บทความน ไม ม การอ างอ งจากแหล งท มาใดกร ณาช วยปร บปร งบทความน โดยเพ มการอ างอ งแหล งท มาท น าเช อถ อ เน อความท ไม ม แหล

Shigella เป็นชื่อสกุลของแบคทีเรียในวงศ์ เป็น แบคทีเรียกลุ่มแกรมลบ () มีรูปร่างเป็นท่อน ไม่สร้างสปอร์ ไม่เคลื่อนไหว เป็นแบคทีเรียก่อโรค (pathogen) ที่ติดต่อผ่านทางอาหารทำให้เกิดโรคอาหารเป็นพิษ () ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อ (infection) ทำให้เกิดโรคบิด หรือshigellosis

ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญของ shigella

Shigella เป็นแบคทีเรียในกลุ่ม คือเจริญได้ทั้งในภาวะที่มีออกซิเจนและไม่มีออกซิเจน ต่ำสุดที่เจริญได้คือ 0.96 เจริญได้ที่อุณหภูมิระหว่าง 6.1- 47.1 องศาเซลเซียส ค่า pH ที่เจริญได้ดีอยู่ระหว่าง 4.8-9.2 โรคและอาการของโรค

Shigella ทำให้เกิดโรคบิด () หรือเรียกอีกชื่อหนึ่ง คือ Shigellosis มีทั้งทำให้เกิดถ่ายอุจจาระมีเลือดออก () และไม่มีเลือด () การติดเชื้อได้จากการรับประทานอาหาร หรือน้ำดื่มที่มีเชื้อปนอยู่ จำนวนเชื้อที่ทำให้เกิดโรค () 10-100เซลล์ ซึ่งปริมาณน้อยว่าแบคทีเรียก่อโรคในระบบทางเดินอาหารชนิดอื่นๆ

Shigella สามารถเข้าไปแบ่งตัวและสามารถทำลายเซลล์เยื่อบุผนังลำไส้ใหญ่ เมื่อเซลล์ตายจะทำให้เกิดการอักเสบ เป็นหนองและเกิดแผลในลำไส้เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย ภายใน 1-4 วัน จะมีไข้ ท้องเดิน อาเจียน และมีเลือดปนออกมาในอุจจาระภายใน 12-72 ชั่วโมง ภายหลังจากเริ่มมีอาการ ส่วนมากเป็นอยู่ 3-7 วัน

คนเป็นพาหะของ Shigella ได้ดี ยังไม่เคยมีรายงานว่าพบในสัตว์ ผู้ป่วย Shigellosis ที่หายแล้ว หรือผู้ได้รับเชื้อแต่ยังไม่เกิดโรค () จำนวนหนึ่ง จะมีเชื้อในอุจจาระต่อไปเป็นเวลาหลายเดือน แต่ที่จะเป็นพาหะเรื้อรังแบบ นั้นมีน้อย การแพร่ระบาดของ Shigella มักเป็นการกระจายแบบบุคคลสู่บุคคล ส่วนการติดเชื้อมักพบการปนเปื้อนในอาหารและน้ำ รวมไปถึงยังพบได้ในกลุ่ม Homosexual ได้ด้วย Shigella ทั้ง 4 จะเป็นสาเหตุให้เกิดท้องร่วงได้ทั้งหมด

ข้อมูลในอเมริกายังคงมีรายงาน Shigella ประมาณ 20,000 รายต่อปี แต่มีการประมาณว่าจะมีการติดเชื้อนี้สูงถึง 400,000 รายที่ตรวจไม่พบ โดย 20% ในอเมริกาจะเกิดขึ้นในกลุ่มที่มีการเดินทางระหว่างประเทศ

ในสหรัฐพบ มากที่สุด รองลงไปตามลำดับคือ , ,

สำหรับประเทศไทยพบ มากที่สุด รองลงมาได้แก่ จากรายงานกองระบาดวิทยาปี 2539 รายงานว่ามีผู้ป่วยโรคบิดที่เกิดจากเชื้อ Shigella มีจำนวน 3.4 ต่อประชากรแสนคน พบว่ามีอัตราป่วยสูงสุดในปีพ.ศ. 2530 และเริ่มลดลงในปีพ.ศ. 2532 ในระยะ 10 ปี ที่ผ่านมาอัตราป่วยด้วยโรคบิดลดลงประมาณ 2.7 เท่า

ส่วนในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนา มักพบ และ ส่วนในกลุ่มประเทศพัฒนามักพบ

Shigella พบใน และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม คนที่เป็นพาหะเป็นแหล่งแพร่เชื้อที่สำคัญ และพบได้จากำและอาหารที่ไม่สะอาดได้สามารถอยู่ในอุจจาระที่ติดตามเสื้อผ้า และได้นานหลายวัน การควบคุมป้องกัน

- หุงต้มอาหาร ให้ร้อนจัด อุ่นให้เดือด และเก็บรักษาอาหารที่ทำให้สุกแล้วที่อุณหภูมิต่ำ หลีกเลี่ยงการเก็บรักษาอาหารช่วงอุณหภูมิที่เป็นอันตราย คือ 4-55 องศาเซลเซียส

- ผลิตอาหารให้ถูกสุขลักษณะ ตามหลักGMP () ควบคุมให้พนักงาน หรือบุคคล ที่สัมผัสกับอาหารให้มีสุขอนามัยที่ดี () จัดให้มีการล้างมือฟอกสบู่ ภายหลังเข้าห้องน้ำ

- ป้องกันการเกิดปนเปื้อนข้าม () โดยเฉพาะอาหารที่ปรุงสุก อาหารพร้อมรับประทาน กับอาหารดิบ

- ไม่อนุญาตให้ผู้ป่วยโรคบิดเข้าทำงานสัมผัสอาหาร