ฏุณฑิเขล [ตุน-ดิ-เขน] (เนปาล: टुँडिखेल) หรือ ตินิขยะห์ (เนวาร์: तिनिख्य) เป็นลานหญ้าขนาดใหญ่ในใจกลางนครกาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล และเป็นหนึ่งในจุดหมายตาที่สำคัญของเมือง ลานหญ้ามีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า วางพาดตามแนวทิศเหนือ–ใต้ ตั้งอยู่ระหว่างทางเหนือ กับทางใต้
ฏุณฑิเขลมีประวัติศาสตร์ย้อนกลับไปได้ถึงอย่างน้อยศตวรรษที่ 18 ตอนต้น ในสมัย ใช้งานเป็นทั้งที่เดินสวนสนาม, สนามแข่งม้า, พื้นที่สำหรับประกอบพิธีทางศาสนาไปจนถึงการแสดงดนตรี สวนสาธารณะไปจนถึงลานหญ้าสำหรับสัตว์ใช้กิน ฏุณฑิเขลยังได้รับการบรรยายไว้ว่าเป็นประดุจปอดของกาฐมาณฑุ เป็นพื้นที่สี่เขียวท่ามกลางบ้านเรือนที่อยู่อย่างหนาแน่น ชาวเมืองนิยมเดินหรือออกกำลังกายในฏุณฑิเขลในช่วงเช้าและช่วงเย็น นอกจากนี้ยังปรากฏฏุณฑิเขลอยู่ในตำนานหลายเรื่อง
ในอดีต ฏุณฑิเชลกินพื้นที่ยาวกว่า 5 กิโลเมตรจากรานีโปขรีไปถึง และว่ากันว่าเป็นลานเดินสวนสนามที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของเอเชีย ในปัจจุบัน พื้นที่ของลานหดลงจากการก่อสร้างสาธารณูปโภครุกคืบเข้ามาในพื้นที่ของลานจากทั้งสี่ด้าน
เทศกาล
เทศกาลวิ่งม้า เป็นเทศกาลที่จัดขึ้นที่ลานนี้ในราวเดือนมีนาคม โดยประกอบไปด้วยการแข่งม้า ธรรมเนียมนี้มีอายุหลายศตวรรษ และมีต้นมาจากครั้งหนึ่ง ได้มีกษัตริย์รับสั่งให้ม้ามาวิ่งไปทั่วลานนี้เพื่อกระทืบดวงวิญญาณที่ชั่วร้ายของปิศาจให้จมลงไปในดิน นอกจากนี้ในเทศกาลยังมีการเดินแสดงมัา, การแสดงกายกรรม และกระโดดร่มเช่นกัน
กองทัพเนปาลจัดพิธีที่ฏุณฑิเขลอยู่สองโอกาส โดยการยิงปืนและปืนใหญ่ ในเทศกาล กับ มหาศิวราตรี ซึ่งมีขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์
ประวัติศาสตร์
ในบรรดาเอกสารที่มีการอ้างถึงฏุณฑิเขลที่เก่าแก่ที่สุดปรากฏอยู่ในบันทึกของนักบวชนิกายเยซูอิตชาวอิตาลี ผู้เดินทางมายังกาฐมาณฑุในปี 1721 สมัยที่อยู่ภายใต้ปกครองของ ในบันทึกการเดินทางเขาเล่าถึงทุ่งกว้างขนาดสองไมล์ ใกล้กับแหล่งน้ำรานีโปขรี ตั้งอยู่นอกประตูอมือง และยังบันทึกไว้ว่ามีวิหารมากมายตลอดระยะทางของลานกว้างนั้น
ปัจจุบันมีวิหารอยู่เพียงสองแห่งที่ยังคงอยู่ ได้แก่ วิหารของเทพเจ้า ลุมรีอชิมา (Lumari Ajimā) เทวมารดาซึ่งเป็นที่รู้จักในอีกนามว่า ตั้งอยู่ทางขอบตะวันออกของฏุณฑิเขล อีกวิหารคือวิหารของเพทเจ้า มหากาฬะ หรือ มหานกาทยะห์ (Mahākāla or Mahānkā Dyah) ตั้งอยู่บนขอบทางตะวันตก เป็นเทพพิทักษ์ในพระพุทธศาสนาแบบวัชรยาน รวมถึงยังมีการบูชาในศาสนาฮินดูเป็นอวตารปางหนึ่งของพระศิวะ
อ้างอิง
- Sharma, Nirjana (23 May 2011). "Tundikhel the Capital's lungs". The Kathmandu Post. Kathmandu. สืบค้นเมื่อ 27 January 2014.[]
- Proksch, Andreas; และคณะ (1995). Images of a century: the changing townscapes of the Kathmandu Valley. Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit. p. 46. สืบค้นเมื่อ 5 December 2013.
- Rai, Hemlata (16 August 2002). "Shrinking Tundikhel". Nepali Times. สืบค้นเมื่อ 5 December 2013.
- Sengupta, Urmi (24 July 2017). "Diminishing public space: Not just Tundikhel, every inch of public space that is at risk of disappearing deserves reinvention". The Kathmandu Post. Kathmandu. Retrieved 24 July 2017.
- Sengupta, Urmi (2017), Ruptured space and spatial estrangement: (Un)making of public space in Kathmandu, Urban Studies
- Proksch, Andreas; และคณะ (1995). Images of a century: the changing townscapes of the Kathmandu Valley. Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit. p. 40. สืบค้นเมื่อ 5 February 2014.
- . The Himalayan Times. 10 April 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-01-16. สืบค้นเมื่อ 6 December 2013.
- . The Himalayan Times. Kathmandu. 21 October 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-02-02. สืบค้นเมื่อ 24 January 2014.
- Desideri, Ippolito (1995). "The Kingdom of Nepal". ใน De Filippi, Filippo (บ.ก.). An Account of Tibet: The Travels of Ippolito Desideri 1712-1727 AES reprint. Asian Educational Services. p. 317. ISBN . สืบค้นเมื่อ 6 December 2013.
- Huntington, John C.; Bangdel, Dina (2003). The Circle of Bliss: Buddhist Meditational Art. Serindia Publications, Inc. p. 332. ISBN .
- Landon, Perceval (1928). (PDF). London: Constable and Co. Ltd. p. 218. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-02-01. สืบค้นเมื่อ 24 January 2014.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
tunthiekhl tun di ekhn enpal ट ड ख ल hrux tinikhyah enwar त न ख य epnlanhyakhnadihyinicklangnkhrkathmanthu praethsenpal aelaepnhnungincudhmaytathisakhykhxngemuxng lanhyamilksnaepnrupsiehliymphunpha wangphadtamaenwthisehnux it tngxyurahwangthangehnux kbthangitnganchlxngwnrththrrmnuykhxngenpalthitunthiekhl emuxpi 1989 tunthiekhlmiprawtisastryxnklbipidthungxyangnxystwrrsthi 18 txntn insmy ichnganepnthngthiedinswnsnam snamaekhngma phunthisahrbprakxbphithithangsasnaipcnthungkaraesdngdntri swnsatharnaipcnthunglanhyasahrbstwichkin tunthiekhlyngidrbkarbrryayiwwaepnpraducpxdkhxngkathmanthu epnphunthisiekhiywthamklangbaneruxnthixyuxyanghnaaenn chawemuxngniymedinhruxxxkkalngkayintunthiekhlinchwngechaaelachwngeyn nxkcakniyngprakttunthiekhlxyuintananhlayeruxng inxdit tunthiechlkinphunthiyawkwa 5 kiolemtrcakraniopkhriipthung aelawaknwaepnlanedinswnsnamthiihythisudaehnghnungkhxngexechiy inpccubn phunthikhxnglanhdlngcakkarkxsrangsatharnupophkhrukkhubekhamainphunthikhxnglancakthngsidanethskalmakhxngthharmaenpalthiichinethskal ethskalwingma epnethskalthicdkhunthilanniinraweduxnminakhm odyprakxbipdwykaraekhngma thrrmeniymnimixayuhlaystwrrs aelamitnmacakkhrnghnung idmikstriyrbsngihmamawingipthwlanniephuxkrathubdwngwiyyanthichwraykhxngpisacihcmlngipindin nxkcakniinethskalyngmikaredinaesdngma karaesdngkaykrrm aelakraoddrmechnkn kxngthphenpalcdphithithitunthiekhlxyusxngoxkas odykaryingpunaelapunihy inethskal kb mhasiwratri sungmikhunineduxnkumphaphnthprawtisastrinbrrdaexksarthimikarxangthungtunthiekhlthiekaaekthisudpraktxyuinbnthukkhxngnkbwchnikayeysuxitchawxitali phuedinthangmayngkathmanthuinpi 1721 smythixyuphayitpkkhrxngkhxng inbnthukkaredinthangekhaelathungthungkwangkhnadsxngiml iklkbaehlngnaraniopkhri tngxyunxkpratuxmuxng aelayngbnthukiwwamiwiharmakmaytlxdrayathangkhxnglankwangnn pccubnmiwiharxyuephiyngsxngaehngthiyngkhngxyu idaek wiharkhxngethpheca lumrixchima Lumari Ajima ethwmardasungepnthiruckinxiknamwa tngxyuthangkhxbtawnxxkkhxngtunthiekhl xikwiharkhuxwiharkhxngephtheca mhakala hrux mhankathyah Mahakala or Mahanka Dyah tngxyubnkhxbthangtawntk epnethphphithksinphraphuththsasnaaebbwchryan rwmthungyngmikarbuchainsasnahinduepnxwtarpanghnungkhxngphrasiwaxangxingSharma Nirjana 23 May 2011 Tundikhel the Capital s lungs The Kathmandu Post Kathmandu subkhnemux 27 January 2014 lingkesiy Proksch Andreas aelakhna 1995 Images of a century the changing townscapes of the Kathmandu Valley Deutsche Gesellschaft fur Technische Zusammenarbeit p 46 subkhnemux 5 December 2013 Rai Hemlata 16 August 2002 Shrinking Tundikhel Nepali Times subkhnemux 5 December 2013 Sengupta Urmi 24 July 2017 Diminishing public space Not just Tundikhel every inch of public space that is at risk of disappearing deserves reinvention The Kathmandu Post Kathmandu Retrieved 24 July 2017 Sengupta Urmi 2017 Ruptured space and spatial estrangement Un making of public space in Kathmandu Urban Studies Proksch Andreas aelakhna 1995 Images of a century the changing townscapes of the Kathmandu Valley Deutsche Gesellschaft fur Technische Zusammenarbeit p 40 subkhnemux 5 February 2014 The Himalayan Times 10 April 2013 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 01 16 subkhnemux 6 December 2013 The Himalayan Times Kathmandu 21 October 2012 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 02 02 subkhnemux 24 January 2014 Desideri Ippolito 1995 The Kingdom of Nepal in De Filippi Filippo b k An Account of Tibet The Travels of Ippolito Desideri 1712 1727 AES reprint Asian Educational Services p 317 ISBN 9788120610194 subkhnemux 6 December 2013 Huntington John C Bangdel Dina 2003 The Circle of Bliss Buddhist Meditational Art Serindia Publications Inc p 332 ISBN 9781932476019 Landon Perceval 1928 PDF London Constable and Co Ltd p 218 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2014 02 01 subkhnemux 24 January 2014