 2504 เป นคร น กการเม องและน กเคล อนไหวชาวไทย เป นหน งในสมาช กขบวนการเสร

ครอง จันดาวงศ์ (28 มกราคม พ.ศ. 2451 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2504) เป็นครู นักการเมืองและนักเคลื่อนไหวชาวไทย เป็นหนึ่งในสมาชิกขบวนการเสรีไทยสายอีสาน ช่วงบั้นปลายชีวิตเป็นผู้ต้องโทษตามมาตรา 17 ของรัฐบาล จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ เจ้าของวลี "เผด็จการจงพินาศ ประชาธิปไตยจงเจริญ"

ครอง จันดาวงศ์
ครอง ในปี พ.ศ. 2502

สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสกลนคร
ดำรงตำแหน่ง 15 ธันวาคม พ.ศ. 2500 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501

ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	28 มกราคม พ.ศ. 2451 อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร มณฑลอุดร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	31 พฤษภาคม พ.ศ. 2504 (53 ปี) สนามบินลับเสรีไทย ตำบลสว่างเเดนดิน อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ประเทศไทย
สาเหตุการเสียชีวิต	ประหารชีวิตด้วยการยิงเป็นชุด
เชื้อชาติ	ไทย
พรรคการเมือง	เศรษฐกร
สถานะทางคดี	ประหารชีวิตตามคำสั่งสฤษดิ์ ธนะรัชต์

ข้อหา	กบฏต่อความมั่นคงและมีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์
วันที่ถูกจับ	6 พฤษภาคม พ.ศ. 2504


คู่สมรส	มุกดา จันดาวงศ์ แตงอ่อน แซ่เต็ง
บุตร	4 คน
บุพการี	หมื่นศรีภักดี (กี จันดาวงศ์) (บิดา) เชียงวัน จันดาวงศ์ (มารดา)
วิชาชีพ	ครู, นักการเมือง, นักเคลื่อนไหว

ประวัติ

ครอง จันดาวงศ์ มีภูมิลำเนาที่คุ้มวัดศรีสะเกษ ตำบลธาตุเชิงชุม อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร บิดาชื่อนายกี จันดาวงษ์ (ต่อมาได้บรรดาศักดิ์เป็นหมื่นศรีภักดี) มารดาชื่อแม่เชียงวัน มีเชื้อสายไทย้อ เป็นบุตรคนสุดท้องจากพี่น้องจำนวน 9 คน เริ่มอาชีพรับราชการครูแห่งแรกที่บ้านตาลโกน อำเภอสว่างแดนดิน เป็นผู้ร่วมก่อตั้ง และ โรงเรียนราษฎรเพื่อส่งเสริมการศึกษาของเยาวชนในจังหวัด ร่วมกับนายเตียง ศิริขันธ์ และได้รับเลือกจากประชาชนให้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 9 ในการเลือกตั้งเดือนธันวาคม พ.ศ. 2500

ชีวิตครอบครัว

ได้สมรสกับ น.ส.มุกดา ลูกสาวกำนันบ้านบงเหนือ แต่ความสัมพันธ์ไม่ราบรื่น จึงได้หย่าขาดจากกัน ต่อมาได้ย้ายไปเป็นครูอีกหลายโรงเรียน และได้สมรสใหม่กับ น.ส.แตงอ่อน แซ่เต็ง ใน พ.ศ. 2480 จนกระทั่งย้ายมาเป็นครูใหญ่ที่โรงเรียนวัดบ้านทรายมูล ตำบลพันนา ในอำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ครูครอง มีบุตรทั้งหมด 4 คน เช่น วิทิต จันดาวงศ์, ธำรง จันดาวงศ์, ควรครอง จันดาวงศ์ (จาก น.ส.แตงอ่อน) เดช จันดาวงศ์ (จาก น.ส. มุกดา)

การเสียชีวิต

ครอง จันดาวงศ์ เป็นนักโทษทางการเมืองซึ่งถูกจับกุมในข้อหากบฏต่อความมั่นคงและมีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ พร้อมกับผู้ถูกจับกุมคนอื่นๆ รวม 108 คน และถูกตัดสินให้ต้องโทษประหารชีวิตโดยไม่ผ่านกระบวนการยุติธรรม การสอบสวนมีเพียงการสอบสวนที่กรุงเทพมหานคร ประมาณ 20 วัน และถูกนำตัวไปประหารชีวิตที่ อำเภอสว่างแดนดิน เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2504 พร้อมด้วยนายโดย ก่อนหน้านี้ได้มีการประหาร นายศุภชัย ศรีสติ ในวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2502 และ ภายหลังจากนั้น มีการประหาร นายรวม วงษ์พันธ์ ในวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2505 โดยอาศัยอำนาจตามาตรา 17 เช่นเดียวกัน

ทั้งนี้ เจ้าหน้าที่ได้อ่านบทลงโทษอาศัยอำนาจคำตัดสินตามมาตรา 17 ของ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ก่อนการประหารและนายครองได้เปล่งคำขวัญ เผด็จการจงพินาศ ประชาธิปไตยจงเจริญ เป็นประโยคสุดท้ายของชีวิต

อ้างอิง

กระสุนสาด ตายคาหลักประหาร “ครูครอง จันดาวงศ์” ตั้งสมาคมลับ ท้าอำนาจรัฐ
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั่วไป พ.ศ. ๒๕๐๐ ครั้งที่ ๒
ครูครอง จันดาวงศ์” นักต่อสู้ปชต.เจ้าของวาทะ “เผด็จการจงพินาศ ประชาธิปไตยจงเจริญ
เส้นทางชีวิต วิทิต จันดาวงศ์(1) : ครอบครัว‘จันดาวงศ์’รื่นรมย์และขมขื่น
ครอง จันดาวงศ์ วาทะอมตะ สืบทอดเจตนารมณ์ประชาธิปไตย

[1] กระสุนสาด ตายคาหลักประหาร “ครูครอง จันดาวงศ์” ตั้งสมาคมลับ ท้าอำนาจรัฐ

[2] ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั่วไป พ.ศ. ๒๕๐๐ ครั้งที่ ๒

[3] ครูครอง จันดาวงศ์” นักต่อสู้ปชต.เจ้าของวาทะ “เผด็จการจงพินาศ ประชาธิปไตยจงเจริญ

[4] เส้นทางชีวิต วิทิต จันดาวงศ์(1) : ครอบครัว‘จันดาวงศ์’รื่นรมย์และขมขื่น

[5] ครอง จันดาวงศ์ วาทะอมตะ สืบทอดเจตนารมณ์ประชาธิปไตย