แถวเต๊ง

แถวเต๊ง เดิมเป็นอาคารแถวทิมชั้นเดียวตั้งอยู่อบเขตพระราชฐานชั้นในทั้งด้านทิศตะวันออก ทิศตะวันตก และทิศใต้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นเพื่อกั้นเขตพระราชฐานชั้นในกับพระราชฐานชั้นนอกด้านทิศใต้ และใช้เป็นที่อยู่ของผู้ปฏิบัติงานในเขตพระราชฐานชั้นใน เช่นข้าหลวง คุณพนักงาน คุณห้องเครื่อง คุณเฒ่าแก่ ฯลฯ แถวเต๊งในพระราชฐานชั้นในมีสามแถวดังนี้

ลักษณะของแถวเต๊งท่อ

ส่วนต่าง ๆ ของแถวเต๊งในเขตพระราชฐานชั้นใน พระบรมมหาราชวัง

แถวเต๊งนอกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ปรับปรุงแถวเต๊งท่อและเต๊งด้านกลาง นอกจากนี้ยังโปรดเกล้าฯ ให้สร้างแต๊งแถวนอกดังกล่าวนี้ขึ้นใหม่ ทางทิศใต้ของเขตพระราชฐานชั้นใน ลักษณะแถวเต๊งนอกเป็นอาคารก่ออิฐปูนสูงสองชั้น หลังคามุงกระเบื้องมอญทรงสูง ลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นแบบวิคตอเรียน มีโถงทางเข้าร่วมกันแต่ละคู่ที่ชั้นล่าง ประตูทางเข้าร่วมทำเป็นซุ้มโค้ง มีบันไดภายในเชื่อมชั้นล่างและชั้นบน มีการตกแต่งตอนมุมของอาคารเป็นเสาอิงเซาะร่อง มีบัวหัวเสาเป็นแบบตะวันตก ตอนหักมุมของอาคารทำเป็นรูปจั่วแบบตะวันตก (pediment) ตรงกลางมีลายปูนปั้นรูปวงกลม

แถวเต๊งกลาง หรือโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบหรือเต๊งท่ออาณาเขตตั้งแต่เต๊งแดงถึงเต๊งท่อ เป็นที่พำนักข้าราชบริพารและข้าราชการฝ่ายใน ปัจจุบันเป็นที่ทำการโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ มี 75 ห้อง

แถวเต๊งท่อ เป็นอาคารสูงสองชั้น โครงสร้างก่ออิฐถือปูน แบ่งห้องพักเป็นคู่ ๆ มีสถาปัตยกรรมแบบเดียวกันแถวเต๊งกลาง สันนิษฐานว่าปรับปรุงขึ้นพร้อมกันในสมัยรัชกาลที่ 5