การรู้หนังสือในประเทศอินเดียเป็นกุญแจสำคัญสู่การพัฒนาทางสังคมและเศรษฐกิจประเทศอินเดียมี (literacy rate) อยู่ที่ 74.04% (ค.ศ. 2011) ถึงแม้ว่าจะมีโครงการจากรัฐบาลต่าง ๆ แต่อัตราการรู้หนังสือในประเทศอินเดียนั้นถือว่าเพิ่มขึ้นแค่เพียง "น้อยนิด" ("sluggishly") เท่านั้น จากข้อมูลปี ค.ศ. 2011 พบว่าประเทศอินเดียมีการเติบโตของอัตราการรู้หนังสือในระยะหนึ่งทศวรรษจากปี ค.ศ. 2001 ถึง 2011 อยู่ที่ 9.2% ถือว่าช้ากว่าการเติบโตในทศวรรษก่อนหน้า การศึกษาเชิงวิเคราะห์เก่าแก่ชิ้นหนึ่งจากปี ค.ศ. 1990 ได้ประมาณการว่าในปี ค.ศ. 2060 ประเทศอินเดียถึงจะมีอัตราการรู้หนังสือทั้งประเทศ ด้วยอัตราการเติบโตของการรู้หนังสือในขณะนั้น
ในประเทศอินเดียมี(ช่องว่างระหว่างเพศ) (gender disparity) ในอัตราการรู้หนังสือ ซึ่งผู้ชายอยู่ที่ 82.14% และผู้หญิงอยู่ที่ 65.46% อัตราการรู้หนังสือที่ต่ำในผู้หญิงอินเดียนั้นส่งผลร้ายแรงต่อ งานวิจัยพบว่าการรู้หนังสือของผู้หญิงเป็นตัวทำนายสำคัญของการคุมกำเนิดในคู่สมรสชาวอินเดีย อย่างไรก็ดีมีสัญญาณบวกเนื่องจากอัตรารู้หนังสือในผู้หญิงนั้นเพิ่มขึ้น (11.8%) ซึ่งค่อนข้างเร็วกว่าการเติบโตของอัตราการรู้หนังสือในผู้ชาย (6.9%) ในช่วงความต่างระหว่างหนึ่งทศวรรษ 2001–2011 แปลความได้ว่าช่องว่างทางเพศ (gender gap) ดูจะแคบลง
สถิติการรู้หนังสือเปรียบเทียบระหว่างประเทศ
ตารางต่อไปนี้แสดงอัตราการรู้หนังสือในเยาวชนและผู้ใหญ่ของอินเดียและประเทศเพื่อนบ้านบางประเทศ (ค.ศ. 2015) การรู้หนังสือในผู้ใหญ่นั้นกำหนดอายุอยู่ที่ 15 ปีขึ้นไป ส่วนของเยาวชนคือกลุ่มอายุ 15–24 ปี (กล่าวคือข้อมูลส่วนเยาวชนเป็นส่วนหนึ่ง (subset) ของผู้ใหญ่)
ประเทศ | อัตราการรู้หนังสือในผู้ใหญ่ | อัตราการรู้หนังสือในเยาวชน (อายุ 15–24 ปี) |
---|---|---|
ประเทศจีน | 96.4% | 99.7% |
ประเทศศรีลังกา | 92.6% | 98.8% |
ประเทศเมียนมาร์ | 93.7% | 96.3% |
ค่าเฉลี่ยโลก | 86.3% | 91.2% |
ประเทศอินเดีย | 74.37% | 91.66% |
ประเทศเนปาล | 64.7% | 86.9% |
ประเทศบังกลาเทศ | 61.5% | 83.2% |
ประเทศปากีสถาน | 58% | 80.3% |
ความไม่เสมอภาคในอัตราการรู้หนังสือ
หนึ่งในตัวแปรสำคัญที่ทำให้ประเทศอินเดียมีอัตราการรู้หนังสือที่ค่อนข้างต่ำมาจากคุณภาพและการมีอยู่ของโรงเรียนในเขตชนบทและถิ่นทุรกันดาร ในปี ค.ศ. 2006–2007 ประเทศอินเดียเคยประสบปัญหาห้องเรียนขาดแคลนไม่เพียงพอต่อประชากร นอกจากนี้ ในหลายโรงเรียนยังขาดการรักษาความสะอาดที่เหมาะสม จากการสำรวจโรงเรียนประถมของรัฐบาล 188 แห่งในอินเดียเหนือและกลาง พบว่า 59% เข้าไม่ถึงน้ำสะอาด และ 89% ไม่มีสุขาในโรงเรียน ในกว่า 600,000 หมู่บ้านและสลัมในเขตเมืองที่เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ การศึกษาขั้นพื้นฐานโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายนั้นเป็นขั้นตอนพื้นฐานของการรู้หนังสือที่ดำเนินการโดยครูที่แทบจะไม่ได้ผ่านการคัดกรอง ซึ่งเรียกกันว่า 'ครูพารา' ('para teachers') อัตราส่วนนักเรียนต่อครูโดยเฉลี่ยในอินเดียอยู่ที่ ครูหนึ่งคนต่อนักเรียน 42 คน แสดงให้เห็นถึงการขาดแคลนทรัพยากรครูอย่างชัดเจน การขาดทรัพยากรครูนั้นส่งผลให้เกิดโรงเรียนที่ไม่มีมาตรฐาน อันส่งผลให้อัตราการรู้หนังสือยิ่งเกิดความต่างมากขึ้นไปอีก นอกจากนี้ค่าใช้จ่ายที่จัดสรรไว้ให้ด้านการศึกษาของประเทศอินเดียไม่เคยสูงเกิน 4.3% ของจีดีพี ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1951 ถึง 2002 ในขณะที่คณะกรรมการโกฐารี (Kothari Commision) ตั้งเป้าไว้อยู่ที่ 6% สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนส่งผลให้เกิดปัญหาการรู้หนังสือในประเทศอินเดีย
นอกจากนี้แล้วการแบ่งแยกวรรณะอย่างรุนแรงก็ยังมีอยู่ในสังคมอินเดีย การแบ่งแยก (Discrimination) ผู้ที่มีวรรณะที่ต่ำกว่าส่งผลให้มีอัตราการลาออกจากโรงเรียนกลางคัน (dropout rates) ที่สูงและมีอัตราการสมัครเข้าโรงเรียน (enrollment rates) ที่ต่ำ องค์กรสำรวจกลุ่มตัวอย่างแห่งชาติ (National Sample Survey Organisation) และกรมสำรวจสุขภาพครอบครัวแห่งชาติ (National Family Health Survey) ได้เก็บรวบรวมข้อมูลพบว่าเปอร์เซ็นต์เยาวชนที่จบการศึกษาจากระดับประถมศึกษามีรายงานอยู่ที่เพียง 36.8% และ 37.7% ตามลำดับ เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2005 นายกรัฐมนตรีอินเดียได้กล่าวว่าเขารู้สึกเจ็บปวดที่พบว่า "เยาวชนเพียง 47 คนใน 100 คนเท่านั้นที่เข้าเรียนในระดับประถม 1 แล้วจะเรียนต่อไปจนถึงชั้นประถม 8 ซึ่งทำให้อัตราการลาออกจากโรงเรียนกลางคันอยู่ที่ 52.78%" ("only 47 out of 100 children enrolled in class I reach class VIII, putting the dropout rate at 52.78 per cent.") มีการประมาณการไว้ว่าเยาวชนอายุ 6-14 ปีอย่างน้อย 35 ล้านคน หรืออาจมากถึง 60 คน กำลังไม่ได้รับการศึกษาในโรงเรียน
อีกเหตุผลหนึ่งคืออัตราการรู้หนังสือที่ต่ำมากในผู้หญิงอินเดีย ความไม่เท่าเทียมทางเพศนี้ส่งผลให้การรู้หนังสือในผู้หญิงของอินเดียอยู่ที่ 65.46% ต่ำกว่าของผู้ชายซึ่งอยู่ที่ 82.14% เนื่องจากการกำหนดภาพเหมารวมของหน้าที่ผู้หญิงและผู้ชายที่ชัดเจนและหนักหน่วง (strong stereotyping of female and male roles) ส่งผลให้เด็กผู้ชายมักถูกสั่งสอนให้ทำตัวมีประโยชน์ ดังนั้นจึงต้องมีการศึกษาด้วย ในขณะที่ผู้หญิงนั้นจะถูกดึงไปใช้ช่วยกิจกรรมในภาคเกษตรกรรมที่บ้าน ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ไม่ต้องอาศัยการศึกษาอย่างเป็นระบบ แทนที่ผู้ชายซึ่งได้รับการศึกษามาอย่างเป็นระบบ ทั้งนี้ น้อยกว่า 2% ของผู้หญิงที่ทำงานด้านเกษตรกรรมได้ผ่านการเรียนรู้ในโรงเรียนมาก่อน
อ้างอิง
- Ranking of states and union territories by literacy rate: 2011 Census of India Report (2013)
- "UNESCO: Literacy". UNESCO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 พฤษภาคม 2009.
- "Number of literates and Literacy Rate by sex and residence". censusindia.gov.in. สืบค้นเมื่อ 18 กุมภาพันธ์ 2020.
- . Indiainfo.com. 1 กุมภาพันธ์ 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 สิงหาคม 2009. สืบค้นเมื่อ 20 กันยายน 2009.
... Literacy in India is increasing at a sluggish rate of 1.5 percent per year, says a recent report of the National Sample Survey Organisation (NSO) ... India's average literacy rate is pegged at 100.38 percent ...
- (PDF). Population Institute, East-West Centre. ธันวาคม 1990. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 25 ธันวาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2009.
- Robert Engelman; และคณะ (2009). "The State of World Population 2009" (PDF).
- A. Dharmalingam; S. Philip Morgan (1996). "Women's work, autonomy, and birth control: evidence from two south India villages". Population Studies. 50 (2): 187–201. doi:10.1080/0032472031000149296. JSTOR 2174910.
- . National Literacy Mission. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 มิถุนายน 2009. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2009.
- . UNESCO Institute for Statistics. กันยายน 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 มิถุนายน 2017. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2015.
- "UNESCO Institute for Statistics". Stats.uis.unesco.org. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 ธันวาคม 2018. สืบค้นเมื่อ 29 เมษายน 2020.
- . Stats.uis.unesco.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 มกราคม 2019. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- UNICEF. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 ธันวาคม 2018. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2009.
- UNESCO (2015). . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 กรกฎาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- "Adult and youth literacy" (PDF). UNESCO. กันยายน 2012.
- . Stats.uis.unesco.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2016. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- . Stats.uis.unesco.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 มกราคม 2019. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- Riazul Haq (26 พฤษภาคม 2017). "Literay rate in Pakistan slips by 2%". The Express Tribune.
- "UNESCO Institute for Statistics". Stats.uis.unesco.org. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2015.
- Angel Broking (มิถุนายน 2008). (Report). The Distributor. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2014. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- Basu, Kaushik (29 พฤศจิกายน 2004). "Educating India". BBC. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- Marie Lall (เมษายน 2005). "The Challenges for India's Education System" (PDF). Chatham House. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- . UNICEF India. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 มิถุนายน 2014. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- Ajay Deshpande; Sayan Mitra (19 มิถุนายน 2006). "Primary Education in India: Key Problems" (PDF). MIT India Reading Group. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- (PDF). UNICEF. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 24 พฤศจิกายน 2020. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- . Education for all in India. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 มีนาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
- Sonalde Desai (1994). (PDF). The Population Council. ISBN . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2 เมษายน 2012. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2011.
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ การรู้หนังสือในประเทศอินเดีย
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
karruhnngsuxinpraethsxinediyepnkuyaecsakhysukarphthnathangsngkhmaelaesrsthkicpraethsxinediymi literacy rate xyuthi 74 04 kh s 2011 thungaemwacamiokhrngkarcakrthbaltang aetxtrakarruhnngsuxinpraethsxinediynnthuxwaephimkhunaekhephiyng nxynid sluggishly ethann cakkhxmulpi kh s 2011 phbwapraethsxinediymikaretibotkhxngxtrakarruhnngsuxinrayahnungthswrrscakpi kh s 2001 thung 2011 xyuthi 9 2 thuxwachakwakaretibotinthswrrskxnhna karsuksaechingwiekhraahekaaekchinhnungcakpi kh s 1990 idpramankarwainpi kh s 2060 praethsxinediythungcamixtrakarruhnngsuxthngpraeths dwyxtrakaretibotkhxngkarruhnngsuxinkhnannaephnthixtraswnkarruhnngsux kh s 2011 inpraethsxinediymichxngwangrahwangephs gender disparity inxtrakarruhnngsux sungphuchayxyuthi 82 14 aelaphuhyingxyuthi 65 46 xtrakarruhnngsuxthitainphuhyingxinediynnsngphlrayaerngtx nganwicyphbwakarruhnngsuxkhxngphuhyingepntwthanaysakhykhxngkarkhumkaenidinkhusmrschawxinediy xyangirkdimisyyanbwkenuxngcakxtraruhnngsuxinphuhyingnnephimkhun 11 8 sungkhxnkhangerwkwakaretibotkhxngxtrakarruhnngsuxinphuchay 6 9 inchwngkhwamtangrahwanghnungthswrrs 2001 2011 aeplkhwamidwachxngwangthangephs gender gap ducaaekhblngsthitikarruhnngsuxepriybethiybrahwangpraethstarangtxipniaesdngxtrakarruhnngsuxineyawchnaelaphuihykhxngxinediyaelapraethsephuxnbanbangpraeths kh s 2015 karruhnngsuxinphuihynnkahndxayuxyuthi 15 pikhunip swnkhxngeyawchnkhuxklumxayu 15 24 pi klawkhuxkhxmulswneyawchnepnswnhnung subset khxngphuihy odyyuensok kh s 2015 praeths xtrakarruhnngsuxinphuihy xtrakarruhnngsuxineyawchn xayu 15 24 pi praethscin 96 4 99 7 praethssrilngka 92 6 98 8 praethsemiynmar 93 7 96 3 khaechliyolk 86 3 91 2 praethsxinediy 74 37 91 66 praethsenpal 64 7 86 9 praethsbngklaeths 61 5 83 2 praethspakisthan 58 80 3 khwamimesmxphakhinxtrakarruhnngsuxnkeriynhyingkalngthsnsuksainoklkata hnungintwaeprsakhythithaihpraethsxinediymixtrakarruhnngsuxthikhxnkhangtamacakkhunphaphaelakarmixyukhxngorngeriyninekhtchnbthaelathinthurkndar inpi kh s 2006 2007 praethsxinediyekhyprasbpyhahxngeriynkhadaekhlnimephiyngphxtxprachakr nxkcakni inhlayorngeriynyngkhadkarrksakhwamsaxadthiehmaasm cakkarsarwcorngeriynprathmkhxngrthbal 188 aehnginxinediyehnuxaelaklang phbwa 59 ekhaimthungnasaxad aela 89 immisukhainorngeriyn inkwa 600 000 hmubanaelaslminekhtemuxngthietibotkhuneruxy karsuksakhnphunthanodyimesiykhaichcaynnepnkhntxnphunthankhxngkarruhnngsuxthidaeninkarodykhruthiaethbcaimidphankarkhdkrxng sungeriykknwa khruphara para teachers xtraswnnkeriyntxkhruodyechliyinxinediyxyuthi khruhnungkhntxnkeriyn 42 khn aesdngihehnthungkarkhadaekhlnthrphyakrkhruxyangchdecn karkhadthrphyakrkhrunnsngphlihekidorngeriynthiimmimatrthan xnsngphlihxtrakarruhnngsuxyingekidkhwamtangmakkhunipxik nxkcaknikhaichcaythicdsrriwihdankarsuksakhxngpraethsxinediyimekhysungekin 4 3 khxngcidiphi tngaetpi kh s 1951 thung 2002 inkhnathikhnakrrmkarokthari Kothari Commision tngepaiwxyuthi 6 singtang ehlanilwnsngphlihekidpyhakarruhnngsuxinpraethsxinediy nxkcakniaelwkaraebngaeykwrrnaxyangrunaerngkyngmixyuinsngkhmxinediy karaebngaeyk Discrimination phuthimiwrrnathitakwasngphlihmixtrakarlaxxkcakorngeriynklangkhn dropout rates thisungaelamixtrakarsmkhrekhaorngeriyn enrollment rates thita xngkhkrsarwcklumtwxyangaehngchati National Sample Survey Organisation aelakrmsarwcsukhphaphkhrxbkhrwaehngchati National Family Health Survey idekbrwbrwmkhxmulphbwaepxresnteyawchnthicbkarsuksacakradbprathmsuksamiraynganxyuthiephiyng 36 8 aela 37 7 tamladb emuxwnthi 21 kumphaphnth 2005 naykrthmntrixinediyidklawwaekharusukecbpwdthiphbwa eyawchnephiyng 47 khnin 100 khnethannthiekhaeriyninradbprathm 1 aelwcaeriyntxipcnthungchnprathm 8 sungthaihxtrakarlaxxkcakorngeriynklangkhnxyuthi 52 78 only 47 out of 100 children enrolled in class I reach class VIII putting the dropout rate at 52 78 per cent mikarpramankariwwaeyawchnxayu 6 14 pixyangnxy 35 lankhn hruxxacmakthung 60 khn kalngimidrbkarsuksainorngeriyn xikehtuphlhnungkhuxxtrakarruhnngsuxthitamakinphuhyingxinediy khwamimethaethiymthangephsnisngphlihkarruhnngsuxinphuhyingkhxngxinediyxyuthi 65 46 takwakhxngphuchaysungxyuthi 82 14 enuxngcakkarkahndphaphehmarwmkhxnghnathiphuhyingaelaphuchaythichdecnaelahnkhnwng strong stereotyping of female and male roles sngphlihedkphuchaymkthuksngsxnihthatwmipraoychn dngnncungtxngmikarsuksadwy inkhnathiphuhyingnncathukdungipichchwykickrrminphakhekstrkrrmthiban sungepnkickrrmthiimtxngxasykarsuksaxyangepnrabb aethnthiphuchaysungidrbkarsuksamaxyangepnrabb thngni nxykwa 2 khxngphuhyingthithangandanekstrkrrmidphankareriynruinorngeriynmakxnxangxingRanking of states and union territories by literacy rate 2011 Census of India Report 2013 UNESCO Literacy UNESCO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 20 phvsphakhm 2009 Number of literates and Literacy Rate by sex and residence censusindia gov in subkhnemux 18 kumphaphnth 2020 Indiainfo com 1 kumphaphnth 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 28 singhakhm 2009 subkhnemux 20 knyayn 2009 Literacy in India is increasing at a sluggish rate of 1 5 percent per year says a recent report of the National Sample Survey Organisation NSO India s average literacy rate is pegged at 100 38 percent PDF Population Institute East West Centre thnwakhm 1990 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 25 thnwakhm 2010 subkhnemux 25 phvscikayn 2009 Robert Engelman aelakhna 2009 The State of World Population 2009 PDF A Dharmalingam S Philip Morgan 1996 Women s work autonomy and birth control evidence from two south India villages Population Studies 50 2 187 201 doi 10 1080 0032472031000149296 JSTOR 2174910 National Literacy Mission khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 19 mithunayn 2009 subkhnemux 27 phvscikayn 2009 UNESCO Institute for Statistics knyayn 2015 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2 mithunayn 2017 subkhnemux 19 phvscikayn 2015 UNESCO Institute for Statistics Stats uis unesco org subkhnemux 15 singhakhm 2015 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 24 thnwakhm 2018 subkhnemux 29 emsayn 2020 Stats uis unesco org khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 10 mkrakhm 2019 subkhnemux 15 singhakhm 2015 UNICEF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 25 thnwakhm 2018 subkhnemux 27 phvscikayn 2009 UNESCO 2015 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 19 krkdakhm 2010 subkhnemux 15 singhakhm 2015 Adult and youth literacy PDF UNESCO knyayn 2012 Stats uis unesco org khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 17 mkrakhm 2016 subkhnemux 15 singhakhm 2015 Stats uis unesco org khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 6 mkrakhm 2019 subkhnemux 15 singhakhm 2015 Riazul Haq 26 phvsphakhm 2017 Literay rate in Pakistan slips by 2 The Express Tribune UNESCO Institute for Statistics Stats uis unesco org subkhnemux 15 singhakhm 2015 Angel Broking mithunayn 2008 Report The Distributor khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 23 kumphaphnth 2014 subkhnemux 15 knyayn 2011 Basu Kaushik 29 phvscikayn 2004 Educating India BBC subkhnemux 15 knyayn 2011 Marie Lall emsayn 2005 The Challenges for India s Education System PDF Chatham House subkhnemux 15 knyayn 2011 UNICEF India khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 19 mithunayn 2014 subkhnemux 15 knyayn 2011 Ajay Deshpande Sayan Mitra 19 mithunayn 2006 Primary Education in India Key Problems PDF MIT India Reading Group subkhnemux 15 knyayn 2011 PDF UNICEF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 24 phvscikayn 2020 subkhnemux 15 knyayn 2011 Education for all in India khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 29 minakhm 2010 subkhnemux 15 knyayn 2011 Sonalde Desai 1994 PDF The Population Council ISBN 0 87834 082 3 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2 emsayn 2012 subkhnemux 15 knyayn 2011 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb karruhnngsuxinpraethsxinediy