หล งสวน เป นอำเภอหน งของจ งหว ดช มพร ในอด ตเคยเป นอำเภอข นเง น จ งหว ดหล งสวนอำเภอหล งสวนอำเภอการถอดเส ยงอ กษรโรม น อ กษ

หลังสวน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชุมพร ในอดีตเคยเป็นอำเภอขันเงิน จังหวัดหลังสวน

อำเภอหลังสวน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Lang Suan
สถานีรถไฟหลังสวน
คำขวัญ: หลังสวน เมืองผลไม้ พายเรือแข่ง แหล่งทุเรียนกวน สวนสมเด็จ
แผนที่จังหวัดชุมพร เน้นอำเภอหลังสวน
พิกัด: 9°56′42″N 99°4′42″E / 9.94500°N 99.07833°E / 9.94500; 99.07833
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ชุมพร
พื้นที่
• ทั้งหมด	935.0 ตร.กม. (361.0 ตร.ไมล์)
ประชากร (2564)
• ทั้งหมด	73,521 คน
• ความหนาแน่น	78.63 คน/ตร.กม. (203.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	86110, 86150 (เฉพาะตำบลปากน้ำ บางน้ำจืด และหมู่ที่ 8, 10-14 ตำบลบางมะพร้าว)
รหัสภูมิศาสตร์	8604
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอหลังสวน ถนนประชาราษฎร์ ตำบลขันเงิน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร 86110
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอหลังสวนตั้งอยู่ทางตอนล่างของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอทุ่งตะโก
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอละแม
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพะโต๊ะ อำเภอละอุ่น (จังหวัดระนอง) และอำเภอสวี

ประวัติศาสตร์

ลุ่มน้ำหลังสวนเป็นแหล่งที่มนุษย์เข้ามาอาศัยตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะที่อำเภอพะโต๊ะได้พบหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญคือ เครื่องมือหินขัดประเภทขวาน แต่เนื่องจากแม่น้ำหลังสวนเป็นแม่น้ำสายสั้น ๆ และมีที่ราบลุ่มน้อย ชุมชนในบริเวณดังกล่าวจึงไม่อาจจะพัฒนาเป็นชุมชนเกษตรกรรมขนาดใหญ่เหมือนเมืองชุมพร ไชยา นครศรีธรรมราช และพัทลุงได้ บทบาทของเมืองหลังสวนในระยะเริ่มแรกจึงเป็นเพียงชุมชนท่าเรือข้ามคาบมหาสมุทร และหมู่บ้านเกษตรกรรมขนาดเล็ก ดังนั้นจึงต้องตกอยู่ภายใต้การปกครองดูแลของศูนย์อำนาจการปกครองท้องถิ่นที่มีอำนาจมากกว่าคือ เมืองชุมพร ตลอดมา

หลังสวนเป็นหัวเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งในแหลมมลายู เคยได้รับการยกฐานะเป็นหัวเมืองจัตวาขึ้นต่อกรุงเทพมหานครโดยตรงในสมัยต้นรัชกาลที่ 5 ครั้นเมื่อจัดตั้งมณฑลชุมพรในปี พ.ศ. 2439 หลังสวนจึงเป็นจังหวัดหนึ่งของมณฑลชุมพร และภายหลังได้ยุบจังหวัดหลังสวนลงเป็นอำเภอหลังสวนขึ้นกับจังหวัดชุมพร ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475 ตราบเท่าทุกวันนี้

ที่มาของชื่อ

เนื่องจากหลังสวนเป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งมาตั้งแต่สมัยโบราณ ชื่อที่เรียกจึงยากที่จะหาหลักฐานได้ว่ามีที่มาอย่างไร แต่เนื่องจากหลังสวนเป็นเมืองที่มีผลไม้มากจนกลายเป็นสินค้าสำคัญของเมืองนี้ ดังนั้น กระทรวงคมนาคมจึงได้สันนิษฐานในปี พ.ศ. 2459 ว่า คำว่า “หลังสวน“ น่าจะเพี้ยนมากจากคำว่า “รังสวน” หรือ “คลังสวน” ซึ่งหมายถึงแหล่งหรือที่รวมของผลไม้ทุกชนิดนั่นเอง

เมื่อครั้งที่พระยาอุปกิตศิลปสารเดินทางไปตรวจราชการที่เมืองหลังสวน ก็ได้สันนิษฐานเกี่ยวกับที่มาของคำว่า “หลังสวน” ไว้ดังนี้

“…คำว่าหลังสวน จะผิดหรือถูกขอฝากไว้ในที่นี้ด้วยคือ ริมฝั่งทั้งสองของแม่น้ำ ไม่เห็นมีบ้านเรือนอย่างแม่น้ำเรา มีแต่สวนครึ้มทั้งสองฟาก มีแต่ทางขึ้นลงจากแม่น้ำเท่านั้น ถามผู้แจวเรือว่า แถวนี้ไม่มีบ้านดอกหรือ เขาตอบว่า มี แต่อยู่หลังสวนขึ้นไป ภายหลังข้าพเจ้าไปเที่ยวตามบ้านเหล่านั้น ก็ได้เห็นจริงตามที่เขาพูด จึงสันนิษฐานว่า “เมืองหลังสวน” คงมาจากเค้าที่บ้านเมืองอยู่ข้างหลังสวนลึกเข้าไป…”

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอหลังสวนแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 13 ตำบล 140 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)
1.	หลังสวน	Lang Suan	–	2,975
2.	ขันเงิน	Khan Ngoen	–	7,033
3.	ท่ามะพลา	Tha Maphla	9	3,330
4.	นาขา	Na Kha	13	8,766
5.	นาพญา	Na Phaya	19	5,293
6.	บ้านควน	Ban Khuan	17	8,139
7.	บางมะพร้าว	Bang Maphrao	14	4,607
8.	บางน้ำจืด	Bang Nam Chuet	14	5,122
9.	ปากน้ำ	Pak Nam	6	6,397
10.	พ้อแดง	Pho Daeng	10	2,277
11.	แหลมทราย	Laem Sai	12	3,528
12.	วังตะกอ	Wang Tako	13	9,044
13.	หาดยาย	Hat Yai	13	6,953

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอหลังสวนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

เทศบาลเมืองหลังสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลังสวนและตำบลขันเงินทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลพ้อแดง ตำบลแหลมทราย และตำบลวังตะกอ
เทศบาลตำบลปากน้ำหลังสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำทั้งตำบล
เทศบาลตำบลวังตะกอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังตะกอ (นอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
เทศบาลตำบลท่ามะพลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะพลาทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลนาขา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาขาทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลนาพญา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาพญาทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านควน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านควนทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบางมะพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางมะพร้าวทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบางน้ำจืด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางน้ำจืดทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลพ้อแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพ้อแดง (นอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมทราย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
องค์การบริหารส่วนตำบลหาดยาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดยายทั้งตำบล

อ้างอิง

แจ้งความกรมธรรมการ แผนกบัญชาการ เรื่อง มีผู้ก่อสร้างถาวรวัตถุขึ้นที่วัดโตนดจังหวัดหลังสวน
"ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.

แหล่งข้อมูลอื่น

เทศบาลเมืองหลังสวน 2009-02-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
สถานีวิทยุกระจายเสียง อ.ส.ม.ท. อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร 2009-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
แนะนำข้อมูลท่องเที่ยวปากน้ำหลังสวน ชุมพร 2006-11-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
เดินทางโดยรถไฟขบวน หลังสวน-ธนบุรี 2007-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
เดินทางโดยรถโดยสารปรับอากาศ กรุงเทพฯ-หลังสวน

บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] แจ้งความกรมธรรมการ แผนกบัญชาการ เรื่อง มีผู้ก่อสร้างถาวรวัตถุขึ้นที่วัดโตนดจังหวัดหลังสวน

[2] "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.