Tetrapoda

เทเทรอพอด หรือ สัตว์สี่เท้า (อังกฤษ: Tetrapod) เป็นสัตว์ที่มีสี่ขา (ยกเว้นสัตว์บางชนิด เช่น งู) ที่ประกอบขึ้นเป็นชั้นใหญ่เทเทรอโพดา (Tetrapoda) เทเทรอพอดประกอบไปด้วยสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก, สัตว์เลื้อยคลาน (รวมถึงไดโนเสาร์และสัตว์ปีก) และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมทั้งที่ยังมีชีวิตอยู่และสูญพันธุ์ไปแล้ว เทเทรอพอดพัฒนามาจากกลุ่มของสัตว์ที่รู้จักกันในชื่อว่า ซึ่งก็พัฒนาเป็นลำดับมาจากปลาที่มีครีบเป็นพู่โบราณในช่วงประมาณ 390 ล้านปีก่อน กลางยุคดีโวเนียน รูปร่างของสัตว์ดังกล่าวอยู่ระหว่างปลาที่มีครีบเป็นพู่กับเทเทรอพอดสี่ขา เทเทรอพอดตัวแรก (จากมุมมองดั้งเดิม บนพื้นฐานของ) ปรากฏขึ้นในช่วงปลายยุคดีโวเนียน 367.5 ล้านปีก่อน บรรพบุรุษที่ชัดเจนของเทเทรอพอด รวมถึงกระบวนการที่เทเทรอพอดอพยพมาอยู่บนแผ่นดินของโลกหลังจากที่ขึ้นมาจากน้ำนั้นยังคงไม่เป็นที่แน่ชัด การเปลี่ยนแปลงจากแผนกายสำหรับหายใจและนำทางใต้น้ำเป็นแผนกายสำหรับให้สัตว์กลุ่มนี้เดินบนบกเป็นหนึ่งในวิวัฒนาการที่ลึกซึ้งที่สุดเท่าที่ทราบ เทเทรอพอดตัวแรก ๆ นั้นอยู่ในน้ำเป็นส่วนใหญ่ สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกปัจจุบัน ซึ่งพัฒนามาจาก เป็น โดยในช่วงชีวิตแรกของสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกนั้นเป็นลูกอ๊อดคล้ายปลา และช่วงชีวิตต่อ ๆ มาก็เปลี่ยนมาเป็นสัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก อย่างไรก็ตาม ชนิดของเทเทรอพอดที่มากที่สุดในปัจจุบันนั้นคือ โดยแอมนิโอตส่วนมากเป็นเทเทรอพอดบกที่พัฒนามาจากประมาณ 340 ล้านปีก่อน (กลุ่มแอมนิโอตหลักพัฒนาขึ้นเมื่อ 318 ล้านปีก่อน) กลไกใหม่ในแอมนิโอตที่ไม่พบในสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก คือ การวางไข่บนบก หรือพัฒนาต่อไปอีกเป็นการรักษาไข่ที่ผสมพันธุ์แล้วไว้ในตัวเมีย

เทเทรอพอด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ปลายยุคดีโวเนียน - ปัจจุบัน PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
ตัวแทนของกลุ่มเทเทรอพอดที่ยังมีชีวิตอยู่ (ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย): กบ (ลิสแซมฟิเบีย), และจิ้งเหลน (ทั้งสองเป็น) และหนู (ซีแนปซิด)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ไฟลัมฐาน:
เคลด:
เคลด:
ชั้นใหญ่:	สัตว์สี่เท้า Jaekel, 1909
กลุ่มย่อย
หลายเคลดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก หลายเคลดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว (คราวน์กรุป) ซีแนปซิดา

เทเทรอพอดที่เป็นแอมนิโอตเริ่มครองพื้นที่และทำให้สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกส่วนมากสูญพันธุ์ พัฒนาไปเป็นสัตว์เลื้อยคลาน ซึ่งประกอบไปด้วย, ไดโนเสาร์ (ซึ่งรวมสัตว์ปีกด้วย), จระเข้, เต่า และสัตว์ใกล้เคียงสัตว์เลื้อยคลานอื่นหลายชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งของแอมนิโอตพัฒนาไปเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมและสัตว์ใกล้เคียงอื่นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมหลายชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว แอมนิโอตยังมีเทเทรอพอดที่พัฒนาให้บินได้ อย่างเช่นสัตว์ปีกจากไดโนเสาร์ และค้างคาวจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม

เทเทรอพอดบางชนิด เช่น งู ได้สูญเสียขาไปบางส่วนหรือทั้งหมดผ่านการเกิดสปีชีส์และวิวัฒนาการ บางชนิดมีแค่กระดูกเหลือค้างที่ซ่อนอยู่เป็นร่องรอยของขาของบรรพบุรุษในอดีตอันไกล หลายชนิดกลับไปเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ใช้ชีวิตเป็นสัตว์ครึ่งน้ำ หรือใช้ชีวิตในน้ำอย่างเต็มตัว วิวัฒนาการเช่นนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงยุคคาร์บอนิเฟอรัส และล่าสุดในมหายุคซีโนโซอิก

เทเทรอพอดมีลักษณะทางกายวิภาคและสรีรวิทยาหลายอย่างที่แตกต่างจากบรรพบุรุษในน้ำของพวกมันเอง ได้แก่ โครงสร้างของขากรรไกรสำหรับหาอาหารบนบก กระดูกโอบขาสำหรับการเคลื่อนที่บนบก ปอดสำหรับหายใจในอากาศ หัวใจสำหรับการไหลเวียนเลือด และดวงตากับหูสำหรับมองเห็นและได้ยินในอากาศ

ดูเพิ่ม

• ธรณีกาล
• อ็อกโทพอด

เชิงอรรถ

1. /ˈtɛtrəpɒd/; จากกรีก: τετρα- "สี่" และ πούς "เท้า"

อ้างอิง

1. Alexander, Pyron R. (July 2011). "Divergence Time Estimation Using Fossils as Tematic Biology". Systematic Biology. 60 (4): 466–481. doi:10.1093/sysbio/syr047. PMID 21540408.
2. Sues, Hans-Dieter (2019). "Authorship and date of publication of the name Tetrapoda". Journal of Vertebrate Paleontology. 39: e1564758. doi:10.1080/02724634.2019.1564758.
3. Narkiewicz, Katarzyna; Narkiewicz, Marek (January 2015). "The age of the oldest tetrapod tracks from Zachełmie, Poland". Lethaia. 48 (1): 10–12. doi:10.1111/let.12083. ISSN 0024-1164.
4. Long JA, Gordon MS (Sep–Oct 2004). "The greatest step in vertebrate history: a paleobiological review of the fish-tetrapod transition". Physiol. Biochem. Zool. 77 (5): 700–19. doi:10.1086/425183. PMID 15547790. S2CID 1260442. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-12. สืบค้นเมื่อ 2011-04-09. as PDF 2013-10-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
5. (2008). Your Inner Fish: A Journey Into the 3.5-Billion-Year History of the Human Body. New York: Pantheon Books. ISBN .
6. Laurin 2010, pp. 163
7. Canoville, Aurore; Laurin, Michel (June 2010). "Evolution of humeral microanatomy and lifestyle in amniotes, and some comments on paleobiological inferences". Biological Journal of the Linnean Society. 100 (2): 384–406. doi:10.1111/j.1095-8312.2010.01431.x.
8. ; Canoville, Aurore; Quilhac, Alexandra (August 2009). "Use of paleontological and molecular data in supertrees for comparative studies: the example of lissamphibian femoral microanatomy". Journal of Anatomy. 215 (2): 110–123. doi:10.1111/j.1469-7580.2009.01104.x. PMC 2740958. PMID 19508493.

อ่านเพิ่มเติม

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เทเทรอพอด

• (5 February 2009). Vertebrate Palaeontology (3 ed.). John Wiley & Sons. p. 1. ISBN . สืบค้นเมื่อ 10 June 2015.
• (2012). Gaining ground: the origin and evolution of tetrapods (2nd ed.). Bloomington, Indiana, USA.: Indiana University Press. ISBN .
• (2010). How Vertebrates Left the Water. University of California Press. ISBN . สืบค้นเมื่อ 26 May 2015.
• McGhee, George R. Jr. (2013). When the Invasion of Land Failed: The Legacy of the Devonian Extinctions. Columbia University Press. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2 May 2015.
• Steyer, Sebastien (2012). Earth Before the Dinosaurs. Indiana University Press. p. 59. ISBN . สืบค้นเมื่อ 1 June 2015.
• Clack, Jennifer A. (2009). "The Fin to Limb Transition: New Data, Interpretations, and Hypotheses from Paleontology and Developmental Biology". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 37 (1): 163–179. Bibcode:2009AREPS..37..163C. doi:10.1146/annurev.earth.36.031207.124146.
• Hall, Brian K., บ.ก. (2007). Fins Into Limbs: Evolution, Development, and Transformation. Chicago: University of Chicago Press. ISBN .
• Long JA, Young GC, Holland T, Senden TJ, Fitzgerald EM (November 2006). "An exceptional Devonian fish from Australia sheds light on tetrapod origins". Nature. 444 (7116): 199–202. Bibcode:2006Natur.444..199L. doi:10.1038/nature05243. PMID 17051154. S2CID 2412640.
• (2005). (3rd ed.). Blackwell Publishing.