อ กษรกลาโกล ต ก อ งกฤษ Glagolitic script ⰃⰎⰀⰃⰑⰎⰉⰜⰀ glagolitsa เป นอ กษรสลาฟท เก าท ส ดเท าท ร จ ก ยอมร บก นโดยท วไปว า น

อักษรกลาโกลิติก (อังกฤษ: Glagolitic script, ⰃⰎⰀⰃⰑⰎⰉⰜⰀ, glagolitsa) เป็นอักษรสลาฟที่เก่าที่สุดเท่าที่รู้จัก ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า นักบวชชาวบัลแกเรียจากเทสซาโลนีกา ประดิษฐ์ขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 9 โดยมร ค.ศ. 863 จักรพรรดิมิคาเอลที่ 3 แห่งไบแซนไทน์ส่งตัวเขากับไปที่ เพื่อเผยแผ่ศาสนาคริสต์แก่ในบริเวณนั้น ทั้งสองจึงตัดสินใจแปลหนังสือพิธีกรรมไปเป็นภาษาสลาฟร่วมสมัยที่ประชากรทั่วไปเข้าใจ (ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อภาษาสลาวอนิกคริสตจักรเก่า) และซีริลตัดสินใจประดิษฐ์อักษรใหม่ที่มีชื่อว่า กลาโกลิติก ซึ่งอิงจากสำเนียงท้องถิ่นของชนเผ่าสลาฟจากรอบเทสซาโลนีกา หลังจากซีริลและเมโธเดียสเสียชีวิต จึงยกเลิกการใช้งานอักษรกลาโกลิติกในโมเรเวียเพื่อความต้องการทางการเมืองหรือศาสนา

กลาโกลิติก
ตัวอย่างข้อความจาก "" และ ""
ชนิด	อักษร
ผู้ประดิษฐ์
ช่วงยุค	ค.ศ. 862/863 ถึงสมัยกลาง
ทิศทาง	Left-to-right
ภาษาพูด	สลาวอนิกคริสตจักรเก่า (แบบกลม), โครเอเชีย (แบบเหลี่ยม)
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ไฮเออโรกลีฟอียิปต์ ฟินิเชีย กรีก กลาโกลิติก
ISO 15924
	Glag (225), Glagolitic
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Glagolitic
ช่วงยูนิโคด	U+2C00–U+2C5F Glagolitic U+1E000–U+1E02F Glag. Supplement
บทความนี้ประกอบด้วยในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ (สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ)

ใน ค.ศ. 886 ลูกศิษย์ของซีริลและเมโธเดียสถูกขับออกจากประเทศ และย้ายไปที่จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1 แทน อักษรซีริลลิกที่พัฒนาในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 9 รวมอักษรบางส่วนที่น่าจะมาจากอักษรกลาโกลิติก ทั้งอักษรกลาโกลิติกและซีริลลิกยังคงมีผู้ใช้งานในบัลแกเรียจนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 13–14

เมื่อประเทศที่พูดภาษากลุ่มสลาฟหันมาใช้อักษรละตินและอักษรซีริลลิกในสมัยใหม่ตอนต้น อักษรกลาโกลิติกยังคงมีผู้ใช้งานจำกัดเพียงในด้านศาสนา และเลิกใช้งานในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ตั้งแต่นั้นมา อักษรนี้ก็กลายเป็นหัวข้อที่น่าสนใจทางวิชาการ หลังมีการค้นพบทางโบราณคดีหลายครั้ง

ชื่อและศัพทมูลวิทยา

คำว่า กลาโกลิติก มาจาก glagoliticus และภาษาโครเอเชีย glagoljica ซึ่งมาจากภาษาสลาวอนิกคริสตจักรเก่า ⰳⰾⰰⰳⱁⰾⱏ (glagolŭ) ที่หมายถึง "การเปล่งเสียง" หรือ "คำศัพท์"

ชื่อ glagolitsa คาดว่าพัฒนาขึ้นในประเทศโครเอเชียประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 14 และมีที่มาจากศัพท์ glagoljati ที่แยกเป็น "รูปกริยา (glagol) โดยใช้ (jati)" หมายถึงมิสซาในพิธีสวดของสลาวอนิกคริสตจักรเก่า

อักษร

ยูนิโคด	แบบกลม	แบบเหลี่ยม	อักษรซีริลลิก	เสียง	ชื่อในOCS	ชื่อใน	ความหมาย	ต้นตอ
Ⰰ			А	/ɑ/	Azъ	Az	ฉัน/ผม	อักษรฟินิเชีย 𐤀‎ หรือเครื่องหมายกางเขน
Ⰱ			Б	/b/	Buky	Buky	ตัวอักษร	ไม่ทราบ, น่าจะมาจากอักษรฮีบรู בּ‎ หรือแอราเมอิก bīt ܒ‎
Ⰲ			В	/ʋ/	Vědě	Vedi	(คุณ/เขา/เธอ/มัน) รู้	น่าจะอักษรละติน V หรือ dobro กลับหัว Ⰴ
Ⰳ			Г, Ґ	/ɡ/	Glagoli	Glagoli	พูด (อดีตหรือมาลาสั่ง)	น่าจะอักษรกรีก gamma แบบเขียน $\gamma$
Ⰴ			Д	/d/	Dobro	Dobro	ความเมตตา/ดี	อักษรกรีก delta Δ
Ⰵ			Є, Е, Э, Ё	/ɛ/	Jestъ	Yest	คือ/มีอยู่	น่าจะอักษรซามาริทัน ࠄ‎ หรือกรีก sampi ϡ
Ⰶ			Ж	/ʒ/	Živěte	Zhivete	ชีวิต/อาศัย (มาลาสั่งพหุพจน์บุรุษที่ 2)	ไม่ทราบ น่าจะคอปติก janja ϫ^[] หรือของราศีมีน ♓︎
Ⰷ			Ѕ	/d͡z/	Dzělo	Zelo	มาก	ไม่ทราบ น่าจะอักษรอาร์มีเนีย ja Ձ
Ⰸ			З	/z/	Zemlja	Zeml(j)a	โลก/พื้น/ดิน	น่าจะเป็นอักษรกรีก theta θ อีกรูปแบบ
Ⰹ, Ⰺ	,		Ι, Ї	/i/, /j/	Iže	Izhe	ซึ่งคือ	น่าจะอักษรกรีก upsilon Y หรืออักษรกรีก iota ที่มีเครื่องหมายเหนือสระตัวที่สอง ϊ
Ⰻ			И	/i/, /j/	I/ižei	I/izhey	และ	น่าจะเลียนแบบรูป
Ⰼ			, Ћ, Ђ	/dʑ/, /tɕ/	Djervь, ǵervь	Cherv, Djerv	ต้นไม้/ไม้	ไม่ทราบ
Ⰽ			К	/k/	Kako	Kako	อย่างไร/เช่น	อักษรฮีบรู ק‎‎
Ⰾ	,		Л, Љ	/l/, /ʎ/	Ljudie	Lyudi	ผู้คน	น่าจะอักษรกรีก lambda λ
Ⰿ			М	/m/	Myslite	Mislete	คิด (พหุพจน์บุรุษที่ 2)	อักษรกรีก mu μ ส่วนในแบบเหลี่ยมถูกแทนที่ด้วยรูปที่คล้ายกับอักษรละติน/ซีริลลิก ส่วนหนึ่งเนื่องจากความซับซ้อน
Ⱀ	,		Н, Њ	/n/, /ɲ/	Našь	Nash	ของเรา	[ไม่ทราบ]
Ⱁ			О	/ɔ/	Onъ	On	เขา, นั่น	[ไม่ทราบ]
Ⱂ			П	/p/	Pokoj	Pokoy	ความสงบ	น่าจะอักษรกรีกตอนต้น pi อีกรูปแบบ
Ⱃ			Р	/r/	Rьci	Rtsi	จงพูด!/จงสะกด!	น่าจะอักษรกรีก rho ρ
Ⱄ			С	/s/	Slovo	Slovo	คำศัพท์/คำพูด
Ⱅ			Т	/t/	Tvrьdo	Tverdo	แข็ง/ยาก/แน่ใจ	อาจากมาจากแถบของอักษรกรีก tau τ
Ⱆ			У,	/u/	Ukъ	Uk	การสอน	ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับ izhitsa Ⱛ
Ⱇ			Ф	/f/	Frьtъ	Fert		อักษรกรีก phi φ อีกแบบ
Ⱈ			Х	/x/	Xěrъ	Kher		[ไม่ทราบ] (คล้ายกับ glagoli Ⰳ และอักษรละติน h)
Ⱉ			Ѡ	/ɔ/	Otъ	Oht, Omega	จาก	ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับภาพกระจกเงา
Ⱋ			Щ	/tʲ/, /ʃ͡t/	Šta/Šča	Shta/Shcha		ตัวแฝดของอักษร sha Ⱎ เหนืออักษร tvrьdo Ⱅ
Ⱌ			Ц	/t͡s/	Ci	Tsi		รูปท้ายของอักษรฮีบรู ץ‎
Ⱍ			Ч, Џ	/t͡ʃ/	Črьvъ	Cherv	หนอน	[ไม่ทราบ] (คล้ายกับอักษร shta Ⱋ; อาจเป็นอักษรฮีบรูที่ไม่ใช้รูปท้าย צ‎)
Ⱎ			Ш	/ʃ/	Ša	Sha	ความเงียบ/เงียบ	อักษรฮีบรู ש‎‎
Ⱏ, Ⱜ	,	,	Ъ	/ŭ/, /ʊ/	Jerъ	Yer, Yor		น่าจะเป็นอักษรดัดแปลงของ onъ Ⱁ. แบบ 'shtapic' อาจมาจากอักขระอะพอสทรอฟี
ⰟⰊ			Ы	/ɯ/	Jery	Yerɨ		ตัวแฝด; ทวิอักษรของอักษร yer (Ⱏ) หรือ yerь (Ⱐ) กับอักษร izhe (Ⰹ, Ⰺ) หรือ i (Ⰻ).
Ⱐ	,			/ĭ/, /ɪ/	Jerь	Yer`		น่าจะเป็นอักษรดัดแปลงของ onъ Ⱁ
Ⱑ			,	/æ/, /jɑ/	Jatь	Yat, Ya		น่าจะเป็นอักษรกรีก alpha แบบสลัก Α
Ⱖ			Ё	/jo/				ไม่ทราบ: สันนิษฐานว่าเป็นรูปประสมของ jonsь Ⱙ ข้างใต้; ในเวลานั้นออกเสียง /jo/ ไม่ได้
Ⱓ				/ju/	Ju	Yu		ไม่ทราบ
Ⱔ				/ɛ̃/	[Ensь]	[yus เล็ก]		อักษร epsilon ε และยังใช้ระบุเสียงนาสิก
Ⱗ				/jɛ̃/	[Jensь]	[iotated yus เล็ก]		ตัวแฝดของอักษร jestъ Ⰵ กับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก
Ⱘ				/ɔ̃/	[Onsь]	[yus ใหญ่]		ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก
Ⱙ				/jɔ̃/	[Jonsь]	[iotated yus ใหญ่]		ตัวแฝดของอักษรที่ไม่ทราบกับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก
Ⱚ			Ѳ	/θ/	[Thita]	Fita	Theta	อักษรกรีก theta θ
Ⱛ				/ʏ/, /i/	Ižica	Izhitsa

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

อักษรกลาโกลิติกเป็นระบบการเขียนที่ใช้ในโลกซีรีส์หนังสือและวิดีโอเกม

ดูเพิ่ม

ตัวเลขกลาโกลิติก

อ้างอิง

(1995), The Dawn of Slavic: An Introduction to Slavic Philology, New Haven: Yale University Press, p. 179, ISBN
"glagolitic". Unabridged. Random House. สืบค้นเมื่อ April 21, 2021.
Corbett, Greville G.; Comrie, Bernard (2003). The Slavonic Languages. Milton Park, UK: Routledge. p. 29. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-20. สืบค้นเมื่อ 2021-04-20.
"Hrvatski jezični portal" [Croatian language portal]. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 22, 2021. สืบค้นเมื่อ April 22, 2021.
Schenker, Alexander M. (1995). "Early writing". The Dawn of Slavic: An introduction to Slavic philology. New Haven, CT/London, UK: Yale University Press. pp. 168–172. ISBN .
Ilievski, Petar H.R. (2002). "Glagolica: An iconic script for visual evangelic preaching". Illinois Classical Studies. 27–28: 153–164. ISSN 0363-1923. JSTOR 23065457. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
Jung, Hakyung (January 2013). "On the origin of the Glagolitic alphabet". Scripta (ภาษาอังกฤษ). 5: 105–130. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-07. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
Uspenskij, Boris (2013). "Glagolitic script as a manifestation of sacred knowledge". Studi Slavistici (ภาษาอังกฤษ) (online ed.). Firenze University Press. 10: 7–27, 358. ISSN 1824-7601. 1550519312.
"Wiener slawistischer Almanach". periodika.digitale-sammlungen.de. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
Kuznetsov, Anatoly Mikhailovich (2012). ""Бывают странные сближенья…": греческий юпсилон и глаголица". Slavistica Vilnensis (ภาษารัสเซีย). 57: 7–14. ISSN 2351-6895. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
Čunčić, Marica (1999). "Duktus tipaua glagoljskoga pisma" [Ductus of the types of Glagolitic script]. Filologija (ภาษาCroatian). Zagreb: Staroslavenski institut. 32: 33. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-14. สืบค้นเมื่อ 2021-02-27.{{}}: CS1 maint: unrecognized language ()
Žagar, Mateo (2003). "Osnovni procesi konstituiranja ustavne glagoljice". ใน Božilova, Rumjana (บ.ก.). B'lgari i H'rvati prez vekovete. Sofija. pp. 31–42. สืบค้นเมื่อ 3 January 2024.
"Wiedźmiński alfabet – o czym informują nas plakaty w grze Wiedźmin 3: Dziki Gon?". www.grynieznane.pl. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-27. สืบค้นเมื่อ 2018-08-26.

แหล่งข้อมูลอื่น

Glagolitic manuscripts
อักษรกลาโกลิติกในโครเอเชีย
อักษรกลาโกลิติกในโครเอเชีย
Glagolitic alphabet. Alternative encoding. – Proposals.
The Glagolitic alphabet at omniglot.com
The Budapest Glagolitic Fragments – links to a Unicode Glagolitic font, Dilyana
Glagolitic Fonts
Ancient Scripts: Glagolitic
GNU FreeFont
A simple 7-bit Squared Glagolitic font (.ttf)

[1] (1995), The Dawn of Slavic: An Introduction to Slavic Philology, New Haven: Yale University Press, p. 179, ISBN

[dictionary-2] "glagolitic". Unabridged. Random House. สืบค้นเมื่อ April 21, 2021.

[CorbettComrie2003-3] Corbett, Greville G.; Comrie, Bernard (2003). The Slavonic Languages. Milton Park, UK: Routledge. p. 29. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-20. สืบค้นเมื่อ 2021-04-20.

[4] "Hrvatski jezični portal" [Croatian language portal]. จากแหล่งเดิมเมื่อ April 22, 2021. สืบค้นเมื่อ April 22, 2021.

[Schenker-5] Schenker, Alexander M. (1995). "Early writing". The Dawn of Slavic: An introduction to Slavic philology. New Haven, CT/London, UK: Yale University Press. pp. 168–172. ISBN .

[6] Ilievski, Petar H.R. (2002). "Glagolica: An iconic script for visual evangelic preaching". Illinois Classical Studies. 27–28: 153–164. ISSN 0363-1923. JSTOR 23065457. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.

[7] Jung, Hakyung (January 2013). "On the origin of the Glagolitic alphabet". Scripta (ภาษาอังกฤษ). 5: 105–130. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-07. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.

[8] Uspenskij, Boris (2013). "Glagolitic script as a manifestation of sacred knowledge". Studi Slavistici (ภาษาอังกฤษ) (online ed.). Firenze University Press. 10: 7–27, 358. ISSN 1824-7601. 1550519312.

[9] "Wiener slawistischer Almanach". periodika.digitale-sammlungen.de. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.

[Kuznetsov_2012_7–14-10] Kuznetsov, Anatoly Mikhailovich (2012). ""Бывают странные сближенья…": греческий юпсилон и глаголица". Slavistica Vilnensis (ภาษารัสเซีย). 57: 7–14. ISSN 2351-6895. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.

[11] Čunčić, Marica (1999). "Duktus tipaua glagoljskoga pisma" [Ductus of the types of Glagolitic script]. Filologija (ภาษาCroatian). Zagreb: Staroslavenski institut. 32: 33. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-14. สืบค้นเมื่อ 2021-02-27.{{}}: CS1 maint: unrecognized language ()

[12] Žagar, Mateo (2003). "Osnovni procesi konstituiranja ustavne glagoljice". ใน Božilova, Rumjana (บ.ก.). B'lgari i H'rvati prez vekovete. Sofija. pp. 31–42. สืบค้นเมื่อ 3 January 2024.

[13] "Wiedźmiński alfabet – o czym informują nas plakaty w grze Wiedźmin 3: Dziki Gon?". www.grynieznane.pl. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-27. สืบค้นเมื่อ 2018-08-26.