Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
บทความนี้ต้องการการจัดหน้า หรือ ให้ คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้เพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
มะค่า เป็นชื่อของไม้เนื้อแข็งยืนต้นที่มีขนาดใหญ่ชนิดหนึ่งที่สามารถปลูกเป็นไม้ทางเศรษฐกิจได้ เป็นต้นไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดสุโขทัย
| มะค่าโมง | |
|---|---|
 | |
 | |
| เมล็กมะค่าโมง (Afzelia xylocarpa) ที่ผ่านการนำเยื่อหุ้มเมล็ดออก | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| โดเมน: | ยูแคริโอต |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| เคลด: | โรสิด |
| อันดับ: | ถั่ว |
| วงศ์: | ถั่ว |
| สกุล: | (Kurz) Craib |
| สปีชีส์: | Afzelia xylocarpa |
| ชื่อทวินาม | |
| Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib | |
ชื่อเรียกตามท้องถิ่น
ชื่ออื่น ๆ เช่น
- มะค่าใหญ่ มะค่าโมง (ภาคกลาง)
- มะค่าหลวง มะค่าหัวคำ (ภาคเหนือ)
- เขง เบง (สุรินทร์)
- บิง (จันทบุรี)
- ปิ้น มะค่าโมง (นครราชสีมา)
- ฟันฤๅษี แต้โหล่น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ผลัดใบช่วงสั้น ๆ สูงได้ถึง 30 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง เปลือกต้นสีเทาอ่อน หรือสีชมพูอมน้ำตาล ผิวต้นขรุขระ กิ่งอ่อนมีขนประปราย ต้นแก่มักมีปุ่มปม
เนื้อไม้มีลวดลายสวยงามสีน้ำตาลอมเหลือง ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายใบคู่ ออกเรียงสลับ ใบกว้าง 4-5 เซนติเมตร ยาว 5-9 เซนติเมตร
แกนกลางใบประกอบยาว 18-30 ซม. ก้านใบยาวประมาณ 2 ซม. ก้านใบย่อยยาว 0.3-0.5 ซม. ใบย่อยมี 3-5 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน ปลายใบแหลมมีติ่งสั้น ๆ
โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา เรียบเกลี้ยง ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนง ออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบ ยาว 5-15 เซนติเมตร มีขนสั้นนุ่มสีเทา
ใบประดับรูปไข่ ยาว 0.6-0.9 ซม. ใบประดับย่อยคล้ายใบประดับ ติดเหนือจุดกึ่งกลางก้านดอกเล็กน้อย ติดทน ก้านดอกยาว 0.7-1 ซม. ก้านดอกย่อยยาว 1 เซนติเมตร
ทุกส่วนมีขนคลุมบาง ๆ ดอกคล้ายดอกถั่ว กลีบดอกสีชมพู 1 กลีบ รูปร่างคล้ายช้อน แผ่เกือบกลม ยาว 7-9 มิลลิเมตร ส่วนฐานคอดเป็นก้าน มีก้านยาว 0.5-1.2 ซม.
ปลายกลีบย่นเว้าตื้น ๆ เกสรเพศผู้มี 10 อัน แยกกัน เกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์มี 7 อัน ก้านเกสรยาวประมาณ 3 ซม. มีขนสั้นนุ่มที่โคน อับเรณูยาว 0.3-0.4 ซม.
เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันมี 3 อัน รูปเส้นด้ายสั้น ๆ เกสรเพศเมียมีขนที่รังไข่ รังไข่รูปขอบขนานแคบ ยาวประมาณ 0.7 ซม. ก้านรังไข่ยาวประมาณ 0.7 ซม.
ก้านเกสรเพศเมีย ยาว 2-2.5 ซม. เกลี้ยง ขยายเล็กน้อยด้านปลาย ยอดเกสรขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงสีเขียวมี 4 กลีบ สีเขียวสด รูปขอบขนาน แต่ละกลีบเรียงซ้อนทับกันแบบตรงข้าม ยาว 1-1.2 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ขอบกลีบบาง ฐานรองดอกยาว 0.8-1 ซม. มีขนสั้นนุ่มสีเทา ผลเป็นฝักแบน รูปขอบขนาน กว้าง 7-9 เซนติเมตร ยาว 12-20 เซนติเมตร หนา 0.6-1 เซนติเมตร
ผิวเปลือกเรียบไม่มีหนาม เปลือกแข็งหนาเป็นเนื้อไม้ ปลายเป็นจะงอยสั้น ๆ ฝักแก่สีน้ำตาลเข้มเกือบดำ พอแห้งแตกออกเป็น 2 ซีก มีเมล็ดแข็ง มี 2-4 เมล็ด รูปรี ยาว 2.5-3 ซม. สีดำ ผิวมัน มีเนื้อหุ้มที่โคนเมล็ดสีเหลืองสด หุ้มเป็นรูปถ้วย ยาวประมาณ 1.5 ซม. พบตามป่าดิบแล้ง แนวเชื่อมต่อระหว่างป่าเต็งรังและป่าดิบแล้ง ตามริมลำธารในป่าเบญจพรรณชื้น
ออกดอกราวเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายน ติดผลราวเดือนมิถุนายนถึงสิงหาคม จัดเป็นไม้เด่น 1 ใน 5 ที่พบในป่าเบญจพรรณ
อ้างอิง
- Nghia, N.H. (1998). "Afzelia xylocarpa". IUCN Red List of Threatened Species. 1998: e.T32811A9731140. doi:10.2305/IUCN.UK.1998.RLTS.T32811A9731140.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- Dorthe Jøker; Danida Forest Seed Centre. (PDF). Seed leaflet. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 16 March 2014. สืบค้นเมื่อ 16 March 2014.
แหล่งข้อมูลอื่น
![image]()
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Afzelia xylocarpa![image]()
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Afzelia xylocarpa ที่วิกิสปีชีส์
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamnitxngkarkarcdhna cdhmwdhmu islingkphayin hruxekbkwadenuxha ihmikhunphaphdikhun khunsamarthprbprungaekikhbthkhwamniid aelanapayxxk phicarnaichpaykhxkhwamxunephuxchichdkhxbkphrxng makha epnchuxkhxngimenuxaekhngyuntnthimikhnadihychnidhnungthisamarthplukepnimthangesrsthkicid epntnimmngkhlphrarachthanpracacnghwdsuokhthymakhaomngemlkmakhaomng Afzelia xylocarpa thiphankarnaeyuxhumemldxxksthanakarxnurksiklsuyphnthu IUCN 2 3 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb thwwngs thwskul Kurz Craibspichis Afzelia xylocarpachuxthwinamAfzelia xylocarpa Kurz Craibchuxeriyktamthxngthinchuxxun echn makhaihy makhaomng phakhklang makhahlwng makhahwkha phakhehnux ekhng ebng surinthr bing cnthburi pin makhaomng nkhrrachsima fnvisi aetohlnlksnathangphvkssastrphldibchwngsn sungidthung 30 emtr aetkkingkanepnphumkwang epluxktnsiethaxxn hruxsichmphuxmnatal phiwtnkhrukhra kingxxnmikhnprapray tnaekmkmipumpm enuximmilwdlayswyngamsinatalxmehluxng ib epnibprakxbaebbkhnnkchnediyw playibkhu xxkeriyngslb ibkwang 4 5 esntiemtr yaw 5 9 esntiemtr aeknklangibprakxbyaw 18 30 sm kanibyawpraman 2 sm kanibyxyyaw 0 3 0 5 sm ibyxymi 3 5 khu rupikhaekmkhxbkhnan playibaehlmmitingsn okhnibmn khxbiberiyb aephnibkhxnkhanghna eriybekliyng dxk xxkepnchxaebbchxaeykaekhnng xxktamplaykinghruxsxkib yaw 5 15 esntiemtr mikhnsnnumsietha ibpradbrupikh yaw 0 6 0 9 sm ibpradbyxykhlayibpradb tidehnuxcudkungklangkandxkelknxy tidthn kandxkyaw 0 7 1 sm kandxkyxyyaw 1 esntiemtr thukswnmikhnkhlumbang dxkkhlaydxkthw klibdxksichmphu 1 klib ruprangkhlaychxn aephekuxbklm yaw 7 9 milliemtr swnthankhxdepnkan mikanyaw 0 5 1 2 sm playklibynewatun eksrephsphumi 10 xn aeykkn eksrephsphuthismburnmi 7 xn kaneksryawpraman 3 sm mikhnsnnumthiokhn xbernuyaw 0 3 0 4 sm eksrephsphuthiepnhmnmi 3 xn rupesndaysn eksrephsemiymikhnthirngikh rngikhrupkhxbkhnanaekhb yawpraman 0 7 sm kanrngikhyawpraman 0 7 sm kaneksrephsemiy yaw 2 2 5 sm ekliyng khyayelknxydanplay yxdeksrkhnadelk klibeliyngsiekhiywmi 4 klib siekhiywsd rupkhxbkhnan aetlakliberiyngsxnthbknaebbtrngkham yaw 1 1 2 sm mikhnsnnum khxbklibbang thanrxngdxkyaw 0 8 1 sm mikhnsnnumsietha phlepnfkaebn rupkhxbkhnan kwang 7 9 esntiemtr yaw 12 20 esntiemtr hna 0 6 1 esntiemtr phiwepluxkeriybimmihnam epluxkaekhnghnaepnenuxim playepncangxysn fkaeksinatalekhmekuxbda phxaehngaetkxxkepn 2 sik miemldaekhng mi 2 4 emld rupri yaw 2 5 3 sm sida phiwmn mienuxhumthiokhnemldsiehluxngsd humepnrupthwy yawpraman 1 5 sm phbtampadibaelng aenwechuxmtxrahwangpaetngrngaelapadibaelng tamrimlatharinpaebycphrrnchun xxkdxkraweduxnkumphaphnththungemsayn tidphlraweduxnmithunaynthungsinghakhm cdepnimedn 1 in 5 thiphbinpaebycphrrnxangxingNghia N H 1998 Afzelia xylocarpa IUCN Red List of Threatened Species 1998 e T32811A9731140 doi 10 2305 IUCN UK 1998 RLTS T32811A9731140 en subkhnemux 19 November 2021 Dorthe Joker Danida Forest Seed Centre PDF Seed leaflet khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 16 March 2014 subkhnemux 16 March 2014 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Afzelia xylocarpa khxmulthiekiywkhxngkb Afzelia xylocarpa thiwikispichis