Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
นกชนหิน (อังกฤษ: Helmeted hornbill; ชื่อวิทยาศาสตร์: Rhinoplax vigil) เป็นนกขนาดใหญ่ในวงศ์นกเงือก พบในประเทศไทย มาเลเซีย สุมาตรา และบอร์เนียว จัดเป็นเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Rhinoplax โหนกบนหัวมีน้ำหนักประมาณ 11% ของน้ำหนักตัว ใช้สำหรับต่อสู้แบบเอาหัวชนกันระหว่างตัวผู้ โหนกนี้ต่างจากของนกเงือกชนิดอื่น ๆ ตรงที่มีลักษณะทึบตันแทบทั้งชิ้น ชาวปูนันเชื่อว่านกชนหินตัวใหญ่เป็นผู้พิกษ์แม่น้ำที่แบ่งกั้นระหว่างความเป็นและความตาย
| นกชนหิน | |
|---|---|
 | |
| นกชนหินเพศผู้วัยรุ่น | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| โดเมน: | ยูแคริโอต |
| อาณาจักร: | สัตว์ |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง |
| ชั้น: | สัตว์ปีก |
| อันดับ: | นกเงือก |
| วงศ์: | Bucerotidae , 1841 |
| สกุล: | Rhinoplax , 1781 |
| สปีชีส์: | Rhinoplax vigil |
| ชื่อทวินาม | |
| Rhinoplax vigil , 1781 | |
| ชื่อพ้อง | |
| Buceros vigil | |
ลักษณะ
นกชนหิน ถือเป็นนกเงือกชนิดหนึ่งที่มีสายพันธุกรรมเก่าแก่ยาวนานถึง 45 ล้านปีมาแล้ว มีลักษณะเด่นกว่านกเงือกชนิดอื่นๆ ตรงที่สันบนปากมีขนาดใหญ่และหนาเนื้อในสีขาวตันคล้ายงาช้าง นกชนหินมีจะงอยปากที่ยาวและมีขนหางพิเศษคู่หนึ่ง ซึ่งจะงอกยาวเลยขนหางเส้นอื่นๆ ออกไปมากถึง 50 เซนติเมตร แลเห็นเด่นชัด นกตัวผู้มีขนาดลำตัวยาวจากปลายจะงอยปากถึงปลายขนหาง 127 เซนติเมตร ขนลำตัวสีน้ำตาลเข้ม ใต้ท้องสีขาว หางสีขาวมีแถบสีดำพาดขวาง และปลายปีกสีขาวเป็นแถบกว้างและไม่มีขนปกคลุมใต้ปีก จะงอยปากตอนโคน และบนสันสีแดงคล้ำ ตอนปลายสีเหลืองเรื่อๆ บริเวณลำคอที่ไม่ขนในนกตัวผู้จะมีสีแดงคล้ำ ส่วนนกตัวเมียจะมีสีฟ้าซีดหรือสีฟ้า แต่นกวัยอ่อนเพศผู้ ลำคอจะมีสีแดงเรื่อๆ และนกเพศเมียหนังส่วนนี้จะเป็นสีม่วง นอกจากนี้สันบนจะงอยปากจะมีขนาดเล็กกว่า และขนหางยังเจริญไม่เต็มที่ มีลักษณะสั้นกว่านกโตเต็มวัย
อุปนิสัย
ปกติจะหากินในระดับยอดไม้ กินผลไม้เป็นส่วนใหญ่ เช่น ลูกไทร บางครั้งพบว่ากินสัตว์อื่น ๆ เช่น กิ้งก่า กระรอก และนกอีกด้วย มักจะอยู่โดดเดี่ยวหรืออยู่เป็นคู่ ฤดูผสมพันธุ์เริ่มราวปลายเดือนมกราคมหรือต้นเดือนกุมภาพันธ์ ทำรังในต้นไม้สูง และใช้วัสดุปิดปากรังเช่นเดียวกับนกเงือกชนิดอื่นๆ โดยที่รังของนกชนหินจะไม่เหมือนกับนกเงือกชนิดอื่นๆ เพราะจะหารังเฉพาะที่อยู่บนตอไม้หรือเข้าได้ทางด้านบนเท่านั้น เพราะส่วนหัวที่ตันและหางที่ยาว อีกทั้งนกชนหินจะเลี้ยงลูกนานกว่านกเงือกชนิดอื่นๆ คือ 5 เดือน โดยที่แม่นกจะอยู่กับลูกในโพรงตลอดเวลา ไม่มีการพังโพรงออกมาก่อน
นกชนหินมีเสียงร้องที่ไม่เหมือนนกชนิดอื่นๆ โดยนกตัวผู้จะร้องติด ๆ กันดัง "ตู๊ก…ตู๊ก" ทอดเป็นจังหวะ ร้องติดต่อกันยาวเสียงร้องจะกระชั้นขั้นตามลำดับ เมื่อจะสุดเสียงเสียงร้องจะคล้ายเสียงหัวเราะประมาณ 4-6 ครั้งเมื่อตกใจจะแผดเสียงสูงคล้ายเสียงแตร และเมื่อต่อสู้กันเพื่อแย่งอาณาเขต จะใช้ส่วนหัวที่หนาชนกัน จึงได้ว่าว่า "นกชนหิน" บางครั้งอาจจะบินชนกันในอากาศ
ถิ่นอาศัยและการกระจายพันธุ์
นกชนหินเป็นนกประจำถิ่นที่พบในป่าดิบชิ้นระดับต่ำ พบตั้งแต่แถบเทือกเขาตะนาวศรีลงมาทางใต้จนถึงประเทศมาเลเซีย สุมาตรา และบอร์เนียว
สถานะการอนุรักษ์
ในประเทศไทย นกชนหินมีสถานะเป็นสัตว์ป่าสงวนตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และอนุสัญญาไซเตสจัดเอาไว้ในบัญชีที่ 1 นกชนหินถูกล่าอย่างหนักเพื่อเอาสันบนจะงอยปากบนไปแกะสลักทำเป็นเครื่องใช้และเครื่องประดับที่มีคุณค่าสูงมาก และจากการสูญเสียแหล่งอาศัย จำนวนประชากรจึงลดลงอย่างเห็นได้ชัดเจนในทุกบริเวณที่อาศัย นอกจากนี้ยังพบว่ามีนกชนหินหลงเหลืออยู่ในป่าของประเทศไทยอยู่น้อยกว่า 100 ตัว และพบชิ้นส่วนของนกเงือกอย่างน้อย 546 ชิ้น ซึ่งส่วนมากเป็นโหนกของนกชนหิน ได้ถูกประกาศขายผ่านทางหน้าเฟซบุคในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยผู้ลักลอบค้าสัตว์ป่าจะจ่ายเงินประมาณ 5,000-6,000 บาท สำหรับโหนกแต่ละโหนก ราคาจะสูงขึ้นสองถึงสามเท่าเมื่อนำมาขายในเมือง และจะสูงยิ่งขึ้นอีกหากมีการนำออกนอกประเทศ
โหนกแกะสลัก
โหนกของนกชนหินถูกนำไปแกะสลักเป็นงานศิลปะและเครื่องประดับมีค่าต่าง ๆ มาอย่างยาวนานโดยชาวจีนและญี่ปุ่น ชนพื้นเมืองใช้ขนหางคู่กลางที่ยาวกว่าเส้นอื่น ๆ เพื่อนำมาตกแต่งเสื้อคลุมที่ใช้ในการเต้นรำและประดับศีรษะ
อ้างอิง
- BirdLife International (2020). "Rhinoplax vigil". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T22682464A184587039. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22682464A184587039.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- "Appendices | CITES". cites.org. สืบค้นเมื่อ 2022-01-14.
- "The bird that's more valuable than ivory". Magazine. BBC News. 12 October 2015. สืบค้นเมื่อ 19 October 2015.
- [1] กุมภาพันธ์ 4, 2012 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ออรัง บูรง (นกเงือก) , "พินัยกรรมธรรมชาติ". สารคดีทางไทยพีบีเอส: ศุกร์ที่ 15 กุมภาพันธ์ 2556
- "ขึ้นบัญชี "นกชนหิน" สัตว์ป่าสงวน ลำดับที่ 20". ไทยพีบีเอส. สำนักข่าวไทยพีบีเอส. สืบค้นเมื่อ 9 March 2021.
- (ed.) (2003). Firefly Encyclopedia of Birds. Firefly Books. ISBN .
{{}}:|author=มีชื่อเรียกทั่วไป ((help)) - Kemp, Allen (1994). Hornbills: Bucerotidae. Oxford University Press. ISBN .
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-01. สืบค้นเมื่อ 2011-10-22.
- Sivasomboon, Busaba (11 October 2019). . Minneapolis Star Tribune. Associated Press. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-10-21. สืบค้นเมื่อ 12 October 2019.
- BBC Magazine (12 Oct 2015). "The bird that's more valuable than ivory". BBC. สืบค้นเมื่อ 13 Oct 2015.
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
nkchnhin xngkvs Helmeted hornbill chuxwithyasastr Rhinoplax vigil epnnkkhnadihyinwngsnkenguxk phbinpraethsithy maelesiy sumatra aelabxreniyw cdepnephiyngchnidediywethannthixyuinskul Rhinoplax ohnkbnhwminahnkpraman 11 khxngnahnktw ichsahrbtxsuaebbexahwchnknrahwangtwphu ohnknitangcakkhxngnkenguxkchnidxun trngthimilksnathubtnaethbthngchin chawpunnechuxwankchnhintwihyepnphuphiksaemnathiaebngknrahwangkhwamepnaelakhwamtaynkchnhinnkchnhinephsphuwyrunsthanakarxnurks IUCN 3 1 CITES Appendix I CITES karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn stwpikxndb nkenguxkwngs Bucerotidae 1841skul Rhinoplax 1781spichis Rhinoplax vigilchuxthwinamRhinoplax vigil 1781chuxphxngBuceros vigillksnankchnhin thuxepnnkenguxkchnidhnungthimisayphnthukrrmekaaekyawnanthung 45 lanpimaaelw milksnaednkwankenguxkchnidxun trngthisnbnpakmikhnadihyaelahnaenuxinsikhawtnkhlayngachang nkchnhinmicangxypakthiyawaelamikhnhangphiesskhuhnung sungcangxkyawelykhnhangesnxun xxkipmakthung 50 esntiemtr aelehnednchd nktwphumikhnadlatwyawcakplaycangxypakthungplaykhnhang 127 esntiemtr khnlatwsinatalekhm itthxngsikhaw hangsikhawmiaethbsidaphadkhwang aelaplaypiksikhawepnaethbkwangaelaimmikhnpkkhlumitpik cangxypaktxnokhn aelabnsnsiaedngkhla txnplaysiehluxngerux briewnlakhxthiimkhninnktwphucamisiaedngkhla swnnktwemiycamisifasidhruxsifa aetnkwyxxnephsphu lakhxcamisiaedngerux aelankephsemiyhnngswnnicaepnsimwng nxkcaknisnbncangxypakcamikhnadelkkwa aelakhnhangyngecriyimetmthi milksnasnkwankotetmwyxupnisypkticahakininradbyxdim kinphlimepnswnihy echn lukithr bangkhrngphbwakinstwxun echn kingka krarxk aelankxikdwy mkcaxyuoddediywhruxxyuepnkhu vduphsmphnthuerimrawplayeduxnmkrakhmhruxtneduxnkumphaphnth tharngintnimsung aelaichwsdupidpakrngechnediywkbnkenguxkchnidxun odythirngkhxngnkchnhincaimehmuxnkbnkenguxkchnidxun ephraacaharngechphaathixyubntximhruxekhaidthangdanbnethann ephraaswnhwthitnaelahangthiyaw xikthngnkchnhincaeliyngluknankwankenguxkchnidxun khux 5 eduxn odythiaemnkcaxyukblukinophrngtlxdewla immikarphngophrngxxkmakxn nkchnhinmiesiyngrxngthiimehmuxnnkchnidxun odynktwphucarxngtid kndng tuk tuk thxdepncnghwa rxngtidtxknyawesiyngrxngcakrachnkhntamladb emuxcasudesiyngesiyngrxngcakhlayesiynghweraapraman 4 6 khrngemuxtkiccaaephdesiyngsungkhlayesiyngaetr aelaemuxtxsuknephuxaeyngxanaekht caichswnhwthihnachnkn cungidwawa nkchnhin bangkhrngxaccabinchnkninxakasthinxasyaelakarkracayphnthunkchnhinepnnkpracathinthiphbinpadibchinradbta phbtngaetaethbethuxkekhatanawsrilngmathangitcnthungpraethsmaelesiy sumatra aelabxreniywsthanakarxnurksinpraethsithy nkchnhinmisthanaepnstwpasngwntamphrarachbyytisngwnaelakhumkhrxngstwpa ph s 2562 aelaxnusyyaisetscdexaiwinbychithi 1 nkchnhinthuklaxyanghnkephuxexasnbncangxypakbnipaekaslkthaepnekhruxngichaelaekhruxngpradbthimikhunkhasungmak aelacakkarsuyesiyaehlngxasy canwnprachakrcungldlngxyangehnidchdecninthukbriewnthixasy nxkcakniyngphbwaminkchnhinhlngehluxxyuinpakhxngpraethsithyxyunxykwa 100 tw aelaphbchinswnkhxngnkenguxkxyangnxy 546 chin sungswnmakepnohnkkhxngnkchnhin idthukprakaskhayphanthanghnaefsbukhinchwngimkipithiphanma odyphulklxbkhastwpacacayenginpraman 5 000 6 000 bath sahrbohnkaetlaohnk rakhacasungkhunsxngthungsamethaemuxnamakhayinemuxng aelacasungyingkhunxikhakmikarnaxxknxkpraethsohnkaekaslkohnkkhxngnkchnhinthuknaipaekaslkepnngansilpaaelaekhruxngpradbmikhatang maxyangyawnanodychawcinaelayipun chnphunemuxngichkhnhangkhuklangthiyawkwaesnxun ephuxnamatkaetngesuxkhlumthiichinkaretnraaelapradbsirsaxangxingBirdLife International 2020 Rhinoplax vigil IUCN Red List of Threatened Species 2020 e T22682464A184587039 doi 10 2305 IUCN UK 2020 3 RLTS T22682464A184587039 en subkhnemux 19 November 2021 Appendices CITES cites org subkhnemux 2022 01 14 The bird that s more valuable than ivory Magazine BBC News 12 October 2015 subkhnemux 19 October 2015 1 kumphaphnth 4 2012 thi ewyaebkaemchchin xxrng burng nkenguxk phinykrrmthrrmchati sarkhdithangithyphibiexs sukrthi 15 kumphaphnth 2556 khunbychi nkchnhin stwpasngwn ladbthi 20 ithyphibiexs sankkhawithyphibiexs subkhnemux 9 March 2021 ed 2003 Firefly Encyclopedia of Birds Firefly Books ISBN 1 55297 777 3 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite book title aemaebb Cite book cite book a author michuxeriykthwip help Kemp Allen 1994 Hornbills Bucerotidae Oxford University Press ISBN 0 19 857729 X khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2009 03 01 subkhnemux 2011 10 22 Sivasomboon Busaba 11 October 2019 Minneapolis Star Tribune Associated Press khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 10 21 subkhnemux 12 October 2019 BBC Magazine 12 Oct 2015 The bird that s more valuable than ivory BBC subkhnemux 13 Oct 2015 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb nkchnhin