วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญรัสเซีย พ.ศ. 2536

วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2536 เป็นความขัดแย้งทางการเมืองระหว่างประธานาธิบดีรัสเซียและรัฐสภารัสเซียซึ่งระงับด้วยการใช้กำลังทหาร ความสัมพันธ์ระหว่างประธานาธิบดีและรัฐสภาเสื่อมลงเป็นเวลาหนึ่งแล้ว วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญดังกล่าวถึงจุดสูงสุดเมื่อวันที่ 21 กันยายน 2536 เมื่อประธานาธิบดีบอริส เยลต์ซินมุ่งยุบสภานิติบัญญัติของประเทศรัสเซีย (คือ สภาประชาชนและสภาโซเวียตสูงสุด) แม้ประธานาธิบดีไม่มีอำนาจยุบรัฐสภาตามรัฐธรรมนูญ เยลต์ซินใช้ผลการลงประชามติเมื่อเดือนเมษายน 2536 เพื่อหนุนความชอบธรรมของตน รัฐสภาสนองโดยประกาศให้คำวินิจฉัยของประธานาธิบดีไม่มีผลและเป็นโมฆะ ฟ้องให้ขับเยลต์ซินจากตำแหน่ง และประกาศให้รองประธานาธิบดีอะเล็กซันดร์ รุตสคอยรักษาราชการในตำแหน่งประธานาธิบดี

วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญรัสเซีย พ.ศ. 2536
สภาพความเสียหายของอาคาร หลังจากถูกรถถัง​ระดมยิง
วันที่ 21 กันยายน – 4 ตุลาคม 2536 สถานที่ มอสโก ประเทศรัสเซีย ผล เยลต์ซินและรัฐบาลบริหารชนะ มีการกำหนดการปกครองด้วยกฤษฎีกาของประธานาธิบดี ยุบสภาโซเวียตสูงสุด สภาประชาชน สภาโซเวียตภูมิภาคและท้องถิ่น มีการจัดการเลือกตั้งรัฐสภาและลงประชามติรัฐธรรมนูญในปีเดียวกัน
คู่สงคราม
ประธานาธิบดีรัสเซีย กระทรวงกลาโหม	รองประธานาธิบดีรัสเซีย ผู้สนับสนุนสภาโซเวียตสูงสุดและอะเล็กซันดร์ รุตสคอย
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
บอริส เยลต์ซิน	อะเล็กซันดร์ รุตสคอย

สถานการณ์เลวร้ายลงเมื่อย่างเข้าเดือนตุลาคม วันที่ 3 ตุลาคม ผู้เดินขบวนนำแถวตำรวจรอบรัฐสภาออก และยึดสำนักงานนายกเทศมนตรีและพยายามล้อมด้วยการกระตุ้นจากแกนนำ กองทัพ ซึ่งทีแรกประกาศตนเป็นกลาง ปฏิบัติตามคำสั่งของเยลต์ซินล้อมอาคารสภาโซเวียตสูงสุดในเช้าวันที่ 4 ตุลาคมและจับกุมผู้นำการต่อต้าน

ความขัดแย้งนานสิบวันนี้กลายเป็นเหตุการณ์การต่อสู้บนท้องถนนเดี่ยวครั้งนองเลือดที่สุดในประวัติศาสตร์กรุงมอสโกนับแต่การปฏิวัติรัสเซีย พ.ศ. 2460 ตามการประเมินของรัฐบาล มีผู้เสียชีวิต 187 คน และได้รับบาดเจ็บ 437 คน ส่วนการประเมินจากแหล่งนอกภาครัฐกำหนดยอดผู้เสียชีวิตไว้สูงถึง 2,000 คน