ตัวระบุวัตถุดิจิทัล หรือ ตัวบ่งชี้วัตถุดิจิทัล (อังกฤษ: digital object identifier: DOI) เป็นระบบสากลที่ใช้ระบุตัวเอกสารอิเล็กทรอนิกส์โดยไม่ขึ้นกับตำแหน่งที่อยู่ของเอกสารนั้น ๆ โดยหน่วยงานชื่อ International DOI Foundation (IDF) DOI เป็นเครื่องหมายการค้าจดทะเบียนของ IDF ประโยชน์ของระบบ DOI คือใช้เป็นข้อความที่ใช้แสดงแทนบทความทางวิชาการ ซึ่งทุกคนสามารถใช้หมายเลขนี้ในการค้นหาเอกสารที่ต้องการนั้น ๆ ในเครือข่ายดิจิตอล
โครงสร้างของ DOI
DOI ประกอบด้วยตัวเลขหรือข้อความ 2 ส่วน ได้แก่ prefix และ suffix ตัวอย่างเช่น
10.1000/182
ความหมาย
10.1000
เป็น prefix:10
เป็นรหัสของรายชื่อ ซึ่งต้องเป็นตัวเลขที่ตั้งขึ้นโดยหน่วยงานที่ดูแล นั่นคือ International DOI Foundation ในปัจจุบันตัวเลขที่ถูกตั้งขึ้นอย่างถูกต้องคือหมายเลข 10 และ DOI ที่ใช้ในปัจจุบันทุกตัวจึงขึ้นต้นด้วย 10 ทั้งหมด
1000
เป็นรหัสลงทะเบียนของผู้ตีพิมพ์เอกสาร ในกรณีนี้ 1000 เป็นเลขของ International DOI Foundation
182
เป็น suffix หรือเลขประจำเอกสาร ใช้ระบุตัวตนของเอกสารชิ้นนั้น ๆ ในกรณีนี้ doi:10.1000/182 ใช้แทนคู่มือ DOI เวอร์ชัน 4.4.1 (DOI Handbook, Version 4.4.1)
ส่วน Prefix ตั้งขึ้นโดย DOI Registration Agency ให้เฉพาะแก่ผู้ที่ลงทะเบียนนั้น ๆ ส่วน Suffix นั้นตั้งขึ้นเองโดยผู้ที่ลงทะเบียน และต้องใช้แทนเอกสารใดเอกสารหนึ่ง ซึ่งสามารถใช้รวมกับเลขทะเบียนที่ใช้แทนหนังสือหรือเอกสารอื่น ๆ เช่น ISBN หรือ ISSN
ในการอ้างอิง DOI บนเว็บไซต์หรือในสิ่งตีพิมพ์ที่ถูกต้อง คือ doi:10.1000/182
ประวัติ
รหัสทรัพยากร สารสนเทศดิจิทัล หรือ DOI เกิดจากความร่วมมือของสมาคมสำนักพิมพ์แห่งสหรัฐอเมริกาที่ต้องการมาตรฐานการ ให้รหัสของเอกสารดิจิทัล ร่วมกับองค์กรต่าง ๆ เช่น ; International Association of Scientific, Technical and Medical Publishers; Association of American Publishers โดยได้ก่อตั้งองค์กรที่ไม่แสวงหากำไรเรียกว่า มูลนิธิ DOI เรียกว่าThe International DOI® Foundation (IDF) ในปี 1977
ต่อมา IDF ได้ทำงานร่วมกับองค์กร CNRI (Corporation for National Research Initiatives) ในการพัฒนาระบบ Handle System เพื่อใช้เป็นองค์ประกอบสำคัญทางเทคนิคของระบบ DOI
ในปีต่อมาคือ 1998-2000 IDF ร่วมกับ indecs project ได้กำหนด Indecs framework เป็น Data model องค์กรที่เป็น Registration Agency แห่งแรกเริ่มขึ้นในปี 2000 โดยการเชื่อมโยงบทความวารสารเรียกว่า CrossRef Registration Agency
ส่วน DOI syntax เป็นมาตรฐาน ISO ตาม A National Information Standards Organization (US) standard, ANSI/NISO Z39.84-2010 ต่อมาระบบ DOI ได้รับการรับรองเป็นมาตรฐานสากล Information and Documentation ในปี 2012
ในประเทศไทย
การนำรหัสทรัพยากรสารสนเทศดิจิทัลมาใช้งาน เริ่มมีการดำเนินการไปแล้ว โดยสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้สมัครสมาชิกเป็นผู้บริหารจัดการรหัสทรัพยากรสารสนเทศดิจิทัลด้านการวิจัย ของประเทศกับ DataCite ซึ่งเป็น Registration Agencies (RA) และได้รับการยอมรับจากที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปีของ DataCite ให้เป็นสมาชิกเต็มรูปแบบลำดับที่ 17 เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2555[]
อ้างอิง
- ดูที่เอกสารจากราชบัณฑิตยสถาน
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-09-16. สืบค้นเมื่อ 2012-12-26.
- Welcome to the DOI System
- Factsheet: DOI System and Internet Identifier Specifications
แหล่งข้อมูลอื่น
- หน้าหลักของระบบ DOI
- The Handle System
- ทำความรู้จักตัวระบุวัตถุดิจิทัล (ดีโอไอ) 2013-04-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
twrabuwtthudicithl hrux twbngchiwtthudicithl xngkvs digital object identifier DOI epnrabbsaklthiichrabutwexksarxielkthrxniksodyimkhunkbtaaehnngthixyukhxngexksarnn odyhnwynganchux International DOI Foundation IDF DOI epnekhruxnghmaykarkhacdthaebiynkhxng IDF praoychnkhxngrabb DOI khuxichepnkhxkhwamthiichaesdngaethnbthkhwamthangwichakar sungthukkhnsamarthichhmayelkhniinkarkhnhaexksarthitxngkarnn inekhruxkhaydicitxlokhrngsrangkhxng DOIDOI prakxbdwytwelkhhruxkhxkhwam 2 swn idaek prefix aela suffix twxyangechn 10 1000 182 khwamhmay 10 1000 epn prefix 10 epnrhskhxngraychux sungtxngepntwelkhthitngkhunodyhnwynganthiduael nnkhux International DOI Foundation inpccubntwelkhthithuktngkhunxyangthuktxngkhuxhmayelkh 10 aela DOI thiichinpccubnthuktwcungkhuntndwy 10 thnghmd1000 epnrhslngthaebiynkhxngphutiphimphexksar inkrnini 1000 epnelkhkhxng International DOI Foundation182 epn suffix hruxelkhpracaexksar ichrabutwtnkhxngexksarchinnn inkrnini doi 10 1000 182 ichaethnkhumux DOI ewxrchn 4 4 1 DOI Handbook Version 4 4 1 swn Prefix tngkhunody DOI Registration Agency ihechphaaaekphuthilngthaebiynnn swn Suffix nntngkhunexngodyphuthilngthaebiyn aelatxngichaethnexksaridexksarhnung sungsamarthichrwmkbelkhthaebiynthiichaethnhnngsuxhruxexksarxun echn ISBN hrux ISSN inkarxangxing DOI bnewbisthruxinsingtiphimphthithuktxng khux doi 10 1000 182prawtirhsthrphyakr sarsnethsdicithl hrux DOI ekidcakkhwamrwmmuxkhxngsmakhmsankphimphaehngshrthxemrikathitxngkarmatrthankar ihrhskhxngexksardicithl rwmkbxngkhkrtang echn International Association of Scientific Technical and Medical Publishers Association of American Publishers odyidkxtngxngkhkrthiimaeswnghakaireriykwa mulnithi DOI eriykwaThe International DOI Foundation IDF inpi 1977 txma IDF idthanganrwmkbxngkhkr CNRI Corporation for National Research Initiatives inkarphthnarabb Handle System ephuxichepnxngkhprakxbsakhythangethkhnikhkhxngrabb DOI inpitxmakhux 1998 2000 IDF rwmkb indecs project idkahnd Indecs framework epn Data model xngkhkrthiepn Registration Agency aehngaerkerimkhuninpi 2000 odykarechuxmoyngbthkhwamwarsareriykwa CrossRef Registration Agency swn DOI syntax epnmatrthan ISO tam A National Information Standards Organization US standard ANSI NISO Z39 84 2010 txmarabb DOI idrbkarrbrxngepnmatrthansakl Information and Documentation inpi 2012 inpraethsithy karnarhsthrphyakrsarsnethsdicithlmaichngan erimmikardaeninkaripaelw odysankngankhnakrrmkarwicyaehngchati wch idsmkhrsmachikepnphubriharcdkarrhsthrphyakrsarsnethsdicithldankarwicy khxngpraethskb DataCite sungepn Registration Agencies RA aelaidrbkaryxmrbcakthiprachumihysamypracapikhxng DataCite ihepnsmachiketmrupaebbladbthi 17 emuxwnthi 11 thnwakhm 2555 txngkarxangxing xangxingduthiexksarcakrachbnthitysthan khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 09 16 subkhnemux 2012 12 26 Welcome to the DOI System Factsheet DOI System and Internet Identifier Specificationsaehlngkhxmulxunhnahlkkhxngrabb DOI The Handle System thakhwamrucktwrabuwtthudicithl dioxix 2013 04 30 thi ewyaebkaemchchinbthkhwamniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmul hmayehtu khxaenanaihcdhmwdhmuokhrngihekhakbenuxhakhxngbthkhwam duephimthi wikiphiediy okhrngkarcdhmwdhmuokhrngthiyngimsmburn dkhk