จำปา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Magnolia champaca) เป็นพืชไม่ผลัดใบขนาดใหญ่ในวงศ์ Magnoliaceae เดิมมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Michelia champaca มีถิ่นกำเนิดทางตอนใต้ของจีน อินเดีย ไทย มาเลเซีย และ อินโดนีเซีย และมีชื่อตามภาษาท้องถิ่นว่า จุมปา,จุ๋มป๋า (ภาคเหนือ) จำปากอ (มลายู-ใต้) จำปาเขา จำปาทอง (นครศรีธรรมราช) จำปาป่า (สุราษฎร์ธานี)จำปาเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นสูงประมาณ 20 ฟุตมีสีน้ำตาลปนขาวเล็กน้อย กิ่งเปราะ ใบสีเขียวใหญ่เป็นมัน ดอกเริ่มแย้มจะมีกลิ่นหอมในช่วงพลบค่ำ ออกดอกเกือบตลอดปี แต่จะมีดอกมากในช่วงฤดูฝน ปลูกนานกว่า 3 ปี จึงจะออกดอก จำปาเป็นไม้กลางแจ้ง ต้องการน้ำปานกลาง ไม่ชอบที่น้ำขังจะทำให้ตายได้ ดินที่ใช้ปลูกควรเป็นดินร่วน โปร่ง อุดมสมบูรณ์ และจำปาเป็นไม้ที่มีประโยชน์ทางด้านสมุนไพรสูง
จำปา | |
---|---|
สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | พืช |
เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
เคลด: | พืชดอก |
เคลด: | แมกโนลิด |
อันดับ: | อันดับจำปา |
วงศ์: | วงศ์จำปา |
สกุล: | แมกโนเลีย |
สกุลย่อย: | |
ส่วน: | |
ส่วนย่อย: | (L.) ex |
สปีชีส์: | Magnolia champaca |
ชื่อทวินาม | |
Magnolia champaca (L.) ex | |
ชื่อพ้อง | |
|
ลักษณะวิสัย
ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 15-30 เมตร ลำต้นตรง ทรงพุ่มโปร่งเป็นรูปกรวยคว่ำ ค่อนข้างโปร่ง แตกกิ่งจำนวนมากที่ยอด เปลือกสีเทาอมขาว มีกลิ่นฉุน
ลักษณะใบ
เป็น รูปรีแกมขอบขนานกว้าง 4-10 เซนติเมตร ยาว 10-25 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบ เนื้อใบบาง ใบอ่อนมีขน ใบแก่เกลี้ยง เส้นใบ 16-20 คู่ ก้านใบยาว 2-4 เซนติเมตร โคนก้านใบป่อง
ลักษณะดอก
เป็นดอกเดี่ยวสีเหลืองอมส้ม ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกตั้งขึ้น ดอกตูมรูปกระสวย มีแผ่นสีเขียวคลุมอยู่ และจะหลุดไปเมื่อดอกบาน กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีลักษณะเหมือนกัน มีจำนวน 12-15 กลีบ แต่ละกลีบรูปยาวรีแกมรูปหอกกว้าง 1-1.5 เซนติเมตร ยาว 4-4.5 เซนติเมตร กลิ่นหอมแรง ดอกเริ่มแย้มและส่งกลิ่นหอมยามพลบค่ำ ในเช้าวันต่อมากลีบดอกจะกางออกจากกัน และร่วงหล่นลงมาในช่วงเวลาเย็น ออกดอกเกือบตลอดปี แต่จะมีมากในช่วงต้นฤดูฝน
ลักษณะผล
เป็นกลุ่ม ยาว 6-9 เซนติเมตร ผลย่อยค่อนข้างกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เซนติเมตร ติดผลได้ดี มีหลายเมล็ด เปลือกหุ้มเมล็ดสีแดง เมล็ดแก่ในช่วงฤดูแล้ง
การขยายพันธุ์และปลูกเลี้ยง
ขยายพันธุ์ได้ทั้งการเพาะเมล็ด และการตอนกิ่งแต่นิยมเพาะเมล็ดกันมาก เนื่องจากมีเมล็ดจำนวนมาก หาง่าย และเพาะให้งอกได้ง่ายต้นกล้าที่เพาะจากเมล็ดจะมีลำต้นตรง ระบบรากดี เจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว มีทรงพุ่มแน่นทึบสวยงาม ต้นที่ปลูกอยู่บนภูเขาหรือในที่สูงจะติดเมล็ดได้ดีกว่าต้นที่ปลูกบนพื้นราบ จำปาชอบดินร่วนระบายน้ำดีเนื่องจากเป็นไม้ที่ไม่ทนต่อภาวะน้ำท่วมขัง ต้องการรับแสงแดดมากเต็มที่ หากต้องการปลูกให้ออกดอกในกระถางควรใช้วิธีทาบกิ่ง
สรรพคุณ
การใช้ประโยชน์
นิยมปลูกเป็นไม้ดอก ไม้ประดับ ประเภทดอกหอมสวยงาม และเป็นไม้ให้ร่มเงาในสนามได้ดีมากต้นหนึ่ง
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Khela, S. (2014). "Magnolia champaca". IUCN Red List of Threatened Species. 2014: e.T191869A15267603. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T191869A15267603.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- Fl. Forest. Cochinch. 1: t. 3 (1880). "WCSP (2013). World Checklist of Selected Plant Families. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew". สืบค้นเมื่อ July 17, 2013.
- "Magnolia champaca (L.) Baill. ex Pierre". (WCSP). . สืบค้นเมื่อ 13 Mar 2016 – โดยทาง .
- efloras.org: Flora of China treatment of Michelia (Magnolia) champaca. accessed 7.12.2015
- Pacific Horticulture Society: "Striving for Diversity: Fragrant Champaca" . accessed 7.12.2015
อ่านเพิ่ม
- Fernando, M. Thilina R., et al. "Identifying dormancy class and storage behaviour of champak (Magnolia champaca) seeds, an important tropical timber tree." Journal of the National Science Foundation of Sri Lanka 41.2 (2013): 141-146.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Chittagong University, Bangladesh: Michelia champaca - detailed information
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
capa chuxwithyasastr Magnolia champaca epnphuchimphldibkhnadihyinwngs Magnoliaceae edimmichuxwithyasastrwa Michelia champaca mithinkaenidthangtxnitkhxngcin xinediy ithy maelesiy aela xinodniesiy aelamichuxtamphasathxngthinwa cumpa cumpa phakhehnux capakx mlayu it capaekha capathxng nkhrsrithrrmrach capapa surasdrthani capaepnimyuntnkhnadklang latnsungpraman 20 futmisinatalpnkhawelknxy kingepraa ibsiekhiywihyepnmn dxkerimaeymcamiklinhxminchwngphlbkha xxkdxkekuxbtlxdpi aetcamidxkmakinchwngvdufn pluknankwa 3 pi cungcaxxkdxk capaepnimklangaecng txngkarnapanklang imchxbthinakhngcathaihtayid dinthiichplukkhwrepndinrwn oprng xudmsmburn aelacapaepnimthimipraoychnthangdansmuniphrsungcapasthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld aemkonlidxndb xndbcapawngs wngscapaskul aemkoneliyskulyxy swn swnyxy L exspichis Magnolia champacachuxthwinamMagnolia champaca L exchuxphxngChampaca michelia NoronhaMagnolia membranacea P Parm Michelia aurantiaca Wall Michelia blumei Steud Michelia champaca L Michelia euonymoides Burm f Michelia rheedei WightMichelia rufinervis DC Michelia sericea Pers Michelia suaveolens Pers Sampacca euonymoides Burm f KuntzeSampacca suaveolens Pers Kuntzelksnawisyimtnkhnadklangthungkhnadihy sung 15 30 emtr latntrng thrngphumoprngepnrupkrwykhwa khxnkhangoprng aetkkingcanwnmakthiyxd epluxksiethaxmkhaw miklinchunlksnaibepn rupriaekmkhxbkhnankwang 4 10 esntiemtr yaw 10 25 esntiemtr playibaehlm okhnibsxb enuxibbang ibxxnmikhn ibaekekliyng esnib 16 20 khu kanibyaw 2 4 esntiemtr okhnkanibpxnglksnadxkdxkcapasism epndxkediywsiehluxngxmsm xxktamsxkibiklplayking dxktngkhun dxktumrupkraswy miaephnsiekhiywkhlumxyu aelacahludipemuxdxkban klibeliyngaelaklibdxkmilksnaehmuxnkn micanwn 12 15 klib aetlaklibrupyawriaekmruphxkkwang 1 1 5 esntiemtr yaw 4 4 5 esntiemtr klinhxmaerng dxkerimaeymaelasngklinhxmyamphlbkha inechawntxmaklibdxkcakangxxkcakkn aelarwnghlnlngmainchwngewlaeyn xxkdxkekuxbtlxdpi aetcamimakinchwngtnvdufnlksnaphlepnklum yaw 6 9 esntiemtr phlyxykhxnkhangklm esnphasunyklang 1 esntiemtr tidphliddi mihlayemld epluxkhumemldsiaedng emldaekinchwngvduaelngkarkhyayphnthuaelaplukeliyngkhyayphnthuidthngkarephaaemld aelakartxnkingaetniymephaaemldknmak enuxngcakmiemldcanwnmak hangay aelaephaaihngxkidngaytnklathiephaacakemldcamilatntrng rabbrakdi ecriyetibotidxyangrwderw mithrngphumaennthubswyngam tnthiplukxyubnphuekhahruxinthisungcatidemldiddikwatnthiplukbnphunrab capachxbdinrwnrabaynadienuxngcakepnimthiimthntxphawanathwmkhng txngkarrbaesngaeddmaketmthi haktxngkarplukihxxkdxkinkrathangkhwrichwithithabkingsrrphkhunib aek aekpwngkhxngthark dxk aekwingewiynxxnephliy hnamudtalay barunghwic kracayolhit fadsman aekikh thaihesmhainlakhxekid epnyathay thaihpracaeduxnmapkti rksaorkhpwdtamkhx thxnphisphidsaaedng enuxim barungolhit rak khbolhitstrithixyuineruxnifihtkkarichpraoychnniymplukepnimdxk impradb praephthdxkhxmswyngam aelaepnimihrmengainsnamiddimaktnhnungduephimcapi capunxangxingKhela S 2014 Magnolia champaca IUCN Red List of Threatened Species 2014 e T191869A15267603 doi 10 2305 IUCN UK 2014 3 RLTS T191869A15267603 en subkhnemux 19 November 2021 Fl Forest Cochinch 1 t 3 1880 WCSP 2013 World Checklist of Selected Plant Families Facilitated by the Royal Botanic Gardens Kew subkhnemux July 17 2013 Magnolia champaca L Baill ex Pierre WCSP subkhnemux 13 Mar 2016 odythang efloras org Flora of China treatment of Michelia Magnolia champaca accessed 7 12 2015 Pacific Horticulture Society Striving for Diversity Fragrant Champaca accessed 7 12 2015xanephimFernando M Thilina R et al Identifying dormancy class and storage behaviour of champak Magnolia champaca seeds an important tropical timber tree Journal of the National Science Foundation of Sri Lanka 41 2 2013 141 146 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb capa Chittagong University Bangladesh Michelia champaca detailed information