Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ชะวากทะเล (อังกฤษ: Estuary) คือ บริเวณส่วนล่างของปากแม่น้ำที่มีความกว้างมากจนมีลักษณะคล้ายอ่าว ตอนบนของชะวากทะเลนั้นจะตอบแหลมเป็นรูปกรวยและจะค่อยขยายขนาดออกไปเมื่อเข้าหาในส่วนที่เป็นทะเลมากขึ้น บริเวณนี้เป็นบริเวณที่มีการผสมกันระหว่างน้ำจืดกับน้ำเค็ม เนื่องจากเป็นพื้นที่บริเวณปากแม่น้ำยุบตัวลงสู่แนวชายฝั่งทะเลจึงได้รับอิทธิพลของน้ำทะเล ตัวอย่างของชะวากทะเลในประเทศไทย ได้แก่ บริเวณปากแม่น้ำกระบุรี จังหวัดระนอง และ ปากแม่น้ำเวฬุ จังหวัดจันทบุรี โดยชะวากทะเลที่ใหญ่ที่สุดในโลก คือ ชะวากทะเลเซนต์ลอว์เรนซ์ ในประเทศแคนาดา ที่มีความกว้างถึง 145 กิโลเมตร และ ชะวากทะเลที่ยาวที่สุดในโลก คือ ชะวากอ่าวอ๊อบ สหพันธรัฐรัสเซีย
ชะวากทะเล เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลที่มีแม่น้ำหรือลำธารไหลผ่านเชื่อมต่อลงสู่ทะเล ซึ่งเป็นพื้นที่ที่เกิดขึ้นบริเวณรอยต่อระหว่างสภาพแวดล้อมแบบทางน้ำและสภาพแวดล้อมแบบทะเล จึงทำให้พื้นที่ในบริเวณนี้ได้รับทั้งอิทธิพลจากทะเลอันได้แก่ น้ำขึ้น - น้ำลง, คลื่นและการไหลเวียนของน้ำเกลือ รวมถึงอิทธิพลจากแม่น้ำอันได้แก่ ตะกอนและการไหลเวียนของน้ำจืด ซึ่งการที่มีน้ำจืดและน้ำเค็มไหลเวียนแบบนี้นั้นส่งผลให้พื้นที่ชะวากทะเลประกอบด้วยธาตุอาหารที่สำคัญจำนวนมาก จึงเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมต่อการเป็นแหล่งอาศัยของสิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิดได้
ชะวากทะเลที่พบในปัจจุบันนั้นส่วนใหญ่เป็นชะวากทะเลที่เกิดขึ้นในช่วงยุคโฮโลซีน (Holocene) โดยการไหลท่วมของแม่น้ำหรือการกัดเซาะจากธารน้ำแข็งในช่วงที่มีก่รเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเลในช่วงประมาณ 10,000 - 12,000 ปีที่ผ่านมา และการจำแนกลักษณะของชะวากทะเลนั้นจะอาศัยลักษณะทางธรณีสัณฐานหรือรูปแบบการไหลของน้ำในการจำแนก ซึ่งหมายถึงการจำแนกเป็นอ่าว (Bay) หรือลากูน (Lagoon) เป็นต้น
ชะวากทะเลเป็นพื้นที่มีประชากรมาอาศัยอยู่จำนวนมาก คือประมาณร้อยละ 60 จากประชากรทั้งหมดของโลกที่ชอบอาศัยตามแนวชายฝั่งทะเลและชะวากทะเล เป็นผลให้พื้นที่ชะวากทะเลนี้ได้รับผลกระทบเป็นอย่างมาก เพราะได้รับผลกระทบจากปัจจัยต่างๆได้แก่ การตกตะกอนของตะกอนจากการพังทลายของหน้าดินเนื่องจากการตัดไม้ทำลายป่า การเพิ่มความเข้มข้นของปริมาณสารเคมีในระบบนิเวศจากสิ่งปฏิกูลและมูลสัตว์ (Eutrophication) มลพิษจากโลหะหนัก, สารพีซีบีเอส (PCBs), ธาตุกัมมันตรังสีและสารประกอบไฮโดรคาร์บอนจากสิ่งปฏิกูล และแนวกั้นน้ำหรือเขื่อนที่ใช้ในการควบคุมปริมาณการไหลของน้ำ
การจำแนกชนิดของชะวากทะเล
ชะวากทะเลสามารถจำแนกโดยอาศัยลักษณะทางธรณีสัณฐาน ออกเป็นชนิดต่าง ๆ ได้ 4 ประเภท ดังนี้
- ชะวากทะเลแบบร่องน้ำจมตัว (Drowned river valleys-type estuaries)
ชะวากทะเลชนิดนี้ส่วนมากจะเกิดขึ้นในช่วงเวลาประมาณ 6,000 ถึง 15,000 ปีที่ผ่านมา หรือในช่วงปลายของ Wisconsin glaciation (เป็นช่วงเวลาที่ระดับน้ำทะเลทั่วโลกเพิ่มขี้นประมาณ 100 ถึง 130 เมตร) เมื่อระดับน้ำทะเลลดลงจึงได้มีการเกิดลักษณะชะวากทะเลเช่นนี้ขึ้น นอกจากนี้แล้วการทรุดตัวของบริเวณชายฝั่งยังช่วยให้เกิดชะวากทะเลแบบร่องน้ำจมตัวได้อีกด้วย โดยลักษณะเช่นนี้มักเกิดขึ้นในที่ราบต่ำ ขนาดกว้าง มีความลึกไม่มากนัก มักพบได้ตามแนวชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก สหรัฐอเมริกา ตัวอย่างเช่น Chesapeake Bay, Delaware Bay, Galveston Bay และ Tampa Bay
- ชะวากทะเลแบบลากูน (Lagoon-type estuaries)
ชะวากทะเลชนิดนี้จะได้รับอิทธิพลของน้ำทะเลน้อยมาก เนื่องจากในบริเวณนั้นมีเกาะสันดอน (Barrier islands) หรือจะงอยทราย (Sand spit) เป็นตัวกั้นอิทธิพลจากน้ำทะเลเอาไว้ จะมีช่องแคบๆเท่านั้นที่ติดต่อกับน้ำทะเล โดยมากมักจะพัฒนาอยู่บนบริเวณชายฝั่งที่มีความมั่นคงทางธรณีแปรสัณฐานสูง และมีการสะสมตัวของตะกอนตามแนวชายฝั่ง แต่จะต้องมีอัตราของน้ำขึ้นน้ำลงไม่เกิน 4 เมตร และเกาะสันดอนที่เกิดร่วมกันนั้นมักจะเกิดขึ้นในบริเวณทะเลน้ำตื้นคือลึกไม่เกิน 5 ถึง 10 เมตร และมีกระแสที่มากระทำขนานกับแนวชายหาด โดยมากจะพบตามแนวชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก สหรัฐอเมริกา ตัวอย่างเช่น Barnegat Bay นิวเจอร์ซีย์, Laguna Madre เท็กซัส และ Pamlico Sound นอร์ทแคโรไลนา
- ชะวากทะเลแบบฟยอร์ด (Fjord-type estuaries)
ชะวากทะเลชนิดนี้เกิดขึ้นในบริเวณที่เป็นร่องลึกเนื่องจากการกัดเชาะของธารน้ำแข็ง ร่องลึกดังกล่าวมีลักษณะเป็นรูปตัวยู บริเวณตื้นของชะวากทะเลชนิดนี้จะมีลักษณะเป็นปากอ่าว และมักจะได้รับผลจากการไหลเวียนของกระแสน้ำขึ้นน้ำลงจากน้ำลึกไปยังน้ำตื้นบริเวณชะวากทะเล พบได้ตามแนวชายฝั่งของอะแลสกา ตะวันออกของแคนาดา กรีนแลนด์ ไอร์แลนด์ นิวซีแลนด์ และนอร์เวย์
- ชะวากทะเลแบบผลจากธรณีแปรสัณฐาน (Tectonically produced estuaries)
ชะวากทะเลชนิดนี้เกิดจากการทรุดตัว หรือแผ่นดินถูกตัดจากทะเลโดยการเคลื่อนที่ของแผ่นดินที่เกี่ยวข้องกับรอยเลื่อน ภูเขาไฟ และแผ่นดินถล่ม น้ำท่วมจากระดับน้ำทะเลที่เพิ่มขึ้นในยุคโฮโลซีนซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยสร้างชะวากทะเล ตัวอย่างเช่น อ่าวแซนแฟรนซิสโกที่เกิดขึ้นจากการเคลื่อนที่ของเปลือกโลกตามแนวรอยเลื่อนแซนแอนเดรอัส
อ้างอิง
- Rossignol, Anne. The Lower Estuary and the Gulf of the St. Lawrence: book of oceanography. Rimouski: INRS-Oceanology. p. 64.
- http://www.royin.go.th/?knowledges=%E0%B8%8A%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%97%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A5-%E0%B9%92%E0%B9%91-%E0%B8%81%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B9%8C
- https://km.dmcr.go.th/th/c_56/s_77/d_1163
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-02-09. สืบค้นเมื่อ 2019-02-07.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-02-07. สืบค้นเมื่อ 2019-02-07.
แหล่งข้อมูลอื่น
เนื้อหาโดยส่วนใหญ่ดัดแปลงและแปลมาจาก Estuary ใน [1] [2] [3] 2015-06-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud chawakthael xngkvs Estuary khux briewnswnlangkhxngpakaemnathimikhwamkwangmakcnmilksnakhlayxaw txnbnkhxngchawakthaelnncatxbaehlmepnrupkrwyaelacakhxykhyaykhnadxxkipemuxekhahainswnthiepnthaelmakkhun briewnniepnbriewnthimikarphsmknrahwangnacudkbnaekhm enuxngcakepnphunthibriewnpakaemnayubtwlngsuaenwchayfngthaelcungidrbxiththiphlkhxngnathael twxyangkhxngchawakthaelinpraethsithy idaek briewnpakaemnakraburi cnghwdranxng aela pakaemnaewlu cnghwdcnthburi odychawakthaelthiihythisudinolk khux chawakthaelesntlxwerns inpraethsaekhnada thimikhwamkwangthung 145 kiolemtr aela chawakthaelthiyawthisudinolk khux chawakxawxxb shphnthrthrsesiybriewnpakchawakthaelchawakthaelbriewnpaknarioxedlaplata Rio de la Plata xemrikaitchawakthaelbriewnpakaemnanith Nith River skxtaelndphaphthaydawethiymaesdnglksnachawakthael briewnpakaemnaaexmasxn chawakthael epnswnhnungkhxngphunthibriewnchayfngthaelthimiaemnahruxlatharihlphanechuxmtxlngsuthael sungepnphunthithiekidkhunbriewnrxytxrahwangsphaphaewdlxmaebbthangnaaelasphaphaewdlxmaebbthael cungthaihphunthiinbriewnniidrbthngxiththiphlcakthaelxnidaek nakhun nalng khlunaelakarihlewiynkhxngnaeklux rwmthungxiththiphlcakaemnaxnidaek takxnaelakarihlewiynkhxngnacud sungkarthiminacudaelanaekhmihlewiynaebbninnsngphlihphunthichawakthaelprakxbdwythatuxaharthisakhycanwnmak cungepnphunthithiehmaasmtxkarepnaehlngxasykhxngsingmichiwithlakhlaychnidid chawakthaelthiphbinpccubnnnswnihyepnchawakthaelthiekidkhuninchwngyukhoholsin Holocene odykarihlthwmkhxngaemnahruxkarkdesaacaktharnaaekhnginchwngthimikrephimkhunkhxngradbnathaelinchwngpraman 10 000 12 000 pithiphanma aelakarcaaenklksnakhxngchawakthaelnncaxasylksnathangthrnisnthanhruxrupaebbkarihlkhxngnainkarcaaenk sunghmaythungkarcaaenkepnxaw Bay hruxlakun Lagoon epntn chawakthaelepnphunthimiprachakrmaxasyxyucanwnmak khuxpramanrxyla 60 cakprachakrthnghmdkhxngolkthichxbxasytamaenwchayfngthaelaelachawakthael epnphlihphunthichawakthaelniidrbphlkrathbepnxyangmak ephraaidrbphlkrathbcakpccytangidaek kartktakxnkhxngtakxncakkarphngthlaykhxnghnadinenuxngcakkartdimthalaypa karephimkhwamekhmkhnkhxngprimansarekhmiinrabbniewscaksingptikulaelamulstw Eutrophication mlphiscakolhahnk sarphisibiexs PCBs thatukmmntrngsiaelasarprakxbihodrkharbxncaksingptikul aelaaenwknnahruxekhuxnthiichinkarkhwbkhumprimankarihlkhxngnakarcaaenkchnidkhxngchawakthaelchawakthaelsamarthcaaenkodyxasylksnathangthrnisnthan xxkepnchnidtang id 4 praephth dngni chawakthaelaebbrxngnacmtw Drowned river valleys type estuaries chawakthaelchnidniswnmakcaekidkhuninchwngewlapraman 6 000 thung 15 000 pithiphanma hruxinchwngplaykhxng Wisconsin glaciation epnchwngewlathiradbnathaelthwolkephimkhinpraman 100 thung 130 emtr emuxradbnathaelldlngcungidmikarekidlksnachawakthaelechnnikhun nxkcakniaelwkarthrudtwkhxngbriewnchayfngyngchwyihekidchawakthaelaebbrxngnacmtwidxikdwy odylksnaechnnimkekidkhuninthirabta khnadkwang mikhwamlukimmaknk mkphbidtamaenwchayfngmhasmuthraextaelntik shrthxemrika twxyangechn Chesapeake Bay Delaware Bay Galveston Bay aela Tampa Bay chawakthaelaebblakun Lagoon type estuaries chawakthaelchnidnicaidrbxiththiphlkhxngnathaelnxymak enuxngcakinbriewnnnmiekaasndxn Barrier islands hruxcangxythray Sand spit epntwknxiththiphlcaknathaelexaiw camichxngaekhbethannthitidtxkbnathael odymakmkcaphthnaxyubnbriewnchayfngthimikhwammnkhngthangthrniaeprsnthansung aelamikarsasmtwkhxngtakxntamaenwchayfng aetcatxngmixtrakhxngnakhunnalngimekin 4 emtr aelaekaasndxnthiekidrwmknnnmkcaekidkhuninbriewnthaelnatunkhuxlukimekin 5 thung 10 emtr aelamikraaesthimakrathakhnankbaenwchayhad odymakcaphbtamaenwchayfngmhasmuthraextaelntik shrthxemrika twxyangechn Barnegat Bay niwecxrsiy Laguna Madre ethkss aela Pamlico Sound nxrthaekhorilna chawakthaelaebbfyxrd Fjord type estuaries chawakthaelchnidniekidkhuninbriewnthiepnrxnglukenuxngcakkarkdechaakhxngtharnaaekhng rxnglukdngklawmilksnaepnruptwyu briewntunkhxngchawakthaelchnidnicamilksnaepnpakxaw aelamkcaidrbphlcakkarihlewiynkhxngkraaesnakhunnalngcaknalukipyngnatunbriewnchawakthael phbidtamaenwchayfngkhxngxaaelska tawnxxkkhxngaekhnada krinaelnd ixraelnd niwsiaelnd aelanxrewy chawakthaelaebbphlcakthrniaeprsnthan Tectonically produced estuaries chawakthaelchnidniekidcakkarthrudtw hruxaephndinthuktdcakthaelodykarekhluxnthikhxngaephndinthiekiywkhxngkbrxyeluxn phuekhaif aelaaephndinthlm nathwmcakradbnathaelthiephimkhuninyukhoholsinsungepnpccysakhythichwysrangchawakthael twxyangechn xawaesnaefrnsisokthiekidkhuncakkarekhluxnthikhxngepluxkolktamaenwrxyeluxnaesnaexnedrxsxangxingRossignol Anne The Lower Estuary and the Gulf of the St Lawrence book of oceanography Rimouski INRS Oceanology p 64 http www royin go th knowledges E0 B8 8A E0 B8 B0 E0 B8 A7 E0 B8 B2 E0 B8 81 E0 B8 97 E0 B8 B0 E0 B9 80 E0 B8 A5 E0 B9 92 E0 B9 91 E0 B8 81 E0 B8 B8 E0 B8 A1 E0 B8 A0 E0 B8 B2 E0 B8 9E E0 B8 B1 E0 B8 99 E0 B8 98 E0 B9 8C https km dmcr go th th c 56 s 77 d 1163 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 02 09 subkhnemux 2019 02 07 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 02 07 subkhnemux 2019 02 07 aehlngkhxmulxunenuxhaodyswnihyddaeplngaelaaeplmacak Estuary in 1 2 3 2015 06 02 thi ewyaebkaemchchin