ไวปฏ ก ร ยาม ธย นตร หร อ ม ธย นตร ระหว างกลาง สารม ธย นตร อ งกฤษ Reactive intermediate ใน เคม ค อ โมเลก ลท ม อาย ส น ม พ

ไวปฏิกิริยามัธยันตร์ หรือ มัธยันตร์,ระหว่างกลาง, สารมัธยันตร์(อังกฤษ: Reactive intermediate) ใน เคมี คือ โมเลกุลที่มีอายุสั้น มีพลังงานสูง และมีปฏิกิริยาสูงเมื่อเกิดขึ้นในปฏิกิริยาเคมี สารตัวกลาง จะเปลี่ยนเป็นโมเลกุลที่เสถียรกว่าอย่างรวดเร็ว เฉพาะในกรณีพิเศษเท่านั้นที่สามารถแยกและเก็บสารประกอบเหล่านี้ได้ เช่น ในอุณหภูมิต่ำ หรือการแยกตัวของ แมทริกซ์ เมื่อระบุการมีอยู่ของสารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาได้ สารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาสามารถช่วยอธิบายได้ว่าปฏิกิริยาเคมีเกิดขึ้นได้อย่างไร

ปฏิกิริยาเคมีส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นจาก ขั้นตอนพื้นฐาน หรือ ขั้นตอนเบื้องต้น มากกว่าหนึ่ง ขั้นตอนจึงจะเสร็จสมบูรณ์ และสารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาได้คือผลิตภัณฑ์ที่มีพลังงานสูง จึงไม่เสถียร และมีอยู่ในขั้นตอนกลางเพียงขั้นตอนเดียวเท่านั้น ชุดขั้นตอนเหล่านี้ประกอบกันเป็นสารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาได้แตกต่างจากสารตั้งต้น ผลิตภัณฑ์ หรือสารตัวกลางปฏิกิริยาอย่างง่ายตรงที่โดยปกติแล้วไม่สามารถแยกตัวออกมาได้ แต่บางครั้งสามารถสังเกตได้โดยใช้ เทคนิค วิธีสเปกโทรสโกปี ที่รวดเร็ว มีความเสถียรในแง่ที่ว่าจะสร้างสารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาได้ และต้องใช้ปฏิกิริยาพื้นฐานในขั้นตอนต่อไปเพื่อทำลายสารตัวกลางนั้น

เมื่อไม่สามารถสังเกตสารตัวกลางที่มีปฏิกิริยาได้ จะต้องมีอนุมาน การมีอยู่ของสารตัวกลางนั้น ผ่านการทดลอง ซึ่งโดยปกติจะเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาวะปฏิกิริยา เช่น อุณหภูมิหรือความเข้มข้น และการใช้เทคนิคของ จลนพลศาสตร์เคมี, , หรือ สเปกโทรสโกปี สารระหว่างกลางที่มีปฏิกิริยาสูงที่อิงจากคาร์บอน ได้แก่ , , , , และ คาร์บีน

คุณลักษณะทั่วไป

สารระหว่างกลางที่มีปฏิกิริยาสูงมีลักษณะหลายประการร่วมกัน:

มี ความเข้มข้น ต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้าย
ยกเว้นคาร์บาเนียน, สารระหว่างกลางเหล่านี้ไม่ปฏิบัติตาม กฎออกเตตของลูอิส, ซึ่งทำให้มีปฏิกิริยาสูง
มักถูกเกิดจาก ของ
มักเป็นไปได้ที่จะพิสูจน์การมีอยู่ของสายพันธุ์นี้โดยวิธี สเปกโทรสโกปี
ต้องพิจารณาผลกระทบของ ด้วย
มักจะมีการเสถียรภาพโดย หรือ
มักจะยากที่จะแยกแยะจาก
พิสูจน์การดำรงอยู่โดยวิธีพิสูจน์การมีอยู่โดย

คาร์บอน

เรเดคัล
คาร์เบน
คาร์บอเนียน
คาร์บาเนียน
คาร์บีน
เบนซีน (หรือ อารีน)

อ้างอิง

"ศัพท์บัญญัติ ๔๐ สาขาวิชา สำนักงานราชบัณฑิตยสภา". สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. สืบค้นเมื่อ 30 August 2024.
Carey, Francis A.; Sundberg, Richard J.; (1984). Advanced Organic Chemistry Part A Structure and Mechanisms (2nd ed.). New York N.Y.: Plenum Press. ISBN .
March Jerry; (1992). Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure (4th ed.). New York: John Wiley & Sons ISBN
Gilchrist, T. L. (1966). Carbenes nitrenes and arynes. Springer US. ISBN .
Moss, Robert A.; Platz, Matthew S.; Jones, Jr., Maitland (2004). Reactive intermediate chemistry. Hoboken, N.J.: Wiley-Interscience. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Reactive intermediates

[1] "ศัพท์บัญญัติ ๔๐ สาขาวิชา สำนักงานราชบัณฑิตยสภา". สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. สืบค้นเมื่อ 30 August 2024.

[2] Carey, Francis A.; Sundberg, Richard J.; (1984). Advanced Organic Chemistry Part A Structure and Mechanisms (2nd ed.). New York N.Y.: Plenum Press. ISBN .

[3] March Jerry; (1992). Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure (4th ed.). New York: John Wiley & Sons ISBN

[4] Gilchrist, T. L. (1966). Carbenes nitrenes and arynes. Springer US. ISBN .

[5] Moss, Robert A.; Platz, Matthew S.; Jones, Jr., Maitland (2004). Reactive intermediate chemistry. Hoboken, N.J.: Wiley-Interscience. ISBN .