องค การความร วมม อเซ ยงไฮ อ งกฤษ Shanghai Cooperation Organisation ย อ SCO จ นต วย อ 上海合作组织 จ นต วเต ม 上海合作組織 พ นอ น Shà

องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (อังกฤษ: Shanghai Cooperation Organisation, ย่อ: SCO; จีนตัวย่อ: 上海合作组织; จีนตัวเต็ม: 上海合作組織; พินอิน: Shànghǎi hézuò zǔzhī) มีอีกชื่อว่า กติกาเซี่ยงไฮ้ เป็นองค์การการเมือง เศรษฐกิจและการทหารระหว่างทวีป ซึ่งเป็นที่ใหญ่ที่สุดตามด้านภูมิศาสตร์และประชากร โดยกินพื้นที่ยูเรเชียประมาณ 60% ประชากรโลก 40% และจีดีพีทั่วโลกที่มากกว่า 30%

องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้
จีน: 上海合作组织 รัสเซีย: Шанхайская организация сотрудничества

สมาชิก สังเกตการณ์ คู่ค้า
ชื่อย่อ	SCO
ก่อนหน้า	เซี่ยงไฮ้ไฟฟ์
ก่อตั้ง	15 มิถุนายน ค.ศ. 2001 (2001-06-15)
ประเภท	องค์กรทางด้านเศรษฐกิจ การเมืองและความปลอดภัย
สํานักงานใหญ่	ปักกิ่ง ประเทศจีน (สำนักเลขาธิการ) ทาชเคนต์ ประเทศอุซเบกิสถาน (คณะกรรมการบริหาร RATS)
สมาชิก	9 ชาติสมาชิก จีน อินเดีย อิหร่าน คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ปากีสถาน รัสเซีย ทาจิกิสถาน อุซเบกิสถาน 4 ชาติสังเกตการณ์ อัฟกานิสถาน เบลารุส มองโกเลีย 14 ชาติคู่ค้า อาร์มีเนีย อาเซอร์ไบจาน บาห์เรน กัมพูชา อียิปต์ คูเวต มัลดีฟส์ พม่า เนปาล กาตาร์ ซาอุดีอาระเบีย ศรีลังกา ตุรกี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 4 ชาติรับเชิญ อาเซียน เครือรัฐเอกราช เติร์กเมนิสถาน สหประชาชาติ
ภาษาทางการ	จีน รัสเซีย
เลขาธิการทั่วไป
รองเลขาธิการทั่วไป	เยริก อาชิมอฟ Zhang Haizhou มูรัตเบก อาซึมบาเกียฟ กริกอรี ลอกวินอฟ เชราลี โจโนนอฟ
คณะกรรมการบริหาร RATS	รุสลัน มีร์ซาเอฟ
เว็บไซต์	sectsco.org (สำนักเลขาธิการ) ecrats.org/en/ (RATS)

SCO สืบต่อจาก เซี่ยงไฮ้ไฟฟ์ ซึ่งเป็นข้อตกลงความมั่นคงร่วมกันที่ก่อตั้งใน ค.ศ. 1996 ที่มีสามชิกเป็นประเทศจีน, คาซัคสถาน, คีร์กีซสถาน, รัสเซีย และทาจิกิสถาน ในวันที่ 15 มิถุนายน ค.ศ. 2001 ผู้นำจากชาติเหล่านี้กับอุซเบกิสถานพบปะกันที่เซี่ยงไฮ้ เพื่อประกาศจัดตั้งองค์การใหม่ที่เน้นถึงการร่วมมือทางการเมืองและเศรษฐกิจให้มากกว่าเดิม มีการลงนามกฎบัตร SCO ในวันที่ 7 กรกฎาคม ค.ศ. 2002 และนำไปใช้งานในวันที่ 19 กันยายน ค.ศ. 2003 สมาชิกในองค์การนี้เพิ่มขึ้นเป็นแปดประเทศ โดยอินเดียและปากีสถานเข้าร่วมในวันที่ 9 มิถุนายน ค.ศ. 2017 อิหร่านกลายเป็นสมาชิกเต็มตัวในเดือนกันยายน ค.ศ. 2021 ที่การประชุมดูชานเบ (ทาจิกิสถาน) ประเทศอื่น ๆ บางส่วนนำหน้าที่เป็นผู้สังเกตการณ์หรือคู่ค้า

สมาชิก

รัฐสมาชิก

ประเทศ	เข้าร่วม	เป็นสมาชิกตั้งแต่
จีน	—	15 มกราคม ค.ศ. 2001
คาซัคสถาน
คีร์กีซสถาน
รัสเซีย
ทาจิกิสถาน
อุซเบกิสถาน
อินเดีย	10 มิถุนายน ค.ศ. 2015	9 มิถุนายน ค.ศ. 2017
ปากีสถาน	10 มิถุนายน ค.ศ. 2015	9 มิถุนายน ค.ศ. 2017
เข้าเป็นสมาชิก
อิหร่าน	17 กันยายน ค.ศ. 2021	ไม่เกินเดือนเมษายน ค.ศ. 2023
เบลารุส	16 กันยายน ค.ศ. 2022	TBA

รัฐสังเกตการณ์

คู่ค้า

แฮมิด คาร์ไซ ประธานาธิบดีอัฟกานิสถานในงานประชุม SCO ใน ค.ศ. 2004

มีการจัดตั้งสถานะคู่ค้าใน ค.ศ. 2008.

ประเทศ	ยอมรับสถานะ	ได้รับสถานะ
ศรีลังกา	15 หรือ 16 มิถุนายน ค.ศ. 2009	6 พฤษภาคม ค.ศ. 2010
ตุรกี	7 มิถุนายน ค.ศ. 2012	26 เมษายน ค.ศ. 2013
กัมพูชา	10 กรกฎาคม ค.ศ. 2015	24 กันยายน ค.ศ. 2015
อาเซอร์ไบจาน		14 มีนาคม ค.ศ. 2016
เนปาล		22 มีนาคม ค.ศ. 2016
อาร์มีเนีย		16 เมษายน ค.ศ. 2016
อียิปต์	16 กันยายน ค.ศ. 2021	14 กันยายน ค.ศ. 2022
กาตาร์
ซาอุดีอาระเบีย
คู่ค้าในเร็ววัน
บาห์เรน	16 กันยายน ค.ศ. 2022	TBA
คูเวต
มัลดีฟส์
พม่า
สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์
อดีตคู่ค้า
เบลารุส	15 หรือ 16 มิถุนายน ค.ศ. 2009	28 เมษายน ค.ศ. 2010

แขกผู้เข้าร่วม

ผู้นำปัจจุบันของประเทศสมาชิก

ดูเพิ่ม

หมายเหตุ

จีน, คาซัคสถาน, คีร์กีซสถาน, รัสเซีย และทาจิกิสถานเคยเป็นสมาชิกเซี่ยงไฮ้ไฟฟ์ตั้งแต่ 26 เมษายน ค.ศ. 1996 อุซเบกิสถานถูกรวมเข้าไปในเซี่ยงไฮ้ไฟฟ์ในวันที่ 14 มิถุนายน ค.ศ. 2001 ทั้งหกประเทศลงนามก่อตั้งองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ในวันที่ 15 มิถุนายน ค.ศ. 2001
ประเทศเหล่านี้จะได้รับสถานะคู่ค้า SCO อย่างเป็นทางการหลังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศและเลขาธิการทั่วไป SCO ลงนามบันทึกข้อตกลงรับสถานะ
ประเทศเหล่านี้ยังไม่ได้รับการลงนามบันทึกข้อตกลง ทำให้ยังไม่เป็นคู่ค้า โดยนิตินัย
ในทางกฎหมาย ประธานาธิบดีจีนเป็น แต่เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน (ผู้นำโดยพฤตินัย) ดำรงตำแหน่งนี้ตั้งแต่ ค.ศ. 1993 ยกเว้นในช่วง คนปัจจุบันคือประธานาธิบดีสี จิ้นผิง

อ้างอิง

Seiwert, Eva (30 September 2021). "The Shanghai Cooperation Organization Will Not Fill Any Vacuum in Afghanistan". . สืบค้นเมื่อ 24 July 2022. So far, the SCO has not officially recognized the Taliban regime and did not invite its representatives to the summit in Dushanbe in mid-September.
"About SCO". Shanghai Cooperation Organisation. จากแหล่งเดิมเมื่อ 28 October 2017. สืบค้นเมื่อ 2017-06-09.
- Millward, James A. (2007). intergovernmental Crossroads: A History of Xinjiang. Columbia University Press. p. 336. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- (2004). Chinese Foreign Policy: Pragmatism and Strategic Behavior. M.E. Sharpe. p. 263. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- (2005). China: The Gathering Threat: The Gathering Threat. Thomas Nelson Inc. p. 460. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 3 June 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- Sieff, Martin (2009). Shifting Superpowers: The New and Emerging Relationship Between the United States, China and India. Cato Institute. pp. 70–71. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- Colin Mackerras; Foundation Professor in the School of Asian and International Studies Colin Mackerras (2 September 2003). China's Ethnic Minorities and Globalisation. Routledge. p. 168. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- Central Asia: A Gathering Storm?. M.E. Sharpe. 1 January 2002. p. 58. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 9 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- Sieff, Martin (2012). That Should Still Be Us: How Thomas Friedman's Flat World Myths Are Keeping Us Flat on Our Backs. John Wiley & Sons. p. 36. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
- Osborne, Samuel (20 November 2016). "Turkey could join bloc with Russia and China instead of EU, President Erdogan says". The Independent. United Kingdom. จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. Turkey could join the Shanghai Pact with Russia and China instead of the European Union, President Recep Tayyip Erdogan has said.
- "Exploring Politics And Religion In 'Three Daughters of Eve'". . United States: . 8 December 2017. จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. My generation, we grew up with very different values in Turkey. And now we have a different Turkey, where the political elites are talking about joining the Shanghai Pact. They're saying, you know, the EU is not for us. And the Shanghai Pact, as you know, with Russia, with China, with Turkmenistan, Kyrgyzstan, that is the right place to be if you don't—if you have a very poor record of human rights and freedom of speech. I don't want my motherland to walk in the opposite direction.
"Iran looks east after China-led bloc OKs entry". www.msn.com. สืบค้นเมื่อ 2021-09-19.
Совместное заявление глав государств Республики Казахстан, Китайской Народной Республики, Кыргызской Республики, Российской Федерации, Республики Таджикистан, Республики Узбекистан [Joint statement of heads of state of Republic of Kazakhstan, People's Republic of China, Kyrgyz Republic, Russian Federation, Republic of Tajikistan, Republic of Uzbekistan]. President of Russia (ภาษารัสเซีย). 14 June 2001.
Главы государств «Шанхайского форума» приняли Декларацию о создании нового объединения – Шанхайской организации сотрудничества ["Shanghai Forum" heads of state have adopted the Declaration on creation of a new association – the Shanghai Cooperation Organisation]. President of Russia (ภาษารัสเซีย). 15 June 2001.
"SCO accepts Afghanistan as observer, Turkey dialogue partner". . 7 June 2012. จากแหล่งเดิมเมื่อ 28 November 2012. สืบค้นเมื่อ 2012-06-07 – โดยทาง People's Daily.
. . 2015-07-10. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 July 2015. สืบค้นเมื่อ 2015-08-08.
. The Shanghai Cooperation Organisation. 28 August 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 February 2012. สืบค้นเมื่อ 11 June 2016.
. Ministry of Defence, Democratic Socialist Republic of Sri Lanka. 30 December 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2016.
Bedi, Rahul (2 June 2007). . IANS. Urdustan.com Network. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 June 2007. สืบค้นเมื่อ 2 June 2007.
"Russian MFA Spokesman Andrei Nesterenko Response to Media Question about the Signing of a Memorandum Granting the Status of SCO Dialogue Partner to Sri Lanka". Ministry of Foreign Affairs (Russia). 12 May 2010.
"No: 123, 26 April 2013, Press Release Concerning the Signing of a Memorandum with the Shanghai Cooperation Organization". Ministry of Foreign Affairs (Turkey). 26 April 2013.
Kucera, Joshua (2015-07-10). "SCO Summit Provides Few Concrete Results, But More Ambitious Goals". . สืบค้นเมื่อ 2021-10-16.
"Cambodia becomes dialogue partner in SCO". TASS. 24 September 2015.
"Foreign Minister Elmar Mammadyarov met with Rashid Alimov, Secretary General of the Shanghai Cooperation Organization within his working visit to the People's Republic of China". Ministry of Foreign Affairs (Azerbaijan). 14 March 2016.
"Press Release issued by Embassy of Nepal, Beijing on Nepal officially joined the Shanghai Cooperation Organization (SCO) as a dialogue partner". Government of Nepal – Ministry of Foreign Affairs. 22 March 2016. จากแหล่งเดิมเมื่อ 4 August 2018. สืบค้นเมื่อ 4 August 2018.
"Armenia was granted a status of dialogue partner in the Shanghai Cooperation Organisation". Ministry of Foreign Affairs (Armenia). 16 April 2016.
. Shanghai Cooperation Organization. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-09-29. สืบค้นเมื่อ 16 September 2022.
"President Xi Jinping Attends the 22nd Meeting of the SCO Council of Heads of State and Delivers Important Remarks". Ministry of Foreign Affairs, PRC. สืบค้นเมื่อ 16 September 2022.

อ่านเพิ่ม

Adıbelli, Barış (2006). "Greater Eurasia Project". Istanbul: IQ Publishing House.
Adıbelli, Barış (2007). Turkey–China Relations since the Ottoman Period. Istanbul: IQ Publishing House.
Adıbelli, Barış (2007). The Shanghai Cooperation Organisation Dream of Turkey. Istanbul: Cumhuriyet Strateji.
Adıbelli, Barış (2007). The Eurasia Strategy of China 2008-09-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Istanbul: IQ Publishing House.
Adıbelli, Barış (2008). The Great Game in Eurasian Geopolitics. Istanbul: IQ Publishing House.
Chabal, Pierre (2019), La coopération de Shanghai : conceptualiser la nouvelle Asie, Presses de l'Université de Liège, 308 p; 2019 – Presses Universitaires de Liège – La coopération de Shanghai
Chabal, Pierre (2016), , Brussels: Peter Lang, 492 p.
Chabal, Pierre (2015), , Brussels: Peter Lang, 388 p.
Cohen, Dr. Ariel. (18 July 2001). . .
Cohen, Dr. Ariel. (24 October 2005). . The Heritage Foundation.
Colson, Charles. (5 August 2003). "Central Asia: Shanghai Cooperation Organisation Makes Military Debut". .
Daly, John. (19 July 2001). "'Shanghai Five' expands to combat Islamic radicals". Terrorism & Security Monitor.
Douglas, John Keefer; Matthew B. Nelson, and Kevin Schwartz; (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-12-12. (162 ), United States–China Economic and Security Review Commission, October 2006.
Fels, Enrico (2009), Assessing Eurasia's Powerhouse. An Inquiry into the Nature of the Shanghai Cooperation Organisation, Winkler Verlag: Bochum. ISBN
Gill, Bates and Oresman, , CSIS Press, August 2003
Kalra, Prajakti and Saxena, Siddharth Turkish Policy Quarterly, Vol 6. No. 2, 2007
Plater-Zyberk, Henry; Monaghan, Andrew (2014). Strategic Implications of the Evolving Shanghai Cooperation Organization. Strategic Studies Institute and U.S. Army War College Press.
Oresman, Matthew, (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-03-26. (4.74 ), National Defence University Press, August 2004
Sznajder, Ariel Pablo, , , May 2006
Yom, Sean L. (2002). . Harvard Asia Quarterly 6 (4) 48–54.

แหล่งข้อมูลอื่น

เว็บไซต์ทางการ

[7] จีน, คาซัคสถาน, คีร์กีซสถาน, รัสเซีย และทาจิกิสถานเคยเป็นสมาชิกเซี่ยงไฮ้ไฟฟ์ตั้งแต่ 26 เมษายน ค.ศ. 1996 อุซเบกิสถานถูกรวมเข้าไปในเซี่ยงไฮ้ไฟฟ์ในวันที่ 14 มิถุนายน ค.ศ. 2001 ทั้งหกประเทศลงนามก่อตั้งองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ในวันที่ 15 มิถุนายน ค.ศ. 2001

[11] ประเทศเหล่านี้จะได้รับสถานะคู่ค้า SCO อย่างเป็นทางการหลังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศและเลขาธิการทั่วไป SCO ลงนามบันทึกข้อตกลงรับสถานะ

[23] ประเทศเหล่านี้ยังไม่ได้รับการลงนามบันทึกข้อตกลง ทำให้ยังไม่เป็นคู่ค้า โดยนิตินัย

[PRC-1-24] ในทางกฎหมาย ประธานาธิบดีจีนเป็น แต่เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน (ผู้นำโดยพฤตินัย) ดำรงตำแหน่งนี้ตั้งแต่ ค.ศ. 1993 ยกเว้นในช่วง คนปัจจุบันคือประธานาธิบดีสี จิ้นผิง

[Taliban-1] Seiwert, Eva (30 September 2021). "The Shanghai Cooperation Organization Will Not Fill Any Vacuum in Afghanistan". . สืบค้นเมื่อ 24 July 2022. So far, the SCO has not officially recognized the Taliban regime and did not invite its representatives to the summit in Dushanbe in mid-September.

[about-sco-2] "About SCO". Shanghai Cooperation Organisation. จากแหล่งเดิมเมื่อ 28 October 2017. สืบค้นเมื่อ 2017-06-09.

[3] Millward, James A. (2007). intergovernmental Crossroads: A History of Xinjiang. Columbia University Press. p. 336. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
(2004). Chinese Foreign Policy: Pragmatism and Strategic Behavior. M.E. Sharpe. p. 263. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
(2005). China: The Gathering Threat: The Gathering Threat. Thomas Nelson Inc. p. 460. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 3 June 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
Sieff, Martin (2009). Shifting Superpowers: The New and Emerging Relationship Between the United States, China and India. Cato Institute. pp. 70–71. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
Colin Mackerras; Foundation Professor in the School of Asian and International Studies Colin Mackerras (2 September 2003). China's Ethnic Minorities and Globalisation. Routledge. p. 168. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
Central Asia: A Gathering Storm?. M.E. Sharpe. 1 January 2002. p. 58. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 9 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
Sieff, Martin (2012). That Should Still Be Us: How Thomas Friedman's Flat World Myths Are Keeping Us Flat on Our Backs. John Wiley & Sons. p. 36. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.
Osborne, Samuel (20 November 2016). "Turkey could join bloc with Russia and China instead of EU, President Erdogan says". The Independent. United Kingdom. จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. Turkey could join the Shanghai Pact with Russia and China instead of the European Union, President Recep Tayyip Erdogan has said.
"Exploring Politics And Religion In 'Three Daughters of Eve'". . United States: . 8 December 2017. จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. My generation, we grew up with very different values in Turkey. And now we have a different Turkey, where the political elites are talking about joining the Shanghai Pact. They're saying, you know, the EU is not for us. And the Shanghai Pact, as you know, with Russia, with China, with Turkmenistan, Kyrgyzstan, that is the right place to be if you don't—if you have a very poor record of human rights and freedom of speech. I don't want my motherland to walk in the opposite direction.

[8] Millward, James A. (2007). intergovernmental Crossroads: A History of Xinjiang. Columbia University Press. p. 336. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[9] (2004). Chinese Foreign Policy: Pragmatism and Strategic Behavior. M.E. Sharpe. p. 263. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[10] (2005). China: The Gathering Threat: The Gathering Threat. Thomas Nelson Inc. p. 460. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 3 June 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[11] Sieff, Martin (2009). Shifting Superpowers: The New and Emerging Relationship Between the United States, China and India. Cato Institute. pp. 70–71. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[12] Colin Mackerras; Foundation Professor in the School of Asian and International Studies Colin Mackerras (2 September 2003). China's Ethnic Minorities and Globalisation. Routledge. p. 168. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[13] Central Asia: A Gathering Storm?. M.E. Sharpe. 1 January 2002. p. 58. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 9 May 2016. สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[14] Sieff, Martin (2012). That Should Still Be Us: How Thomas Friedman's Flat World Myths Are Keeping Us Flat on Our Backs. John Wiley & Sons. p. 36. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 July 2016.

[15] Osborne, Samuel (20 November 2016). "Turkey could join bloc with Russia and China instead of EU, President Erdogan says". The Independent. United Kingdom. จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. Turkey could join the Shanghai Pact with Russia and China instead of the European Union, President Recep Tayyip Erdogan has said.

[16] "Exploring Politics And Religion In 'Three Daughters of Eve'". . United States: . 8 December 2017. จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 June 2018. สืบค้นเมื่อ 9 June 2018. My generation, we grew up with very different values in Turkey. And now we have a different Turkey, where the political elites are talking about joining the Shanghai Pact. They're saying, you know, the EU is not for us. And the Shanghai Pact, as you know, with Russia, with China, with Turkmenistan, Kyrgyzstan, that is the right place to be if you don't—if you have a very poor record of human rights and freedom of speech. I don't want my motherland to walk in the opposite direction.

[4] "Iran looks east after China-led bloc OKs entry". www.msn.com. สืบค้นเมื่อ 2021-09-19.

[5] Совместное заявление глав государств Республики Казахстан, Китайской Народной Республики, Кыргызской Республики, Российской Федерации, Республики Таджикистан, Республики Узбекистан [Joint statement of heads of state of Republic of Kazakhstan, People's Republic of China, Kyrgyz Republic, Russian Federation, Republic of Tajikistan, Republic of Uzbekistan]. President of Russia (ภาษารัสเซีย). 14 June 2001.

[6] Главы государств «Шанхайского форума» приняли Декларацию о создании нового объединения – Шанхайской организации сотрудничества ["Shanghai Forum" heads of state have adopted the Declaration on creation of a new association – the Shanghai Cooperation Organisation]. President of Russia (ภาษารัสเซีย). 15 June 2001.

[AFGTUR-8] "SCO accepts Afghanistan as observer, Turkey dialogue partner". . 7 June 2012. จากแหล่งเดิมเมื่อ 28 November 2012. สืบค้นเมื่อ 2012-06-07 – โดยทาง People's Daily.

[BELARUSOBSR-9] . . 2015-07-10. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 July 2015. สืบค้นเมื่อ 2015-08-08.

[10] . The Shanghai Cooperation Organisation. 28 August 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 February 2012. สืบค้นเมื่อ 11 June 2016.

[defence.lk-12] . Ministry of Defence, Democratic Socialist Republic of Sri Lanka. 30 December 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2016.

[IANS1-13] Bedi, Rahul (2 June 2007). . IANS. Urdustan.com Network. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 June 2007. สืบค้นเมื่อ 2 June 2007.

[14] "Russian MFA Spokesman Andrei Nesterenko Response to Media Question about the Signing of a Memorandum Granting the Status of SCO Dialogue Partner to Sri Lanka". Ministry of Foreign Affairs (Russia). 12 May 2010.

[15] "No: 123, 26 April 2013, Press Release Concerning the Signing of a Memorandum with the Shanghai Cooperation Organization". Ministry of Foreign Affairs (Turkey). 26 April 2013.

[16] Kucera, Joshua (2015-07-10). "SCO Summit Provides Few Concrete Results, But More Ambitious Goals". . สืบค้นเมื่อ 2021-10-16.

[17] "Cambodia becomes dialogue partner in SCO". TASS. 24 September 2015.

[18] "Foreign Minister Elmar Mammadyarov met with Rashid Alimov, Secretary General of the Shanghai Cooperation Organization within his working visit to the People's Republic of China". Ministry of Foreign Affairs (Azerbaijan). 14 March 2016.

[19] "Press Release issued by Embassy of Nepal, Beijing on Nepal officially joined the Shanghai Cooperation Organization (SCO) as a dialogue partner". Government of Nepal – Ministry of Foreign Affairs. 22 March 2016. จากแหล่งเดิมเมื่อ 4 August 2018. สืบค้นเมื่อ 4 August 2018.

[20] "Armenia was granted a status of dialogue partner in the Shanghai Cooperation Organisation". Ministry of Foreign Affairs (Armenia). 16 April 2016.

[21] . Shanghai Cooperation Organization. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-09-29. สืบค้นเมื่อ 16 September 2022.

[Xi2022Meeting-22] "President Xi Jinping Attends the 22nd Meeting of the SCO Council of Heads of State and Delivers Important Remarks". Ministry of Foreign Affairs, PRC. สืบค้นเมื่อ 16 September 2022.