Aedes | |
---|---|
Aedes aegypti | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Animalia |
ไฟลัม: | Arthropoda |
ชั้น: | Insecta |
อันดับ: | Diptera |
วงศ์: | Culicidae |
วงศ์ย่อย: | |
สกุล: | Aedes , 1818 |
Species | |
Aedes หรือยุงลาย เป็นสกุลของยุง ซึ่งดั้งเดิมกระจายพันธุ์ในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน แต่ปัจจุบันเพราะกิจกรรมของมนุษย์ ยุงลายบางสปีชีส์กระจายทั่วทุกทวีป ยกเว้นทวีปแอนตาร์กติกา
สกุลยุงลาย มีมากกว่า 700 สปีชีส์ บางสปีชีส์เป็นพาหะของปรสิตก่อโรคระบาดร้ายแรงหลายโรค โดยที่สำคัญได้แก่ ไข้เลือดออก, ไข้เหลือง, โรคเท้าช้าง, ไข้ซิกา, โรคชิคุนกุนยา, ไข้ไนล์ตะวันตก และ
ลักษณะ
ลักษณะเด่นประจำสกุลที่ใช้จำแนกได้ง่ายคือสังเกตได้ง่ายจาก ลายสีดำสลับขาว ตามลำตัวและขา
และอีกเอกลักษณ์ของสกุลคือ มักตื่นตัวและกัดเฉพาะในกลางวัน ซึ่งต่างจากยุงสกุลอื่น ที่มักกัดบ่อยในตอนเช้าและพลบค่ำ
การค้นพบและจำแนก
นักกีฏวิทยาชาวเยอรมัน พรรณนาและตั้งชื่อสกุลครั้งแรกในปี ค.ศ. 1818 โดยมาจากภาษากรีกโบราณ "ἀηδής" (aēdēs) แปลว่า "ไม่พึงประสงค์" หรือ "น่ารังเกียจ" สปีชีส์แรกในสกุลนี้ที่ถูกศึกษาคือ Aedes cinereus
สกุลยุงลายแบ่งออกเป็นหลาย เช่น Aedes, Diceromyia, Finlaya, Stegomyia ฯลฯ แบ่งย่อยมากกว่า 700 สปีชีส์ การจัดประเภทถูกแก้ไขในปี 2009
บทบาทในการระบาดของโรค
สมาชิกของสกุลยุงลาย ล้วนเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องพาหะของเชื้อไวรัสก่อโรคหลายโรค โดยสองสปีชีส์ที่โดดเด่นที่สุดของสกุล คือ ยุงลายบ้าน (Aedes aegypti) และ (Aedes albopictus) ซึ่งเป็นพาหะ ไข้เลือดออก, ไข้เหลือง, ไข้ซิกา, โรคเท้าช้าง, โรคชิคุนกุนยา, ไข้ไนล์ตะวันตก, และโรคอื่นอีกมากที่มักไม่เป็นที่รู้จัก
ขณะที่ (Aedes polynesiensis) เป็นพาหะ โรคเท้าช้าง ในพอลินีเชีย
โรคติดเชื้อไวรัสเหล่านี้มักมีอาการไข้ และสมองอักเสบ ในบางกรณีเป็นสาเหตุการเสียชีวิตจำนวนมาก
ปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันบางโรคเช่น ไข้เหลือง ฯลฯ แต่มาตรการที่ดีกว่าคือป้องกันถูกยุงกัด ได้แก่
- การลดปริมาณยุง
- ทำลายแหล่งน้ำขัง เพื่อกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำที่เป็นตัวอ่อนของยุง
- ฉีดพ่นยาฆ่าแมลง บริเวณที่มียุงโตเต็มวัยมาก
- ระบบต่าง ๆ
- การป้องกันยุงกัด
- การติดตั้ง ที่หน้าต่างและประตู
- สารขับไล่แมลง
- ดักจับลูกน้ำเพื่อสังเกตวิจัยการกำจัด
- กับดักยุงวางไข่ (Ovitrap)
อ้างอิง
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-09-20. สืบค้นเมื่อ 2017-09-08.
- "WHO | Dengue/Severe dengue frequently asked questions". WHO.
- Powell JR, Tabachnick WJ (October 2016). "History of domestication and spread of Aedes aegypti--a review". Memorias do Instituto Oswaldo Cruz. 108 Suppl 1 (10): 11–7. doi:10.3201/eid2210.ET2210. PMC 5038420.
- . Walter Reed Biosystematics Unit. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-06. สืบค้นเมื่อ 2016-02-04..
- Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2004). (PDF). . 142 (3): 289–368. doi:10.1111/j.1096-3642.2004.00144.x. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-03-13.
- Reinert JF, Harbach RE, Kitching IJ (2009). "Phylogeny and classification of tribe Aedini (Diptera: Culicidae)" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 157 (4): 700–794. doi:10.1111/j.1096-3642.2009.00570.x.
- "WHO | The mosquito". WHO.
- . Pan American Health Organization. 2 February 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-01-26. สืบค้นเมื่อ 2016-01-26.
- "WHO | The mosquito". WHO.
แหล่งข้อมูลอื่น
- "Aedes". NCBI Taxonomy Browser. 7158.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
AedesAedes aegyptikarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Arthropodachn Insectaxndb Dipterawngs Culicidaewngsyxy skul Aedes 1818SpeciesAedes aegypti Aedes hruxyunglay epnskulkhxngyung sungdngedimkracayphnthuinekhtrxnaelakungekhtrxn aetpccubnephraakickrrmkhxngmnusy yunglaybangspichiskracaythwthukthwip ykewnthwipaexntarktika skulyunglay mimakkwa 700 spichis bangspichisepnphahakhxngprsitkxorkhrabadrayaernghlayorkh odythisakhyidaek ikheluxdxxk ikhehluxng orkhethachang ikhsika orkhchikhunkunya ikhinltawntk aelalksnalksnaednpracaskulthiichcaaenkidngaykhuxsngektidngaycak laysidaslbkhaw tamlatwaelakha aelaxikexklksnkhxngskulkhux mktuntwaelakdechphaainklangwn sungtangcakyungskulxun thimkkdbxyintxnechaaelaphlbkhakarkhnphbaelacaaenknkkitwithyachaweyxrmn phrrnnaaelatngchuxskulkhrngaerkinpi kh s 1818 odymacakphasakrikobran ἀhdhs aedes aeplwa imphungprasngkh hrux narngekiyc spichisaerkinskulnithithuksuksakhux Aedes cinereus skulyunglayaebngxxkepnhlay echn Aedes Diceromyia Finlaya Stegomyia l aebngyxymakkwa 700 spichis karcdpraephththukaekikhinpi 2009bthbathinkarrabadkhxngorkhsmachikkhxngskulyunglay lwnepnthiruckkndiineruxngphahakhxngechuxiwrskxorkhhlayorkh odysxngspichisthioddednthisudkhxngskul khux yunglayban Aedes aegypti aela Aedes albopictus sungepnphaha ikheluxdxxk ikhehluxng ikhsika orkhethachang orkhchikhunkunya ikhinltawntk aelaorkhxunxikmakthimkimepnthiruck khnathi Aedes polynesiensis epnphaha orkhethachang inphxliniechiy orkhtidechuxiwrsehlanimkmixakarikh aelasmxngxkesb inbangkrniepnsaehtukaresiychiwitcanwnmak pccubnmiwkhsinpxngknbangorkhechn ikhehluxng l aetmatrkarthidikwakhuxpxngknthukyungkd idaek karldprimanyung thalayaehlngnakhng ephuxkacdaehlngephaaphnthuluknathiepntwxxnkhxngyung chidphnyakhaaemlng briewnthimiyungotetmwymak rabbtang karpxngknyungkd kartidtng thihnatangaelapratu sarkhbilaemlng dkcbluknaephuxsngektwicykarkacd kbdkyungwangikh Ovitrap xangxing khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 09 20 subkhnemux 2017 09 08 WHO Dengue Severe dengue frequently asked questions WHO Powell JR Tabachnick WJ October 2016 History of domestication and spread of Aedes aegypti a review Memorias do Instituto Oswaldo Cruz 108 Suppl 1 10 11 7 doi 10 3201 eid2210 ET2210 PMC 5038420 Walter Reed Biosystematics Unit khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 04 06 subkhnemux 2016 02 04 Reinert JF Harbach RE Kitching IJ 2004 PDF 142 3 289 368 doi 10 1111 j 1096 3642 2004 00144 x khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2011 03 13 Reinert JF Harbach RE Kitching IJ 2009 Phylogeny and classification of tribe Aedini Diptera Culicidae PDF Zoological Journal of the Linnean Society 157 4 700 794 doi 10 1111 j 1096 3642 2009 00570 x WHO The mosquito WHO Pan American Health Organization 2 February 2016 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 01 26 subkhnemux 2016 01 26 WHO The mosquito WHO aehlngkhxmulxun Aedes NCBI Taxonomy Browser 7158