Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ชาง ยาง (จีน: 商鞅; พินอิน: Shāng Yāng; ราว 390–338 ปีก่อนคริสตกาล) หรือ เว่ย์ ยาง (จีน: 衞鞅; พินอิน: Wèi Yāng) ชื่อเดิมคือ กงซุน ยาง (จีน: 公孫鞅; พินอิน: Gōngsūn Yāng) เป็นรัฐบุรุษและนักปฏิรูปแห่งรัฐฉิน (秦國) มีชีวิตอยู่ในยุครณรัฐ (戰國時代) ของจีนโบราณ นโยบายของเขาทำให้ฉินสามารถครองแผ่นดินจีนและผนวกแว่นแคว้นเข้าเป็นหนึ่งเดียวกันได้สำเร็จ เขากับศิษยานุศิษย์ยังฝากผลงานไว้ในตำราชื่อ (商君書) ซึ่งนักวิชาการสมัยใหม่เห็นว่า เป็นรากฐานแห่ง (Chinese Legalism)
| ชาง ยาง | |||||||||||||||||||||||||||||||
 รูปปั้นของชาง ยาง | |||||||||||||||||||||||||||||||
| ภาษาจีน | 商鞅 | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
ชีวิต
ต้นชีวิต
ชาง ยาง เกิดใน (衛國) ซึ่งอยู่ในความปกครองของราชวงศ์โจว (周朝) เขารับราชการในรัฐเว่ย์ แต่ภายหลัง ฉินเซี่ยวกง (秦孝公) ผู้ปกครองรัฐฉิน สนับสนุนให้เขาทิ้งตำแหน่งในรัฐเว่ย์มาเป็นที่ปรึกษาราชการในรัฐฉิน
การปฏิรูป
ระหว่างรับราชการในรัฐฉิน ชาง ยาง ริเริ่มการปฏิรูปหลายประการที่ช่วยให้รัฐฉินเกิดความเข้มแข็งในทางทหารและการรวมศูนย์อำนาจ (韓非) นักประวัติศาสตร์แห่งยุครณรัฐ ระบุว่า ชาง ยาง ได้เสนอทฤษฎีเกี่ยวกับการปรับปรุงกฎหมาย (定法) และการปฏิบัติต่อปวงชนอย่างเสมอหน้ากัน (一民) ชาง ยาง เชื่อในหลักนิติธรรมและให้ความสำคัญแก่ความรักชาติยิ่งกว่าความรักญาติ เขาทำข้อเสนอสองประการเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงในรัฐฉิน ข้อเสนอแรกมีขึ้นเมื่อ 356 ปีก่อนคริสตกาล ว่าด้วยการปรับปรุง (法经) ของ (李悝) ที่ใช้มานาน การยึดอสังหาริมทรัพย์ของชนชั้นขุนนางมาแจกจ่ายให้ทหารตามความชอบในสงคราม การปรับปรุงโครงสร้างยศทหารโดยแบ่งออกเป็น 20 ชั้นตามผลงาน และการส่งเสริมเกษตรกรรมในที่ดินรกร้างว่างเปล่าเพื่อช่วยให้เศรษฐกิจเฟื่องฟู โดยใช้แรงงานของผู้อพยพเข้าเมือง เพราะพลเมืองหลักเกณฑ์เข้ากองทัพสิ้นแล้ว ข้อเสนอที่สองมีขึ้นเมื่อ 350 ปีก่อนคริสตกาล ว่าด้วยการแบ่งปันที่ดินด้วยระบบใหม่ที่มีมาตรฐาน และการปฏิรูปภาษีอากร
แนวคิดของชาง ยาง ยังเป็นที่เลื่อมใสของจักรพรรดิฮั่นอู่ (漢武帝) ในสมัยหลัง
การเสียชีวิต
การปฏิรูปของชาง ยาง แม้ทำให้รัฐฉินรุ่งเรือง แต่ก็ทำให้ประโยชน์ของชนชั้นขุนนางเสื่อมถอย จึงไม่เป็นที่สบอารมณ์ของชนชั้นปกครองเสมอมา นอกจากนี้ ครั้งหนึ่ง ฉินฮุ่ยเหวินจฺวิน (秦惠文君) บุตรชายของฉินเซี่ยวกง กระทำความผิด ชาง ยาง ให้ลงโทษไม่ไว้หน้าเพื่อรักษากฎหมาย ทำให้ฉินฮุ่ยเหวินจฺวินผูกใจเจ็บ
เมื่อฉินเซี่ยวกงถึงแก่กรรมแล้ว ฉินฮุ่ยเหวินจฺวินขึ้นสืบตำแหน่งต่อ และไม่รอช้าที่จะแก้แค้น ฉินฮุ่ยเหวินจฺวินกล่าวหาว่า ชาง ยาง เป็นกบฏ และสั่งประหารทั้งโคตร ชาง ยาง หนีไปขอหลบซ่อน ณ โรงพักแรมแห่งหนึ่ง แต่เจ้าของบอกปัด เพราะกฎหมายที่ชาง ยาง บัญญัติไว้เองระบุว่า ห้ามรับคนที่ไม่สามารถระบุตัวตนได้ตามสมควรเข้าพักอาศัย ที่สุดแล้ว ชาง ยาง ถูกจับกุม และถูกประหารด้วยวิธี (車裂) คือ ผูกร่างกายเข้ากับรถเทียมสัตว์ห้าคัน แล้วเร่งให้สัตว์ลากไปในทิศทางต่าง ๆ จนร่างฉีกขาดเป็นชิ้น ๆ ส่วนครอบครัวของเขาก็ถูกประหารสิ้นตามคำสั่งของฉินฮุ่ยเหวินจฺวิน
แม้จงเกลียดชาง ยาง เพียงไร ฉินฮุ่ยเหวินจฺวินก็ยังปฏิรูปบ้านเมืองตามแนวทางของชาง ยาง ต่อไป แต่เบนเป้าหมายจากการผนวกภาคกลางไปยึดครอง (蜀國) และ (巴國) ในภาคใต้แทน
อ้างอิง
- Antonio S. Cua (ed.), 2003, p. 362, Encyclopedia of Chinese Philosophy [1]
- Pines, Yuri, "Legalism in Chinese Philosophy", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2014 Edition), Edward N. Zalta (ed.), 1.1 Major Legalist Texts, http://plato.stanford.edu/archives/win2014/entries/chinese-legalism/
- pg 79 of Classical China
- Creel 1970, What Is Taoism?, 115
- 商君列传 (vol. 68), , Sima Qian
- pg 80 of Classical China, ed. William H. McNeill and Jean W. Sedlar, , 1970. LCCN: 68-8409
- 和氏, ,
- 东周列国志, 蔡元放
- Steven F. Sage 1992. p.116. Ancient Sichuan and the Unification of China. https://books.google.com/books?id=VDIrG7h_VuQC&pg=PA116
บรรณานุกรม
- Zhang, Guohua, "Shang Yang"[]. (Law Edition), 1st ed.
- Xie, Qingkui, "Shang Yang" เก็บถาวร 2007-05-09 ที่ . (Political Science Edition), 1st ed.
- 国史概要 (第二版) ISBN
- 戰國策 (), 秦第一
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
chang yang cin 商鞅 phinxin Shang Yang raw 390 338 pikxnkhristkal hrux ewy yang cin 衞鞅 phinxin Wei Yang chuxedimkhux kngsun yang cin 公孫鞅 phinxin Gōngsun Yang epnrthburusaelankptirupaehngrthchin 秦國 michiwitxyuinyukhrnrth 戰國時代 khxngcinobran noybaykhxngekhathaihchinsamarthkhrxngaephndincinaelaphnwkaewnaekhwnekhaepnhnungediywknidsaerc ekhakbsisyanusisyyngfakphlnganiwintarachux 商君書 sungnkwichakarsmyihmehnwa epnrakthanaehng Chinese Legalism chang yangruppnkhxngchang yangphasacin商鞅karthxdesiyngphasacinklangmatrthanhny hwiphinxinShang Yangcuxinㄕㄤㄧㄤˇkwy hwihlwhmacuxShang Iangewd iclsShang1 Yang1IPA ʂa ŋ ja ŋ phasakwangtungmatrthanxksrormnaebbeylSeung YeungIPA sœ ːŋ jœ ːŋ y hwidephngSoeng1 Joeng1phasahminitSiong Ng s taŋ ʔaŋchiwittnchiwit chang yang ekidin 衛國 sungxyuinkhwampkkhrxngkhxngrachwngsocw 周朝 ekharbrachkarinrthewy aetphayhlng chinesiywkng 秦孝公 phupkkhrxngrthchin snbsnunihekhathingtaaehnnginrthewymaepnthipruksarachkarinrthchin karptirup rahwangrbrachkarinrthchin chang yang rierimkarptiruphlayprakarthichwyihrthchinekidkhwamekhmaekhnginthangthharaelakarrwmsunyxanac 韓非 nkprawtisastraehngyukhrnrth rabuwa chang yang idesnxthvsdiekiywkbkarprbprungkdhmay 定法 aelakarptibtitxpwngchnxyangesmxhnakn 一民 chang yang echuxinhlknitithrrmaelaihkhwamsakhyaekkhwamrkchatiyingkwakhwamrkyati ekhathakhxesnxsxngprakarephuxsrangkhwamepliynaeplnginrthchin khxesnxaerkmikhunemux 356 pikxnkhristkal wadwykarprbprung 法经 khxng 李悝 thiichmanan karyudxsngharimthrphykhxngchnchnkhunnangmaaeckcayihthhartamkhwamchxbinsngkhram karprbprungokhrngsrangysthharodyaebngxxkepn 20 chntamphlngan aelakarsngesrimekstrkrrminthidinrkrangwangeplaephuxchwyihesrsthkicefuxngfu odyichaerngngankhxngphuxphyphekhaemuxng ephraaphlemuxnghlkeknthekhakxngthphsinaelw khxesnxthisxngmikhunemux 350 pikxnkhristkal wadwykaraebngpnthidindwyrabbihmthimimatrthan aelakarptirupphasixakr aenwkhidkhxngchang yang yngepnthieluxmiskhxngckrphrrdihnxu 漢武帝 insmyhlng karesiychiwit karptirupkhxngchang yang aemthaihrthchinrungeruxng aetkthaihpraoychnkhxngchnchnkhunnangesuxmthxy cungimepnthisbxarmnkhxngchnchnpkkhrxngesmxma nxkcakni khrnghnung chinhuyehwinc win 秦惠文君 butrchaykhxngchinesiywkng krathakhwamphid chang yang ihlngothsimiwhnaephuxrksakdhmay thaihchinhuyehwinc winphukicecb emuxchinesiywkngthungaekkrrmaelw chinhuyehwinc winkhunsubtaaehnngtx aelaimrxchathicaaekaekhn chinhuyehwinc winklawhawa chang yang epnkbt aelasngpraharthngokhtr chang yang hniipkhxhlbsxn n orngphkaermaehnghnung aetecakhxngbxkpd ephraakdhmaythichang yang byytiiwexngrabuwa hamrbkhnthiimsamarthrabutwtnidtamsmkhwrekhaphkxasy thisudaelw chang yang thukcbkum aelathukprahardwywithi 車裂 khux phukrangkayekhakbrthethiymstwhakhn aelwerngihstwlakipinthisthangtang cnrangchikkhadepnchin swnkhrxbkhrwkhxngekhakthukpraharsintamkhasngkhxngchinhuyehwinc win aemcngekliydchang yang ephiyngir chinhuyehwinc winkyngptirupbanemuxngtamaenwthangkhxngchang yang txip aetebnepahmaycakkarphnwkphakhklangipyudkhrxng 蜀國 aela 巴國 inphakhitaethnxangxingAntonio S Cua ed 2003 p 362 Encyclopedia of Chinese Philosophy 1 Pines Yuri Legalism in Chinese Philosophy The Stanford Encyclopedia of Philosophy Winter 2014 Edition Edward N Zalta ed 1 1 Major Legalist Texts http plato stanford edu archives win2014 entries chinese legalism pg 79 of Classical China Creel 1970 What Is Taoism 115 商君列传 vol 68 Sima Qian pg 80 of Classical China ed William H McNeill and Jean W Sedlar 1970 LCCN 68 8409 和氏 东周列国志 蔡元放 Steven F Sage 1992 p 116 Ancient Sichuan and the Unification of China https books google com books id VDIrG7h VuQC amp pg PA116brrnanukrmZhang Guohua Shang Yang lingkesiy Law Edition 1st ed Xie Qingkui Shang Yang ekbthawr 2007 05 09 thi Political Science Edition 1st ed 国史概要 第二版 ISBN 7 309 02481 8 戰國策 秦第一