Tirana

ติรานา (แอลเบเนีย: Tirona) เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดทั้งในแง่ของประชากรและพื้นที่ของประเทศแอลเบเนีย นครตั้งอยู่ทางตอนกลางประเทศโดยมีภูเขาดัยต์ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกและมีหุบเขาซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับทะเลเอเดรียติกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เนื่องจากนครตั้งอยู่บนที่ราบติรานาและอยู่ใกล้กับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน นครจึงได้รับอิทธิพลของภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน ติรานาถือเป็นหนึ่งในนครที่มีฝนตกและมีแสงแดดมากที่สุดของทวีปยุโรป โดยมีชั่วโมงที่พบแสงแดดปีละ 2,544 ชั่วโมง

ติรานา
เทศบาล
ตามเข็มจากบน: , , , พีระมิดแห่งติรานา, , , อาสนวิหารการฟื้นคืนพระชนม์ และ
ธง ตรา
ติรานา แสดงแผนที่Albania ติรานา แสดงแผนที่ยุโรป
พิกัด: 41°19′44″N 19°49′04″E / 41.32889°N 19.81778°E / 41.32889; 19.81778
ประเทศ	แอลเบเนีย
ภูมิภาค	กลาง
เทศมณฑล
ก่อตั้ง	ค.ศ. 1614
การปกครอง
• ประเภท	รัฐบาล
• นายกเทศมนตรี	เอรีออน เวลีอาย (พรรคสังคมนิยม)
• ประธานสภา	อัลดริน ดาลีปี
พื้นที่
• เทศบาล	1,110.03 ตร.กม. (428.58 ตร.ไมล์)
• เขตเมือง	41.8 ตร.กม. (16.1 ตร.ไมล์)
ความสูง	110 เมตร (360 ฟุต)
ประชากร
• ความหนาแน่น	502 คน/ตร.กม. (1,300 คน/ตร.ไมล์)
• เทศบาล	557,422
• มหานคร	906,166
เดมะนิม	ติรานัส (ชาย) ติราเนส (หญิง) ติรอนส์ (ชาย) ติรอนเซ (หญิง) (สำเนียงท้องถิ่น)
เขตเวลา	(เวลายุโรปกลาง)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	(CEST)
รหัสไปรษณีย์	1001–1028, 1031
รหัสพื้นที่	04
ทะเบียนรถ	TR
HDI (2018)	0.818 – สูงมาก · อันดับที่ 1st
เว็บไซต์	เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

ติรานาถูกจัดตั้งเป็นนครใน ค.ศ. 1614 แต่พื้นที่ของนครในปัจจุบัน มีเผ่าอิลลีเรียเข้ามาตั้งถิ่นฐานตั้งแต่ยุคเหล็ก ต่อมาได้ถูกชาวโรมันยึดครองและกลายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมันภายหลังจากสงครามอิลลีเรีย แหล่งมรดกสำคัญในยุคนั้นที่ยังปรากฏในปัจจุบันคือบ้านโมเสกแห่งติรานา ต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ 5–6 โบสถ์พาลีโอคริสเตียนได้ถูกสร้างขึ้นบริเวณแหล่งมรดกนั้น

หลังจากที่จักรวรรดิโรมันถูกแบ่งออกเป็นตะวันออกและตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 4 จักรวรรดิไบแซนไทน์ได้เข้ามาครอบครองพื้นที่นี้และสร้างปราสาทเปเตรเลในรัชสมัยจักรพรรดิยุสตินิอานุสที่ 1 นครถูกปล่อยปะละเลยอย่างไร้ความสำคัญเป็นระยะเวลานาน จนกระทั่งในคริสต์ศตวรรษที่ 20 รัฐสภาลุชเยได้ประกาศให้ติรานาเป็นเมืองหลวงของประเทศหลังจากที่แอลเบเนียประกาศอิสรภาพใน ค.ศ. 1912

ปัจจุบัน ติรานาเป็นศูนย์กลางด้านเศรษฐกิจ การเงิน การเมือง และการค้าที่สำคัญของประเทศ เนื่องจากนครตั้งอยู่ในภาคกลาง และมีการขนส่งรูปแบบต่าง ๆ ที่ทันสมัย ทั้งทางอากาศ ทางน้ำ ทางราง และทางถนน นครเป็นที่ตั้งของ ซึ่งเป็นที่ทำการของประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี และรัฐสภาแอลเบเนีย นครได้รับรางวัลเมืองหลวงเยาวชนยุโรปประจำปี 2022

อ้างอิง

1. . 11 May 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 August 2017. สืบค้นเมื่อ 8 February 2018. Popullsia: Sipas censusit të vitit 2011, në territorin e bashkisë së re Tiranë banojnë 557,422 banorë, ndërsa sipas Regjistrit Civil banojnë 757,361 banorë. Me një sipërfaqe prej 1,110.03 kilometrash katrorë, densiteti i popullsisë sipas të dhënave të Censusit është 502 banorë/ km2 ndërsa sipas Regjistrit Civil, densiteti është 682 banorë km2.
2. (PDF). instat.gov.al (ภาษาแอลเบเนีย). 1 January 2018. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-06. สืบค้นเมื่อ 2020-07-04.
3. "Subnational Human Development Index (2.1)". hdi.globaldatalab.org (ภาษาอังกฤษ). Global Data Lab.
4. "Sunniest Cities in Europe". currentresults.com. p. 1.
5. "European Cities With the Wettest, Rainiest Weather". currentresults.com. p. 1.
6. . youthforum.org (ภาษาอังกฤษ). . 21 November 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-06. สืบค้นเมื่อ 7 December 2019.

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Akkam, Alia (13 October 2017). "The Capital of Albania Has Transformed into a Lively, Affordable Destination". Vogue.
• Hillsdon, Mark (27 February 2017). "The European capital you'd never thought to visit (but really should)". The Telegraph.
• Crevar, Alex (28 August 2015). "Tirana, Breaking Free From Communist Past, Is a City Transformed". The New York Times.
• Blocal, Giulia (16 September 2014). "Tirana's colorful buildings". Blocal Travel blog.
• Williams, Sean (11 July 2014). "Tirana fights to beat its addiction to cars and get its residents cycling". The Guardian. สืบค้นเมื่อ 12 July 2014.
• McRae, Hamish (13 September 2008). "Albania: Charmed by Tirana". The Independent.
• Agorastakis, Michalis; Sidiropoulos, Giorgos (2007). "Population change due to geographic mobility in Albania, 1989–2001, and the repercussions of internal migration for the enlargement of Tirana". Population, Space and Place. 13 (6): 471–481. doi:10.1002/psp.463.
• Aliaj, Besnik; Keida Lulo and Genc Myftiu. Tirana: the Challenge of Urban Development, Tirana: Cetis, 2003 ISBN 
• Aliaj, Besnik. A Short History of Housing and Urban Development Models during 1945–1990, Tirana 2003.
• Bleta, Indrit. Influences of Political Regime Shifts on the Urban Scene of a Capital City, Case Study: Tirana. Turkey, 2010.
• Capolino, Patrizia (2011). "Tirana: A Capital City Transformed by the Italians". Planning Perspectives. 26 (4): 591–615. doi:10.1080/02665433.2011.601610.
• Felstehausen, Herman. Urban Growth and Land Use Changes in Tirana, Albania: With Cases Describing Urban Land Claims. University of Wisconsin-Madison, 1999
• Galeteanu, Emira. Tirana: the Spectacle of the Urban Theatre. MA Dissertation. Carleton University: Ottawa, 2006.
• Jasa, Skënder. Tirana në shekuj: Terona, Theranda, Tirkan, Tirannea, Tirana: monografi, disa artikuj e materiale arkivore kushtuar historisë së Tiranës, Tirana 1997.
• Nase, Ilir; Ocakci, Mehmet (2010). "Urban Pattern Dichotomy in Tirana: Socio-spatial Impact of Liberalism". European Planning Studies. 18 (11): 1837–1861. doi:10.1080/09654313.2010.512169.
• Pojani, Dorina (2011). Mobility, Equity and Sustainability Today in Tirana, TeMA 4, no. 2, pp.99–109 2019-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Pojani, Dorina (2010). "Tirana". Cities. 27 (6): 483–495. doi:10.1016/j.cities.2010.02.002.
• Pojani, Dorina (2011). "From Carfree to Carfull: the Environmental and Health Impacts of Increasing Private Motorisation in Albania". Journal of Environmental Planning and Management. 54 (3): 319–335. doi:10.1080/09640568.2010.506076.
• Pojani, Dorina (2011). "Urban and Suburban Retail Development in Albania's Capital After Socialism". Land Use Policy. 28 (4): 836–845. doi:10.1016/j.landusepol.2011.02.001.
• Alien by Alexandra Lewis, RTV Ora, Tirana, Albania, 2019, a TV series produced by domestic RTV Ora on life in Albania seen by a foreigner, Australian-born journalist Alexandra Lewis living in Tirana, Albania

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิท่องเที่ยว มีคำแนะนำการท่องเที่ยวสำหรับ ติรานา

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ติรานา

• Municipality of Tirana 2011-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
•  "Tirana" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911 (11 ed.). 1911.