ซ คฮอย ซ 30 อ งกฤษ Sukhoi Su 30 Flanker C นาโต ใช ช อรห สว าแฟลงเกอร ซ เป นเคร องบ นทางทหารสองเคร องยนต ท สร างโดยบร ษ ท

ซุคฮอย ซู-30 (อังกฤษ: Sukhoi Su-30, Flanker-C) (นาโต้ใช้ชื่อรหัสว่าแฟลงเกอร์-ซี) เป็นเครื่องบินทางทหารสองเครื่องยนต์ที่สร้างโดยบริษัทการบินซุคฮอยของรัสเซียและเริ่มนำเข้ามาใช้ปฏิบัติการในปีพ.ศ. 2539 มันเป็นเครื่องบินขับไล่โจมตีสองที่นั่งสำหรับภารกิจขัดขวางทางอากาศและพื้นดินในทุกสภาพอากาศ มันเทียบได้กับเอฟ-15อี สไตรค์อีเกิล

ซุคฮอย ซู-30
Су-30

บทบาท	หลากบทบาท
ชาติกำเนิด	รัสเซีย
บริษัทผู้ผลิต	ซุคฮอย
บินครั้งแรก	พ.ศ 2532
เริ่มใช้	พ.ศ. 2539
สถานะ	ปฏิบัติการ
ผู้ใช้งานหลัก	กองทัพอากาศรัสเซีย กองทัพอากาศแอลจีเรีย
จำนวนที่ผลิต	612+
มูลค่า	37.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (2555)
พัฒนามาจาก	ซุคฮอย ซู-27
แบบอื่น

เครื่องบินเป็นรุ่นที่ถูกทำให้ทันสมัยของซู-27ยูบีและมีแบบที่หลากหลาย ซู-30เคและซู-30เอ็มเคเป็นรุ่นที่ประสบความสำเร็จทางการค้า แบบอื่น ๆ นั้นถูกสร้างขึ้นโดยบริษัทที่เข้าแข่งขันกันคือเคเอ็นเอเอพีโอ (Komsomolsk-on-Amur Aircraft Production Association, KnAAPO) และอิร์คุต (IRKUT Corporation) ทั้งสองอยูภายใต้ข้อกำหนดของซุคฮอย บริษัทแรกทำการผลิตและซู-30เอ็มเค2 ซึ่งออกแบบและขายให้กับจีนและอินโดนีเซีย ไอร์คัทสร้างซู-30เอ็มเคที่มีพิสัยไกลและหลากบทบาท ซึ่งรวมทั้งที่สร้างมาเพื่อและแบบอื่น ๆ ที่พัฒนามาจากมันอย่าง เอ็มเคเอ็ม เอ็มเคเอ และเอ็มเควี ถูกสร้างให้กับมาเลเซีย แอลจีเรีย และเวเนซุเอลาตามลำดับ

การพัฒนา

เครื่องบินสกัดกั้นพิสัยไกลซู-27พียู

ในขณะที่ซู-27 มีพิสัยที่ยอดเยี่ยม มันก็ยังขาดความสามารถในการป้องกันที่เพียงพอตามความต้องการของกองกำลังป้องกันทางอากาศของโซเวียต ซึ่งต้องการให้มันทำการปกคลุมทั่วแผนดินอันกว้างใหญ่ของสหภาพโซเวียต ดังนั้นการพัฒนาจึงเริ่มขึ้นในปีพ.ศ. 2529 โดยเรียกว่าซู-27พียู ด้วยความสามารถที่แตกต่างจากซู-27 ที่สามารถทำหน้าที่เป็นเครื่องบินสกัดกั้นพิสัยไกลหรือกองบัญชาการทางอากาศได้ ซู-27ยูบีแบบสองที่นั่งถูกเลือกเข้าพัฒนาเป็นซู-27พียู เพราะว่ามันมีการทำงานที่เหมือนกับซู-27 ที่นั่งเดียว และยังมีจุดสำคัญที่นักบินสองนายเพื่อทำภารกิจระยะไกล การบินทดสอบเริ่มขึ้นในวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2530 และนำไปสู่การยกเลิกต้นแบบก่อนหน้า ซู-27พียูทำการบินครั้งแรกที่ไอร์คุทสค์ในวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2532 และสามลำแรกของซีรีส์สทำการบินในวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2535

เพื่อใช้งานซู-27ยูบีในบทบาทใหม่ เครื่องบินจึงมีระบบเพื่อเพิ่มพิสัย ส่วนนี้ถูกติดตั้งที่ด้านซ้ายของจมูก และเพื่อให้ใช้งานได้อย่างเหมาะสมจึงมีการติดตั้งระบบไออาร์เอสทีเข้าไปที่ด้านขวา ระบบอิเลคทรอนิกอากาศของมันถูกเปลี่ยนใหม่ ด้วยการติดตั้งระบบการสื่อสารพิเศษและอุปกรณ์นำวิถีเพื่อควบคุมรูปขบวนของซู-27 แบบที่นั่งเดียว ห้องนักบินหลังได้รับการติดตั้งจอแสดงผล[ซีอาร์ที]ซึ่งให้ข้อมูลทางยุทธวิธี ระบบนำร่องและระบบควบคุมการบินที่บังคับด้วยข้อมูลฟลาย-บาย-ไวร์ยังถูกพัฒนาอีกเช่นกัน มันมีเรดาร์เอ็น001 ที่ให้ความสามารถในการโจมตีทางอากาศสู่พื้นและเพื่อติดตามและเข้าปะทะหลายเป้าหมายได้ในเวลาเดียวกัน

ซุคฮอยได้เสนอให้ซู-27พียูเป็นอากาศยานที่เป็นผู้สั่งการและควบคุมเครื่องบินขับไล่ในกลุ่มอื่น ๆ อันเป็นส่วนหนึ่งของการแจ้งเตือนทางอากาศโดยมีผู้นั่งข้างหลังที่ทำหน้าที่ใช้เรดาร์และการแบ่งข้อมูลเพื่อสั่งการเครื่องบินลำอื่น อย่างไรก็ตามโซเวียตไม่สนใจในการซื้อซู-27พียู ซู-27พียูทั้ง 5 ลำพร้อมชื่อใหม่คือซู-30 เป็นแค่เพียงเครื่องบินฝึกในโซเวียต

ซู-30เอ็มสองที่นั่งถูกเสนอให้กับรัสเซียและสร้างออกมาในจำนวนที่น้อยมากในปีทศวรรษที่ 1990

ซูคอยได้เสนอรุ่นสำหรับส่งออก คือ ซู-30เอ็มเค โดยได้ทำการแสดงในงานที่ปารีสเมื่อปีพ.ศ. 2536

การออกแบบ

ซู-30 เป็นเครื่องบินขับไล่หลากบทบาท มันมีสองที่นั่งพร้อมระบบเบรกอากาศที่อยู่ถัดห้องนักบินไปทางด้านหลัง

เครื่องบินขับไล่ความยืดหยุ่นสูง

ซู-30เอ็มเคสามารถทำภารกิจได้อย่างหลากหลายในระยะไกลจากฐานบิน ได้ในทุกสภาพอากาศและสภาพแวดล้อม ทั้งกลางวันและกลางคืน

เครื่องบินนี้มีความพอดีในด้านยุทธวิธีและการใช้งาน มันทำงานได้ตั้งแต่การตอบโต้ทางอากาศไปจนถึงการโจมตีภาคพื้นดิน และการโจมตีทางทะเล นอกจากนี้ซู-30เอ็มเคยังสามารถทำหน้าที่แจ้งเตือนทางอากาศเช่นเดียวกับควบคุมบัญชาการการโจมตีทางอากาศที่เข้าร่วมภารกิจ

มุมปะทะ

โครงสร้างอากาศพลศาสตร์ของซู-30เอ็มเคเป็นแบบเครื่องบินปีกสามชุดที่มีเส้นแวงที่ไม่เสถียร เพื่อเพิ่มแรงยกที่มีประสิทธิภาพและเพิ่มความคล่องแคล่วของเครื่องบินจึงมีการติดตั้งปีกปลอมเข้าไป พวกมันจะสะท้อนอัตโนมัติเพื่อทำให้การควบคุมยังอยู่ในมือของนักบินในตอนที่ทำมุมปะทะระดับสูง อย่างไรก็ตามมีเพียงซู-30 บางรุ่นอย่างเอ็มเคไดเท่านั้นที่มีปีกปลอม

กระบวนท่าพูกาเชฟส์คอบรา

กระบวนท่าพูกาเชฟคอบร้าของ ซู-27 และ ซู-30

ด้วยโครงสร้างทางอากาศพลศาสตร์ที่ผสมเข้ากับความสามารถในการควบคุมแรงขับ บวกกับความสามารถในการทรงตัวเป็นเลิศในทุกย่านความเร็ว มันส่งผลให้เกิดกระบวนท่าที่ไม่เคยมีมาก่อนและการบินขึ้น-ลงที่ไม่เหมือนใคร มันมีระบบฟลาย-บาย-ไวร์แบบดิจิตอลที่ทำให้มันสามารถทำกระบวนท่ายาก ๆ ได้ นั่นรวมทั้งพูกาเชฟส์คอบราและเบลล์ นั่นทำให้เครื่องบินสามารถลดความเร็วได้อย่างรวดเร็วจนทำให้เครื่องบินที่ตามหลังมานั้นหลุดจากการล็อกเป้า เครื่องบินยังสามารถทำการเลี้ยว 360 องศาได้โดยที่ไม่สูญเสียระดับ

เครื่องยนต์หลัก

เครื่องบินมีแซทเทิร์น เอฟพร้อมสองเครื่องยนต์ แต่ละเครื่องให้กำลังเครื่องละ 27,550 ปอนด์เมื่อใช้สันดาปโดยทำความเร็วได้ถึง 2 มัค ทำความเร็วในระดับความสูงต่ำได้ 1,350 กิโลเมตรต่อชั่วโมง และอัตราการไต่ระดับที่ 230 เมตรต่อวินาที

ด้วยเชื้อเพลิงปกติขนาด 5,270 กิโลกรัม ซู-30เอ็มเคจะสามารถทำการบินได้ 4.5 ชั่วโมงในระยะ 3,000 กิโลเมตร ในกรณีที่เติมเชื้อเพลิงทางอากาศจะเพิ่มขึ้นเป็น 10 ชั่วโมงในระยะ 5,200 กิโลเมตร

ด้วยทางเลือกในการเพิ่มระยะอย่างมีประสิทธิภาพทำให้มันมักทำภารกิจตั้งแต่ลาดตระเวนระยะยาวและคุ้มกันการสกัดกั้นระยะไกลไปจนถึงการโจมตีภาคพื้นดิน

นักบินสองนาย

ด้วยนักบินสองนายใช้แนวคิดในการเพิ่มขีดสมรรถนะในการสู้รบเพราะว่าเป็นการลดภาระหลายหน้าที่ ที่นักบินหนึ่งคนจะต้องปฏิบัติ ในขณะที่นักบินคนแรกทำหน้าทีควบคุมเครื่องบิน ตัดสินใจใช้อาวุธ และหลบหนีหลีกเลี่ยง นักบินคนที่สองมีหน้าที่ควบคุมอาวุธนำวิถีอากาศสู่อากาศและอากาศสู่พื้นเพื่อโจมตีจากระยะไกล ทำการเฝ้าดูสภาพแวดล้อมทางยุทธวิธีเพื่อระวังภัย และทำการควบคุม-บัญชาการงานในกลุ่มที่ทำภารกิจร่วม

ระบบอิเล็กทรอนิกส์สนับสนุนการบิน

มันมีทั้งเรดาร์เอ็น001วีอีและเอ็น010 ซูค หรือเอ็น011เอ็ม บาร์ส สามารถจับเป้าหมายได้ 15 เป้าหมายในอากาศในขณะที่ทำการโจมตี 4 ในนั้นได้ทันที เรดาร์เอ็น011เอ็ม บาร์สจะตรวจจับข้าศึกขนาดใหญ่ที่อยู่บนผิวน้ำจากระยะ 400 กิโลเมตร และสำหรับเป้าขนาดเล็ก
ระบบอื่น ระบบอิเล็กทรอนิกส์สนับสนุนการบินยังรวมทั้งระบบนำร่องและแสดงภาพภูมิประเทศพร้อมระบบไจโร หมวกติดจอแสดงผล แสดงภาพสถานการณ์ตรงหน้า/เฮด-อัพดิสเพลย์ จอ และระบบจีพีเอส
กระเปาะเล็งเป้าอินฟราเรดและเลเซอร์มีไว้เพื่อจับเป้าหมายและเข้าปะทะกับเป้าหมายขนาดเล็กบนพื้นดิน เครื่องบินยังทำหน้าที่รบกวนเรดาร์ของศัตรูได้เช่นกัน
เครื่องบินมีจุดเด่นที่ที่ทำการบินได้ทั้งในระดับต่ำตามภูมิประเทศ และการบินเป็นกลุ่มเพื่อเข้าปะทะเป้าหมายบนพื้นและอากาศ ระบบควบคุมอัตโนมัติจะทำการบินตามเส้นทาง ที่หมาย และทำการลงจอดเอง

ประวัติการใช้งาน

ในปีพศ. 2547 กองทัพอากาศสหรัฐได้ส่ง เอฟ-15ซี/ดี เข้าร่วมซ้อมรบกับกองทัพอากาศอินเดีย ในปฏิบัติการ Cope-India 04 ซึ่งทางอินเดียได้ใช้ Sukhoi เป็นเครื่องครองสภาพอากาศ ผลปรากฏว่าชัยชนะเป็นของฝ่ายอินเดียในการประลอง

มูลค่า

ซู-30เคมีมูลค่าประมาณ 34 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
มีมูลค่าประมาณ 53 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

รุ่นต่าง ๆ

ซู-27พียู: เป็นเครื่องบินสกัดกั้นพิสัยไกลที่มีพื้นฐานมาจากซู-27ยูบีสองที่นั่ง ต่อมาถูกเปลี่ยนชื่อเป็นซู-30
ซู-30: รุ่นทดสอบสำหรับระบบปีกปลอม
ซู-30เค: รุ่นสำหรับการตลาดของซู-30
ซู-30เคไอ: เป็นรุ่นที่ซุคฮอยเสนอให้กับกองทัพอากาศรัสเซียเพื่อพัฒนาซู-27เอสหนึ่งที่นั่ง นอกจากนี้มันยังถูกเสนอให้กับอินโดนีเซีย ซึ่งสั่งซื้อไว้ 24 ลำแต่ต่อมาต้องยกเลิกเพราะวิกฤตการณ์ทางการเงินในเอเชีย พ.ศ. 2540 มันเป็นเครื่องบินในตระกูลซู-30 แบบเดียวที่มีหนึ่งที่นั่ง
ซู-30เคเอ็น: เป็นการพัฒนาของซู-27ยูบี ซู-30 และซู-30เค
ซู-30เอ็ม: เป็นการพัฒนาซู-27พียู มันเป็นเครื่องบินขับไล่หลากบทบาทลำแรกในตระกูลซู-27
ซู-30เอ็มเค: รุ่นทางการตลาดของซู-30เอ็ม ปรากฏตัวครั้งแรกในปีพ.ศ. 2536
ซู-30เอ็ม2: ซู-30เอ็มเคที่ได้รับการพัฒนาด้วยปีกปลอมและทีวีซี
: เอ็มเคไอย่อมาจาก "Modernizirovannyi Kommercheskiy Indiski" ที่แปลว่า "Modernized Commercial India" หรือ แบบทางตลาดที่พัฒนาแล้วสำหรับอินเดีย มันเป็นการพัฒนาร่วมกับบริษัทของอินเดีย การควบคุมแรงขับหรือทีวีซีและปีกปลอม มันมีระบบอิเลคทรอนิกสากลที่มีพื้นฐานมาจากทั้งของ อิสราเอล อินเดีย รัสเซีย และฝรั่งเศส
: เป็นรุ่นส่งออกให้กับจีน
ซู-30เอ็มเคเอ็ม: มีพื้นฐานมาจากรุ่นเอ็มเคไอ มันได้รับการพัฒานอย่างมากให้กับกองทัพอากาศมาเลเซียโดยมีระบบอิเล็กทรอนิกส์สนับสนุนการบินที่ผสมมาจากของฝรั่งเศส แอฟริกาใต้ และรัสเซีย มันมีจุดเด่นที่จอแสดงภาพสถานการณ์ตรงหน้าเฮด-อัพดิสเพลย์ ระบบอืนฟราเรดนำร่องด้านหน้า และกระเปาะเลเซอร์จากฝรั่งเศส เซ็นเซอร์เตือนขีปนาวุธ เอ็มเอดับบลิว-300 อาร์ดับบลิวเอส-50 และเซ็นเซอร์เตือนเลเซอร์จากซ้าบ เช่นเดียวกับเรดาร์เอ็น001เอ็ม บาร์สจากรัสเซีย ระบบสงครามอิเลคทรอนิก ระบบระบุตำแหน่ง และห้องนักบินที่พัฒนาจอแสดงภาพดิจิตอล อื่น ๆ ก็มีระบบสัญญาณให้ข้อมูล ตอบสนองการสั่งการและการคำนวณควบคุมการบินหลักจากกู้ดริชและระบบสื่อสารจากเยอรมนี
ซู-30เอ็มเควี: รุ่นส่งออกให้กับเวเนซูเอล่าที่เหมือนกับซู-30เอ็มเค2 อย่างมาก
ซู-30เอ็มเค2: เป็นซู-30เอ็มเคเคที่พัฒนาในเรื่องระบบอิเลคทรอนิกอากาศซึ่งสนับสนุนการใช้ขีปนาวุธต่อต้านเรือ
ซู-30เอ็มเค2วี: เป็นซู-30เอ็มเค2 ที่ส่งออกให้กับเวียดนามพร้อมกับการดัดแปลงอีกเล็กน้อย
ซู-30เอ็มเค3: ซู-30เอ็มเคเคที่มีเรดาร์ของซูคและมีขีปนาวุธต่อต้านเรือเอ็มเค
ซู-30เอ็มเคเอ: เป็นรุ่นพิเศษของแอลจีเรียที่คล้ายกับรุ่นเอ็มเคไอ แต่ใช้ระบบอิเลคทรอนิกอากาศของรัสเซียและฝรั่งเศสแทน มันมีหน้าจอเฮด-อัพและหน้าจอหลายทางเลือกที่ทำโดยฝรั่งเศส

ประเทศผู้ใช้งาน

แอลจีเรีย

กองทัพอากาศแอลจีเรียทีซู-30เอ็มเคเอ 18 ลำ พร้อมกับอีก 20 ในรายการสั่งซื้อเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2551

สาธารณรัฐประชาชนจีน

กองทัพอากาศกองทัพปลดปล่อยประชาชนมี 76 ลำ (ย่อมาจาก "Modernizirovannyi Kommercheskiy Kitaya" แปลว่า "Modernized Commercial China" หรือ "แบบการตลาดที่พัฒนาแล้วสำหรับจีน") กองทัพอากาศจีนใช้งานซู-27 อยู่แล้ว 38 ลำแรกถูกส่งมอบในระหว่างวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2543 และสิ้นปีพ.ศ. 2544 อีก 38 ลำถูกสั่งซื้อในปีพ.ศ. 2544 และคาดว่าส่งมอบในปีพ.ศ. 2546
กองทัพเรือจีนมี พวกมันถูกสั่งในเดือนมกราคม พ.ศ. 2546 และส่งมอบในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2547

อินเดีย

หลังจากที่ทำการเจรจามาสี่ปีก็ได้ตัดสินใจซื้อซู-30 50 ลำและต้องการใบอนุญาตเพื่อทำการผลิตอีก 140 ลำ อินเดียมีซู-30เอ็มเคไอประมาณ 42 ลำในประจำการเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2552

อินโดนีเซีย

ได้รับซู-30เอ็มเค2 สองลำจากทั้งหมดหกลำเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม และที่เหลือจะส่งมอบในปีพ.ศ. 2552 กองทัพอากาศอินโดนีเซียมีซู-30เอ็มเค 2 ลำและซู-30เอ็มเค2 สามลำในประจำการเมื่อต้นปีพ.ศ. 2552

มาเลเซีย

กองทัพอากาศมาเลเซียหลังจากที่ได้เฝ้าดูซู-30เอ็มเคไอ ได้ทำสัญญาซื้อซู-30เอ็มเอเอ็ม 18 ลำในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2546 ฝูงบินจะสมบูรณ์เมื่อสิ้นพ.ศ. 2551 โดยมีทั้งหมด 18 ลำ ส่วนหนึ่งในข้อตกลงคือรัสเซียรัสเซียจะส่งนักบินอวกาศของมาเลเซียขึ้นไปที่สถานีอวกาศนานาชาติ

รัสเซีย

กองทัพอากาศรัสเซียมีซู-30 อย่างน้อย 19 ลำ

เวเนซุเอลา

เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน รัฐบาลและกองทัพอากาศเวเนซุเอลาได้ประกาศการซื้อ 24 ลำ ซู-30เอ็มเค2 สองลำแรกจะมาถึงในสัปดาห์แรกของเดือนธันวาคม พ.ศ. 2549 ในขณะที่อีก 8 ลำจะมาในพ.ศ. 2550 อีกสิบสี่ลำจะมาถึงในปีพ.ศ. 2550 พร้อมกับอีกสี่ลำสุดท้ายที่จะส่งมอบในเดือนสิงหาคม

เวียดนาม

กองทัพอากาศเวียดนามมี จำนวน 35 ลำ

รายละเอียดของซู-27พียู/ซู-30

ข้อมูลจำเพาะ

นักบิน 2 นาย
ความยาว:เครื่องบินขับใล่ครองอากาศ สองที่นั่ง
ระยะระหว่างปลายปีทั้งสอง 17.4 เมตร
ความสูง 6.36 เมตร
พื้นที่ปีก 62 ตารางเมตร
น้ำหนักเปล่า 17,700 กิโลกรัม
น้ำหนักพร้อมอาวุธ 24,900 กิโลกรัม
น้ำหนักวิ่งขึ้นสูงสุด: 34,500 กิโลกรัม
ขุมกำลัง 2 เครื่องยนต์
- กำลังสูงสุดเครื่องละ 16,754 ปอนด์
- เมื่อใช้สันดาปท้ายให้กำลังเครื่องละ 12,500 ปอนด์
ความเร็วสูงสุด 2 มัค (2,120 กิโลเมตรต่อชั่วโมง)
พิสัย 3,000 กิโลเมตร
เพดานบินทำการ 56,800 ฟุต
อัตราการไต่ระดับ 45,575 ฟุตต่อนาที
นำหนักบรรทุกที่ปีก่ 401 กิโลกรัมต่อตารางเมตร
อัตราแรงขับต่อน้ำหนัก 1.0
อาวุธ
- ปืนใหญ่อากาศ ขนาด 30 ม.ม. 1 กระบอกพร้อมกระสุน 150 นัด
- ขีปนาวุธอากาศสู่อากาศ
  - 6 ลูก
  - อาร์-27อีที1 สองลูก
  - อาร์-73อี 6 ลูก
  - อาร์-77 อาร์วีวี-เออี 6 ลูก
- ขีปนาวุธอากาศสู่พื้น
  - ขีปนาวุธต่อต้านเรดาร์เคเอช-31พี/เคเอช-31เอ 6 ลูก
  - ขีปนาวุธนำวิถีด้วยเลเซอร์เคเอช-29ที/แอล 6 ลูก
  - เคเอช-59เอ็มอี 2 ลูก
- ระเบิด
  - เคเอบี 500เคอาร์ 6 ลูก
  - เคเอบี-1500เคอาร์ 3 ลูก
  - เอฟเอบี-500ที 8 ลูก
  - โอเอฟเอบี-250-270 28 ลูก

เหตุการณ์สำคัญและอุบัติเหตุ

วันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2542 ที่งานแสดงในปารีส
วันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2552 เครื่องบินตกใกล้กับไจซัลเมียร์
วันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 ตกในซีเรียใกล้เมืองโดยนักบินทั้งสองเสียชีวิต ผลอย่างเป็นทางการรายงานว่าเป็นเพราะนกเข้าในเครื่องยนต์ระหว่างการนำเครื่องขึ้น

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

Discovering Novel Fighter Combat Maneuvers.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2005-03-13. สืบค้นเมื่อ 2010-01-15.
Su-30, FAS.org
Sukhoi Su-27 - Operator List. MilAvia.net, 14 March 2009.
SU30MKI
(PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2009-07-04.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-07. สืบค้นเมื่อ 2009-07-04.
Russia delivers two Su-30 fighters to Algeria. GlobalSecurity.org. Retrieved 25 February 2009.
"Directory: World Air Forces". Flight International, 11–17 November 2008.
"Three Su-27SKM fighter jets are due to be delivered by 2010" 2011-09-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. armybase.us, 27 December 2008.
, August issue.
RIA Novosti - World - Chavez warns U.S. after getting Russian warplanes
Franz-Stefan Gady (31 March 2016). "Will Vietnam Buy a Squadron of Russian Su-35 Fighter Jets?". The Diplomat.
Sukhoi Su-30MK 2008-04-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, KNAAPO.
Su-30MK Aircraft performance page 2011-07-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Sukhoi.
Gordon and Davison 2006, pp. 92, 95–96.
Vincent Lamigeon (18 June 2013). "Les crashes qui ont marqué l'histoire du salon du Bourget". Challenges. สืบค้นเมื่อ 23 January 2015.
"Pilot killed in SU-30 MKI crash in Jaisalmer". Rediff.com India. April 30, 2009.
"Un avion militaire russe Su-30SM s'écrase en Syrie, selon le ministère russe de la Défense". Sputnik news (ภาษาฝรั่งเศส). สืบค้นเมื่อ 2018-05-03.
"Russian warplane crashed in Jableh coast this morning. South Latakia countryside - Map of Syrian Civil War". Syria news today (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-05-03.

อ่านเพิ่มเติม

Eden, Paul, บ.ก. (2006-06-01). The Encyclopedia of Modern Military Aircraft. London, UK: Amber Books, 2004. ISBN .
Gordon, Yefim (1999). Sukhoi Su-27 Flanker: Air Superiority Fighter. Airlife Publishing, 1999. ISBN .
Williams, Mel, บ.ก. (2002). "Sukhoi 'Super Flankers'". Superfighters: The Next Generation of Combat Aircraft. Norwalk, Connecticut: AIRtime Publishing Inc., 2002. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิข่าว มีข่าวที่เกี่ยวข้อง: Су-30 (ภาษารัสเซีย)
www.sukhoi.org/planes/military/su30mk/history/ 2006-06-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
www.milavia.net/aircraft/su-30/su-30.htm
mysite.wanadoo-members.co.uk/flankers_pages/su-27_variants.html
ซู-30เอ็มเคใน Sukhoi.org 2011-07-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
ซู-30 ใน FAS.org
ซู-30 ใน GlobalSecurity.org
ซู-30 ใน Milavia.net
ซู-30เอ็มเคใน Airforce-Technology.com
ซุคฮอยแฟลงเกอร์-การเปลี่ยนแปลงสมดุลของอำนาจทางอากาศ
ซู-27 ใน Greg Goebel's AIR VECTORS
ซู-30 ใน Veniks Aviation 2002-03-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
ซู-30 ใน Fighter Tactics Academy site 2006-09-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
แฟลงเกอร์ของเอเชียใน ausairpower.net 2006-01-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
วิดีโอซู-30 2006-09-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
วิดีโอของซู-30 2007-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
ซู-30เอ็มเคเอ็มของมาเลเซีย
เรื่องของซู-30

[1] Discovering Novel Fighter Combat Maneuvers.

[2] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2005-03-13. สืบค้นเมื่อ 2010-01-15.

[3] Su-30, FAS.org

[Flanker_family_ops-4] Sukhoi Su-27 - Operator List. MilAvia.net, 14 March 2009.

[5] SU30MKI

[6] (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2009-07-04.

[7] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-07. สืบค้นเมื่อ 2009-07-04.

[Glob-RIA-8] Russia delivers two Su-30 fighters to Algeria. GlobalSecurity.org. Retrieved 25 February 2009.

[FI_AirForces_2008-9] "Directory: World Air Forces". Flight International, 11–17 November 2008.

[10] "Three Su-27SKM fighter jets are due to be delivered by 2010" 2011-09-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. armybase.us, 27 December 2008.

[11] , August issue.

[12] RIA Novosti - World - Chavez warns U.S. after getting Russian warplanes

[dt1-13] Franz-Stefan Gady (31 March 2016). "Will Vietnam Buy a Squadron of Russian Su-35 Fighter Jets?". The Diplomat.

[14] Sukhoi Su-30MK 2008-04-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, KNAAPO.

[15] Su-30MK Aircraft performance page 2011-07-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Sukhoi.

[16] Gordon and Davison 2006, pp. 92, 95–96.

[crash-17] Vincent Lamigeon (18 June 2013). "Les crashes qui ont marqué l'histoire du salon du Bourget". Challenges. สืบค้นเมื่อ 23 January 2015.

[18] "Pilot killed in SU-30 MKI crash in Jaisalmer". Rediff.com India. April 30, 2009.

[19] "Un avion militaire russe Su-30SM s'écrase en Syrie, selon le ministère russe de la Défense". Sputnik news (ภาษาฝรั่งเศส). สืบค้นเมื่อ 2018-05-03.

[20] "Russian warplane crashed in Jableh coast this morning. South Latakia countryside - Map of Syrian Civil War". Syria news today (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-05-03.