สมโพธิ แสงเดือนฉาย

สมโพธิ แสงเดือนฉาย เกิด 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 (ตามบัตรประชาชน เกิดจริง พ.ศ. 2483) เสียชีวิตเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 เป็นผู้อำนวยการสร้าง และผู้กำกับเทคนิคพิเศษชาวไทย ที่ได้มีโอกาสไปดูงานในบริษัทโตโฮ ประเทศญี่ปุ่น เป็นผู้ก่อตั้งโรงถ่ายภาพยนตร์ไชโย และมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีในฐานะผู้อำนวยการสร้างและผู้กำกับภาพยนตร์ในแนวเทคนิคพิเศษ, แฟนตาซี และวรรณคดีไทย

สมโพธิ แสงเดือนฉาย
เกิด	สมโพธิ แสงเดือนฉาย 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 จังหวัดสมุทรปราการ ประเทศไทย
เสียชีวิต	25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 (80 ปี)
สัญชาติ	ไทย
อาชีพ	ผู้อำนวยการสร้าง, ผู้กำกับภาพยนตร์, ผู้กำกับละครโทรทัศน์
ปีปฏิบัติงาน	พ.ศ. 2513 – 2528
ผลงานเด่น	กิ้งก่ากายสิทธิ์​

ประวัติ

สมโพธิ เกิดที่อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เป็นบุตรของชาวจีนโพ้นทะเลจากมณฑลกวางตุ้ง เดิมมีชื่อว่า "เล็ก" เนื่องจากเป็นบุตรชายคนเล็กของครอบครัว เป็นเด็กวัดตั้งแต่อายุเพียง 7 ขวบ โดยอาศัยอยู่ที่วัดไพชยนต์พลเสพย์ราชวรวิหาร ด้วยการขอพ่อแม่ออกไปอยู่เอง ด้วยความฝันที่อยากเป็นนักสร้างภาพยนตร์ตั้งแต่เด็ก โดยได้รับแรงบันดาลใจจากผลงานการ์ตูนของประยูร จรรยาวงษ์ และภาพยนตร์เร่ที่มาฉายข้างวัด และที่วัดนี้เอง ที่เจ้าอาวาสได้เปลี่ยนชื่อให้เป็น "สมโพธิ" อย่างในปัจจุบัน โดยมีความหมายถึงสัมโพธิญาณ หรือการตรัสรู้ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

สมโพธิเริ่มต้นเรียนรู้งานสร้างภาพยนตร์จากการเป็นลูกจ้างร้านถ่ายรูปก่อน มีผลงานการฉายพระรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงฉลองพระองค์ชุดลูกเสือ แทนช่างภาพตัวจริงที่ป่วย จนได้ลงปกนิตยสารชัยพฤกษ์ ขณะที่ศึกษาอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม.3) และได้เป็นช่างภาพประจำหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ตั้งแต่อายุเพียง 15 ปี ต่อมาได้เข้าศึกษาต่อด้านการถ่ายภาพและภาพยนตร์ที่วิทยาลัยเทคนิคกรุงเทพ และมีผลงานด้านภาพยนตร์โฆษณาชวนเชื่อต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ ตามนโยบายรัฐบาลในขณะนั้น เป็นภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจ หลังจากที่เข้าศึกษาได้เพียงปีเดียว อีกทั้งยังได้เป็นช่างภาพประจำตัวของจิม ทอมป์สัน ต่อมาเมื่ออายุได้ 20 ปี ได้รับทุนการศึกษาจากธนาคารออมสิน กับธนาคารมิตซุยไปศึกษาต่อด้านเทคนิคภาพยนตร์ที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นเวลา 2 ปี ใน และได้พบกับ เอจิ สึบูรายะ ในฐานะเป็นนักศึกษาฝึกงาน^[]

สมโพธิ ได้สร้างภาพยนตร์เรื่องสุดท้าย คือ กิ้งก่ากายสิทธิ์ ในปี พ.ศ. 2528 จากนั้นได้เดินทางไปประเทศญี่ปุ่น​เพื่อทำงานเกี่ยวกับอุลตร้าแมนโดยเฉพาะ ซึ่งในภายหลังได้มีการฟ้องร้องกรณีเรียกสิทธิจากซึบูราญ่า โปรดักส์ชั่น จำกัด ประเทศญี่ปุ่น โดยอ้างถึงการเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในส่วนที่เกี่ยวของกับอุลตร้าแมนในประเทศต่างๆ แม้ชนะคดีที่ศาลฎีกาประเทศญี่ปุ่นและประเทศจีน แต่กลับแพ้คดีในศาลฎีกาประเทศไทยและศาลประเทศอเมริกา คงต้องรอดูผลในประเทศอื่นๆ เนื่องด้วยอุลตร้าแมนเป็นตัวละครที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง ในหลายประเทศทั่วโลก

การเสียชีวิต

สมโพธิ แสงเดือนฉาย เสียชีวิตเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 ด้วยโรคมะเร็ง สิริอายุ 80 ปี

ผลงาน

ภาพยนตร์ (ทั้งหมด 16 เรื่อง)

เรื่อง
พ.ศ. 2515 อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2516 ท่าเตียน อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2517 ยักษ์วัดแจ้งพบจัมโบ้เอ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง
พ.ศ. 2517 หนุมานพบ 7 ยอดมนุษย์ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง
พ.ศ. 2518 หนุมานพบ 5 ไอ้มดแดง อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2518 7 วันในปักกิ่ง (ภาพยนตร์สารคดี ถูกห้ามฉาย)
พ.ศ. 2520 อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2521 อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2523 อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2523 ไกรทอง อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2524 พระรถเมรี อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2524 จระเข้ อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2525 อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2525 อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2527 อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง
พ.ศ. 2527 ศึกกุมภกรรณ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง
พ.ศ. 2528 อำนวยการสร้าง
พ.ศ. 2528 กิ้งก่ากายสิทธิ์ อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง

ละครโทรทัศน์ (ภาพยนตร์ชุดทางโทรทัศน์/ ซีรีส์)

เรื่อง
พ.ศ. 2513 ไกรทอง ทางช่อง 7 (นำแสดงโดย ปรีดา จุลละมณฑล ดามพ์ ดัสกร มาลาริน บุนนาค ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี)
พ.ศ. 2514 พระอภัยมณี ทางช่อง 3 (นำแสดงโดย เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ คมน์ อรรฆเดช รจนา นามวงศ์ ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี ปริม ประภาพร รัตนาภรณ์น้อย อินทรกำแหง)
พ.ศ. 2515 ยายกะตา (นำแสดงโดย พัลลภ พรพิษณุ ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี)
พ.ศ. 2516 ล่องไพร
พ.ศ. 2550 โปรเจกต์อุลตร้าแมน อำนวยการสร้าง (แต่มิได้เผยแพร่เนื่องจากคำพิพากษาเรื่องลิขสิทธิ์)

อ้างอิง

1. Biography and informations about Sompote Saengduenchai 2012-04-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
2. "เผยโฉม 'ยอดมนุษย์' ผู้ปราบมาร อภิบาลคนดี". ผู้จัดการออนไลน์. 10 November 2006. สืบค้นเมื่อ 13 December 2015.^[]
3. . เนชั่นทีวี. 15 November 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 16 November 2015.
4. Legal Victories for Tsuburaya Productions « SciFi Japan 2021-01-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
5. 円谷プロ　中国のウルトラマン著作権裁判で勝訴判決 2012-04-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ญี่ปุ่น)
6. สิ้นแล้ว “สมโพธิ แสงเดือนฉาย” ตำนานผู้สร้างหนังซูเปอร์ฮีโร่ไทยเสียชีวิตด้วยวัย 80 ปี
7. Information about the movie Ta Tian 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
8. Information about the movie Ta Tian 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
9. Information about the movie Jumborg Ace & Giant 2012-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
10. The 6 Ultra Brothers vs. the Monster Army 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
11. Hanuman and the 5 Kamen Riders 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
12. "ภาพพิมพ์เก่า โปสเตอร์ ของสะสม". เฟซบุก. 9 May 2015. สืบค้นเมื่อ 13 February 2016.
13. Information about the movie Crocodile 2012-02-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
14. Information about the movie 11 Ultraman vs. Hanuman 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
15. Information about the television series Project Ultraman 2011-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
16. "Project Ultraman Trailer (Ultraman Millenium)". ยูทูบ. 10 July 2013. สืบค้นเมื่อ 17 November 2015.
17. เรื่องที่ยังค้างคา สมโพธิ แสงเดือนฉาย ผู้ล่วงลับ กับ Project Ultraman ของไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• Sompote Sands ที่อินเทอร์เน็ตมูวีเดตาเบส
• บทสัมภาษณ์คุณสมโพธิ แสงเดือนฉาย