อำเภอทัพทัน

ทัพทัน เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอุทัยธานี

อำเภอทัพทัน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Thap Than
คำขวัญ:  ทัพทันเมืองประวัติศาสตร์ ตลาดนัดโค-กระบือ เลื่องลือผ้าทอ หลวงพ่อเคลือบศักดิ์สิทธิ์ งามวิจิตรเขาปฐวี
แผนที่จังหวัดอุทัยธานี เน้นอำเภอทัพทัน
พิกัด: 15°27′35″N 99°53′12″E / 15.45972°N 99.88667°E / 15.45972; 99.88667
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	อุทัยธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด	323.633 ตร.กม. (124.955 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	37,941 คน
• ความหนาแน่น	117.23 คน/ตร.กม. (303.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	61120
รหัสภูมิศาสตร์	6102
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอทัพทัน เลขที่ 300 หมู่ที่ 1 ตำบลทัพทัน อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี 61120
ส่วนหนึ่งของ

ประวัติ

ราวประมาณปี พ.ศ. 2444 (ร.ศ.120) ที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอทัพทันครั้งแรก อยู่ที่บริเวณวัดหนองกระดี่ ตำบลหนองยายดา ในสมัยนั้นเรียกว่า "แขวงหนองกระดี่" ต่อมาได้ตั้งเป็นอำเภอในชื่อ "อำเภอหนองกระดี่" ต่อมาใน พ.ศ. 2448 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอใหม่ไปตั้งที่บ้านห้วยทัพทัน และให้เปลี่ยนชื่ออำเภอเป็น "อำเภอทัพทัน" เพื่อให้ตรงกับชื่อตำบลซึ่งตั้งที่ว่าการอำเภอนั้น

ชื่อ “ทัพทัน” ปรากฏในพงศาวดารในสมัยกรุงธนบุรี โดยกองทัพไทยที่มีเจ้าพระยายมราช เจ้าพระยาราชสุภาวดี และเจ้าพระยารามัญวงศ์ เป็นนายทัพ ทำการขับไล่ทหารพม่าที่มีนายทัพชื่อ กะละโม่ ถอยร่นจากเมืองกำแพงเพชรมาทางเมืองอุทัยธานี ซึ่งฝ่ายไทยได้ยกทัพติดตามมาทันทหารพม่าที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง ทำการรบพุ่งโจมตีจนฝ่ายพม่าแตกพ่ายไปชาวบ้านจึงได้ขนานนามหมู่บ้านนี้ว่า "บ้านห้วยทัพทัน" หรือ “บ้านทัพทัน” จึงเป็นที่มาของชื่ออำเภอทัพทันในปัจจุบัน

• วันที่ 25 มีนาคม 2448 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอหนองกระดี่ จังหวัดอุทัยธานี เป็น อำเภอทัพทัน
• วันที่ 11 มิถุนายน 2448 ย้ายนายอำเภอหนองกระดี่ (อำเภอทัพทัน) ให้ไปเป็นนายอำเภอหนองพลวง ที่ตำแหน่งยังว่างอยู่ และให้หลวงศรีราชยศพธำมรง เมืองอุไทยธานี มาเป็นนายอำเภอหนองกระดี่
• วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2464 มีฐานะเป็นอำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี มณฑลนครสวรรค์ มีทั้งหมด 13 ตำบล ได้แก่ ตำบลทัพทัน ตำบลเขาขี้ฝอย ตำบลทุ่งนาไทย ตำบลหนองหญ้าปล้อง ตำบลพลวงสองนาง ตำบลตลุกดู่ ตำบลหนองสระ ตำบลหนองกลางดง ตำบลมาบแก ตำบลสว่างอารมณ์ ตำบลวังเมือง ตำบลหนองกระทุ่ม และตำบลหนองยายดา
• วันที่ 17 มกราคม 2468 แยกพื้นที่ตำบลลาดยาว ตำบลหนองยาว ตำบลวังม้า อำเภอโกรกพระ ตำบลเนินขี้เหล็ก ตำบลบ้านไร่ อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ และตำบลมาบแก ตำบลวังเมือง อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี ไปจัดตั้งเป็น อำเภอลาดยาว และให้ขึ้นการปกครองกับจังหวัดนครสวรรค์
• วันที่ 31 ธันวาคม 2483 ยุบตำบลเขาขี้ฝอย รวมกับท้องที่ตำบลทุ่งนาไทย
• วันที่ 30 กันยายน 2490 แบ่งการปกครองหมู่ที่ 2,7,8,9,12,13 (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งนาไทย ตั้งขึ้นเป็นตำบลเขาขี้ฝอย
• วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลทัพทัน ในท้องที่บางส่วนของตำบลทัพทัน
• วันที่ 19 กรกฎาคม 2503 โอนพื้นที่หมู่ 7,8 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองยายดา ไปตั้งเป็นหมู่ 7,8 ของตำบลสว่างอารมณ์ และ โอนพื้นที่หมู่ 10 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองยายดา ไปตั้งเป็นหมู่ 8 ของตำบลพลวงสองนาง
• วันที่ 27 ธันวาคม 2503 แยกพื้นที่ตำบลสว่างอารมณ์ ตำบลไผ่เขียว ตำบลพลวงสองนาง และตำบลหนองหลวง อำเภอทัพทัน ไปจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอสว่างอารมณ์ และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอทัพทัน
• วันที่ 23 เมษายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลสว่างอารมณ์ ในท้องที่บางส่วนของตำบลสว่างอารมณ์
• วันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ตั้งกิ่งอำเภอสว่างอารมณ์ อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี เป็น อำเภอสว่างอารมณ์
• วันที่ 16 สิงหาคม 2509 ตั้งที่ทำการไปรษณีย์ทัพทัน อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี
• วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2512 จัดตั้งสุขาภิบาลตลุกดู่ ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลตลุกดู่
• วันที่ 11 สิงหาคม 2536 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลทัพทัน เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลทัพทัน และสุขาภิบาลตลุกดู่ เป็นเทศบาลตำบลทัพทัน และเทศบาลตำบลตลุกดู่ ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 6 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลทัพทัน และสภาตำบลหนองหญ้าปล้อง รวมกับเทศบาลตำบลทัพทัน
• วันที่ 6 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลเขาขี้ฝอย และสภาตำบลทุ่งนาไทย รวมกับเทศบาลตำบลทัพทัน

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอทัพทันตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสว่างอารมณ์
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอโกรกพระ (จังหวัดนครสวรรค์) และอำเภอเมืองอุทัยธานี
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองขาหย่างและอำเภอหนองฉาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอลานสัก

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอทัพทันแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 90 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)
1.	ทัพทัน	Thap Than	8	4,206
2.	ทุ่งนาไทย	Thung Na Thai	7	1,588
3.	เขาขี้ฝอย	Khao Khi Foi	6	1,314
4.	หนองหญ้าปล้อง	Nong Ya Plong	6	1,645
5.	โคกหม้อ	Khok Mo	5	2,357
6.	หนองยายดา	Nong Yai Da	8	3,272
7.	หนองกลางดง	Nong Klang Dong	11	2,909
8.	หนองกระทุ่ม	Nong Krathum	15	7,311
9.	หนองสระ	Nong Sa	7	2,139
10.	ตลุกดู่	Taluk Du	17	11,200

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอทัพทันประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลทัพทัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพทัน ตำบลทุ่งนาไทย ตำบลเขาขี้ฝอย และตำบลหนองหญ้าปล้องทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลตลุกดู่ ครอบคลุมพื้นที่ของตำบลตลุกดู่ทั้งตำบล (สุขาภิบาลตลุกดู่เดิม)
• เทศบาลตำบลหนองสระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองสระทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกหม้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองยายดา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองยายดาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกลางดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกลางดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกระทุ่มทั้งตำบล

อ้างอิง

1. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 22 (52): 1182. March 25, 1905. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-09. สืบค้นเมื่อ 2021-05-19.
2. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [ย้ายขุนบำรุงอุไทยสถานนายอำเภอหนองกระดี่ เป็นนายอำเภอหนองพลวง ให้หลวงศรีราชยศพธำมรง เมืองอุทัยธานี เป็นนายอำเภอหนองกระดี่]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 22 (11): 219. June 11, 1905.
3. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 38 (0 ก): 576–583. February 26, 1921.
4. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 260–262. January 17, 1925. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2021-05-19.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (46 ง): 2507–2533. September 30, 1947.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลทัพทัน อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 97-98. October 15, 1956.
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในท้องที่อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (60 ง): 1766–1769. July 19, 1960.
8. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (108 ง): 2562–2564. December 27, 1960. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2021-05-19.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสว่างอารมณ์ กิ่งอำเภอสว่างอารมณ์ อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (38 ง): 1195–1196. April 23, 1963.
10. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (72 ก): 362–366. July 16, 1963. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-05-21. สืบค้นเมื่อ 2021-05-19.
11. "ประกาศกระทรวงคมนาคม เรื่อง เปิดที่ทำการไปรษณีย์โทรเลขประทาย ทัพทัน ประโคนชัย และสตึก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 83 (70 ง): 2612. August 16, 1966.
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลตลุกดู่ อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (16 ง): 520–521. February 25, 1969.
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลทัพทัน อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (108 ง): (ฉบับพิเศษ) 9-10. August 11, 1993.
14. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2021-05-19.
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมสภาตำบลกับเทศบาล" (PDF). July 1, 2004: 1–3. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับเทศบาล" (PDF). September 24, 2004: 1–2. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))
17. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.