ปลาสร้อยลูกกล้วย หรือ ปลามะลิเลื้อย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Labiobarbus siamensis) เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่งในสกุลปลาสร้อยลูกนุ่น (Labiobarbus) ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae)
ปลาสร้อยลูกกล้วย | |
---|---|
สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | สัตว์ |
ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง |
ชั้น: | ปลาที่มีก้านครีบ |
อันดับ: | อันดับปลาตะเพียน |
วงศ์: | วงศ์ปลาตะเพียน |
วงศ์ย่อย: | วงศ์ย่อยปลาเลียหิน |
สกุล: | สกุลลาบิโอบาร์บุส , 1881 |
สปีชีส์: | Labiobarbus siamensis |
ชื่อทวินาม | |
Labiobarbus siamensis , 1881 | |
ชื่อพ้อง | |
|
ถิ่นที่อยู่
ปลาสร้อยลูกกล้วยมีถิ่นกำเนิดและอาศัยในไทย (พบได้ทั่วทุกภาค โดยเฉพาะในแม่น้ำสายหลักและสาขาในลุ่มน้ำเจ้าพระยา ลุ่มน้ำบางปะกง และลุ่มน้ำโขง); ลาว (เช่นในลุ่มน้ำโขง ลุ่มน้ำเซบั้งไฟ และ); กัมพูชา (เช่นที่ทะเลสาบเขมรและแม่น้ำโขงที่จังหวัดสตึงแตรง) และภาคใต้ของเวียดนาม นอกจากนี้ยังมีรายงานการพบเห็นที่บริเวณเขื่อนเจินเดอโระฮ์ในรัฐเปรักทางภาคเหนือของมาเลเซียตะวันตก แต่ยังไม่ได้รับการยืนยัน
ลักษณะ
ปลาสร้อยลูกกล้วยมีขนาดยาวประมาณ 10–18 เซนติเมตร ลำตัวเพรียวยาว หัวเล็ก หางคอด และปากเล็ก มีหนวดที่มุมปาก 2 คู่ ยาวเลยขอบหลังตา [ต่างจากหรือปลาหลาวทอง (L. leptocheilus) ซึ่งมีหนวดมุมปากสั้นกว่า ไม่ถึงขอบหลังตา] ลำตัวสีเงินวาว เกล็ดเล็ก มีแถบสีคล้ำ 5–6 แถบ พาดไปตามความยาวของลำตัว เกล็ดใต้ท้องสีขาวนวล ครีบสีจางหรือเหลืองอ่อน ครีบหลังเป็นแผงยาวถึงโคนหาง ครีบหางเว้าลึก สีเหลืองออกแดงเรื่อ ๆ บางตัวมีแต้มจุดที่หลังครีบอกและโคนหาง
พฤติกรรม
ปลาสร้อยลูกกล้วยอาศัยอยู่ทั้งในแหล่งนํ้านิ่งและแหล่งนํ้าไหล ไม่ว่าจะเป็นหนองบึงหรือแม่น้ำลำธารก็ตาม เป็นปลาที่มีชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงประมาณ 10–20 ตัวหรือมากกว่านั้น และมักพบรวมกับปลาสร้อยชนิดอื่น ๆ โดยจะอยู่บริเวณพื้นทรายหรือบริเวณน้ำตื้นใกล้ตลิ่งที่มีกองไม้ ท่อนไม้ ต้นหญ้า เพื่อหาอาหาร ซึ่งได้แก่ สัตว์หน้าดินขนาดเล็กและแพลงก์ตอนจำพวกพืช ตะไคร่น้ำ และไรน้ำ
ในอดีต ปลาสร้อยลูกกล้วยมีอยู่อย่างชุกชุม เมื่อตกใจจะกระโดดขึ้นจากผิวน้ำพร้อมกันทำให้เกิดเสียงดังซ่า จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า "ปลาซ่า" ซึ่งเป็นชื่อสามัญที่ใช้เรียกปนกับปลาสร้อยชนิดอื่น ๆ ที่มีพฤติกรรมเหมือนกัน เช่น ปลาสร้อยนกเขา (O. vittatus) ในสกุลปลาสร้อยนกเขา (Osteochilus); ปลาสร้อยลูกนุ่น (L. leptocheilus), (L. lineatus) ในสกุลปลาสร้อยลูกนุ่น เป็นต้น นอกจากนี้ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือยังมีชื่อเรียกปลาสร้อยชนิดต่าง ๆ ในสกุลปลาสร้อยลูกนุ่นนี้ว่า "ปลาคุยลาม" ด้วย
การใช้ประโยชน์
ปลาสร้อยลูกกล้วยรวมทั้งปลาสร้อยชนิดอื่น ๆ เป็นที่นิยมบริโภคกันทั่วไป โดยนำมาประกอบอาหารได้หลากหลายวิธี เช่น ทอด ย่าง ต้มแกง เข้าเครื่องลาบ หรือแปรรูปเป็นปลาแห้ง ปลาส้ม ปลาร้า เป็นต้น ในอดีตครั้งยังพบชุกชุมมีการนำมาทำน้ำปลา นอกจากนี้ยังนิยมเลี้ยงเป็นปลาตู้เพราะมีความสวยงามและอดทน
อ้างอิง
- Allen, D.J. (2011). "Labiobarbus siamensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2011: e.T180901A7654671. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-1.RLTS.T180901A7654671.en. สืบค้นเมื่อ 12 November 2021.
- Allen, D.J. (2013). "Labiobarbus siamensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2013. สืบค้นเมื่อ 2015-11-29.
- Kottelat, M. "The fishes of the inland waters of southeast Asia: a catalogue and core bibliography of the fishes known to occur in freshwaters, mangroves and estuaries." the Raffles Bulletin of Zoology Supplement 27 (2013): 1-663.
- Roberts, Tyson R. "Systematic revision of the Southeast Asian cyprinid fish genus Labiobarbus (Teleostei: Cyprinidae)." The Raffles Bulletin of Zoology 41, 2 (1993): 315-329.
- FishBase. "Synonyms of Labiobarbus siamensis (Sauvage, 1881). [Online]. Available: http://www.fishbase.org/Nomenclature/SynonymsList.php?ID=27192&SynCode=61600&GenusName=Labiobarbus&SpeciesName=siamensis [n.d.]. Retrieved November 1, 2015.
- สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้. กรมป่าไม้. "ปลาสร้อยลูกกล้วย." ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://biodiversity.forest.go.th/index.php?option=com_dofanimal&view=showanimal&id=849 2016-03-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน [ม.ป.ป.]. สืบค้น 3 ธันวาคม 2558.
- ชวลิต วิทยานนท์. คู่มือปลาน้ำจืด. กรุงเทพฯ : สารคดี, 2547. 232 หน้า. หน้า 149. ISBN
- Siamensis.org. "Species : Labiobarbus leptocheilus." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://siamensis.org/species_index#36376--Species : Labiobarbus leptocheilus 2555. สืบค้น 3 ธันวาคม 2558.
- กรมประมง. ภาพปลาและสัตว์น้ำไทย. อ้างถึงใน http://dictionary.sanook.com/search/labiobarbus-siamensis[]. สืบค้น 3 ธันวาคม 2558.
- ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, หน้า 399.
- ณรงค์ วีระไวทยะ และคณะ. โครงการเสริมสร้างการบูรณาการจัดการระบบนิเวศพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมปากแม่น้ำบางปะกง : รายงานฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพฯ : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กองประสานการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2555, ภาคผนวก ค - 8.
- สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์. สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 264 หน้า. หน้า 98. ISBN ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: invalid character
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
plasrxylukklwy hrux plamalieluxy chuxwithyasastr Labiobarbus siamensis epnplanacudchnidhnunginskulplasrxyluknun Labiobarbus inwngsplataephiyn Cyprinidae plasrxylukklwysthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn plathimikankhribxndb xndbplataephiynwngs wngsplataephiynwngsyxy wngsyxyplaeliyhinskul skullabioxbarbus 1881spichis Labiobarbus siamensischuxthwinamLabiobarbus siamensis 1881chuxphxngDangila siamensis Sauvage 1881 Dangila spilopleura Smith 1934 Labiobarbus spilopleura Smith 1934thinthixyuplasrxylukklwymithinkaenidaelaxasyinithy phbidthwthukphakh odyechphaainaemnasayhlkaelasakhainlumnaecaphraya lumnabangpakng aelalumnaokhng law echninlumnaokhng lumnaesbngif aela kmphucha echnthithaelsabekhmraelaaemnaokhngthicnghwdstungaetrng aelaphakhitkhxngewiydnam nxkcakniyngmirayngankarphbehnthibriewnekhuxnecinedxorahinrtheprkthangphakhehnuxkhxngmaelesiytawntk aetyngimidrbkaryunynlksnaplasrxylukklwymikhnadyawpraman 10 18 esntiemtr latwephriywyaw hwelk hangkhxd aelapakelk mihnwdthimumpak 2 khu yawelykhxbhlngta tangcakhruxplahlawthxng L leptocheilus sungmihnwdmumpaksnkwa imthungkhxbhlngta latwsienginwaw ekldelk miaethbsikhla 5 6 aethb phadiptamkhwamyawkhxnglatw eklditthxngsikhawnwl khribsicanghruxehluxngxxn khribhlngepnaephngyawthungokhnhang khribhangewaluk siehluxngxxkaedngerux bangtwmiaetmcudthihlngkhribxkaelaokhnhangphvtikrrmplasrxylukklwyxasyxyuthnginaehlngnaningaelaaehlngnaihl imwacaepnhnxngbunghruxaemnalatharktam epnplathimichxbxyurwmknepnfungpraman 10 20 twhruxmakkwann aelamkphbrwmkbplasrxychnidxun odycaxyubriewnphunthrayhruxbriewnnatunikltlingthimikxngim thxnim tnhya ephuxhaxahar sungidaek stwhnadinkhnadelkaelaaephlngktxncaphwkphuch taikhrna aelairna inxdit plasrxylukklwymixyuxyangchukchum emuxtkiccakraoddkhuncakphiwnaphrxmknthaihekidesiyngdngsa cungmichuxeriykxikxyangwa plasa sungepnchuxsamythiicheriykpnkbplasrxychnidxun thimiphvtikrrmehmuxnkn echn plasrxynkekha O vittatus inskulplasrxynkekha Osteochilus plasrxyluknun L leptocheilus L lineatus inskulplasrxyluknun epntn nxkcakniinphakhtawnxxkechiyngehnuxyngmichuxeriykplasrxychnidtang inskulplasrxyluknunniwa plakhuylam dwykarichpraoychnplasrxylukklwyrwmthngplasrxychnidxun epnthiniymbriophkhknthwip odynamaprakxbxaharidhlakhlaywithi echn thxd yang tmaekng ekhaekhruxnglab hruxaeprrupepnplaaehng plasm plara epntn inxditkhrngyngphbchukchummikarnamathanapla nxkcakniyngniymeliyngepnplatuephraamikhwamswyngamaelaxdthnxangxingAllen D J 2011 Labiobarbus siamensis IUCN Red List of Threatened Species 2011 e T180901A7654671 doi 10 2305 IUCN UK 2011 1 RLTS T180901A7654671 en subkhnemux 12 November 2021 Allen D J 2013 Labiobarbus siamensis IUCN Red List of Threatened Species 2013 subkhnemux 2015 11 29 old form url Kottelat M The fishes of the inland waters of southeast Asia a catalogue and core bibliography of the fishes known to occur in freshwaters mangroves and estuaries the Raffles Bulletin of Zoology Supplement 27 2013 1 663 Roberts Tyson R Systematic revision of the Southeast Asian cyprinid fish genus Labiobarbus Teleostei Cyprinidae The Raffles Bulletin of Zoology 41 2 1993 315 329 FishBase Synonyms of Labiobarbus siamensis Sauvage 1881 Online Available http www fishbase org Nomenclature SynonymsList php ID 27192 amp SynCode 61600 amp GenusName Labiobarbus amp SpeciesName siamensis n d Retrieved November 1 2015 sankngankhwamhlakhlaythangchiwphaphdanpaim krmpaim plasrxylukklwy rabbcdkarthankhwamrudankhwamhlakhlaythangchiwphaph xxniln ekhathungidcak http biodiversity forest go th index php option com dofanimal amp view showanimal amp id 849 2016 03 14 thi ewyaebkaemchchin m p p subkhn 3 thnwakhm 2558 chwlit withyannth khumuxplanacud krungethph sarkhdi 2547 232 hna hna 149 ISBN 9744841486 Siamensis org Species Labiobarbus leptocheilus xxniln ekhathungidcak http siamensis org species index 36376 Species Labiobarbus leptocheilus 2555 subkhn 3 thnwakhm 2558 krmpramng phaphplaaelastwnaithy xangthungin http dictionary sanook com search labiobarbus siamensis lingkesiy subkhn 3 thnwakhm 2558 rachbnthitysthan phcnanukrm chbbrachbnthitysthan ph s 2554 echlimphraekiyrtiphrabathsmedcphraecaxyuhw enuxnginoxkasphrarachphithimhamngkhlechlimphrachnmphrrsa 7 rxb 5 thnwakhm 2554 krungethph rachbnthitysthan 2556 hna 399 nrngkh wiraiwthya aelakhna okhrngkaresrimsrangkarburnakarcdkarrabbniewsphunthikhumkhrxngsingaewdlxmpakaemnabangpakng raynganchbbsmburn krungethph sankngannoybayaelaaephnthrphyakrthrrmchatiaelasingaewdlxm kxngprasankarcdkarthrphyakrthrrmchatiaelasingaewdlxm 2555 phakhphnwk kh 8 smophchn xkhkhathwiwthn saranaruplanacudithy elm 1 krungethph xngkhkarkhakhxngkhuruspha 2547 264 hna hna 98 ISBN ISBN 974 00 8701 9 khxphidphladpharamietxrin ISBN invalid characteraehlngkhxmulxunhttp fishbase org summary 27192